پرسش:
براساس آموزه هاي اسلام چه شاخص هايي در افزايش رزق و روزي انسان موثر است؟ لطفا به
نحو اجمال توضيح دهيد.
حيطه هاي موثر اخلاق خوب در افزايش رزق و روزي
1- همدلي اهل خانه
خانواده اي كه در آن رحمت و رأفت حاكم باشد، زمينه بارش رحمت الهي را برخود هموار
مي كنند. مصداقي از رحمت خداوند، توسعه رزق خانواده است.
امام صادق(ع) در اين زمينه مي فرمايند: «به هر خانواده اي كه سهم آنان از رفق و
همدلي هديه شده باشد (با يكديگر با رفق و ملايمت رفتار كنيد) خداوند حتما رزق آنان
را افزايش خواهد داد.
در تقدير معيشت همدلي بهتر از ثروت زياد است. با رفق (درزندگي) هيچ كمبودي وجود
ندارد و با اسراف و ولخرجي، هيچ چيزي باقي نمي ماند. خداوند رفيق خوبي است و رفق را
دوست دارد. (الكافي، ج2، ص119)
2- خوش رفتاري با همسايه ها
تأثير همدلي، ملايمت و خوش رفتاري در جلب و افزايش روزي، محدود به ديوارهاي خانه و
اهل خانه نيست، بلكه خوش رفتاري با همسايه ها و اهل محل نيز عاملي مؤثر براي افزايش
روزي است. امام صادق(ع) نيز در اين باره مي فرمايند:
«خوش رفتاري با همسايه، موجب افزايش روزي است» (همان، ص666)
3- ارتباط با خويشاوندان
ارتباط با بستگان و مشاركت در غم و شادي آنان و مطلع شدن از احوال و روزگارشان
ثمرات و بركات مادي و معنوي فراواني درپي دارد كه از جمله بركات مادي آن، افزايش
رزق و روزي است. امام صادق(ع) در اين خصوص مي فرمايند: «ارتباط با خويشاوندان باعث
نيكي اخلاق، پاكيزگي روح، افزايش رزق و تأخير در مرگ او مي شود.» (همان، ص151)
امام باقر(ع) نيز بركات ارتباط با خويشان و بستگان را، پاكيزه شدن اعمال، دفع بلا،
رشد ثروت، طول عمر، وسعت رزق و محبوبيت در بين خانواده معرفي كردند. (همان)
پيامبراعظم(ص) در اين زمينه فرمودند: «هركس دوست دارد كه خداوند عمر او را دراز و
رزق او را زياد كند، پس با خويشان و بستگان خود رابطه داشته باشد» (همان، ص156)
همچنين آن حضرت مي فرمايند: «صله رحم تزيد في العمر و تنفي الفقر» صله رحم موجبات
ازدياد عمر و از بين رفتن فقر را فراهم مي آورد. (بحارالانوار، ج74، ص103)
4- خوش رفتاري با مردم
مهرباني و خوش رفتاري با خلق خدا، زمينه ساز مهرباني و لطف خداوند نسبت به افزايش
رزق و روزي انسان است. گام اول خوش رفتاري، آزار ندادن مردم است. از ديدگاه امام
صادق(ع) يكي از عوامل افزايش رزق و روزي همين نكته است:
«ترك آزار مردم و جار و جنجال، روزي را افزايش مي دهد» (توحيد صدوق، ص460)
در گام بعدي، بايد خوش رفتاري را به جاي بدرفتاري و نيكي را به جاي بدي نهاد. بخشي
از پاداش مادي نيكي به مردم، رفع فقر از زندگي و زياد شدن رزق آدمي است. امام
باقر(ع) مي فرمايد: «البرو صدقه السر، ينقيان الفقر» نيكي به مردم و صدقه پنهاني
فقر را از بين مي برند. (بحارالانوار، ص47، ص18)
همچنين امام كاظم(ع) در نصيحتي به هشام ابن حكم درمورد اثرات مادي رفق و نيكي و خوش
اخلاقي مي فرمايند: «بر تو باد كه با ديگران، با رفق و ملايمت رفتار كني، چرا كه
رفق، مبارك و بابركت، و تندخويي شوم و ناپسند است. رفق، نيكي و خوش اخلاقي با
ديگران، شهرها را آباد و رزق ها را افزون مي كند.» (شرح رساله حقوق امام سجاد(ع)،
ص464) حاصل آنكه خوش رفتاري در بين خانواده، با همسايگان، بستگان و ساير مردم،
علاوه بر اثرات معنوي و نزديك شدن به قله هاي كمال، در زندگي مادي نيز اثربخش است و
يكي از آثار آن، افزايش درآمد و بهره وري از آن و بهبود وضع معيشتي انسان است.