شرق: آپانديس زماني نامي ترسناك بود اما حالا نگراني بابت مشكلات اين زايده كوچك گوارشي كاهش يافته اما اين يك واقعيت است كه هنوز اطلاعات در مورد آپانديس در سطح كلي اجتماع بالا نيست براي همين دكتر «حبيب‌الله پيروي»، متخصص جراحي، اطلاعات كاملي را در اختيار شما قرار مي‌دهد.
محل قرارگيري آپانديس از روي بدن، پايين شكم سمت راست و از داخل بدن در محل اتصال روده باريك به روده بزرگ است. آپانديس يك بخش طبيعي در بدن به شمار مي‌آيد و كارايي آن خيلي شناخته‌شده نيست. موضوع نگران‌كننده در اصل، آپانديسيت يا التهاب آپانديس است. داخل آپانديس يك مجراي باريك وجود دارد. اگر اين مجرا به هر دليلي بسته شود، ترشحات پشت آن جمع مي‌شوند و از آنجايي كه معمولا داخل روده‌ها فلور ميكروبي وجود دارد، رشد ميكروب‌هاي بيماري‌زا در اين قسمت بالا مي‌رود و علايم آپانديسيت را ايجاد مي‌كند.
وظيفه آپانديس
واقعيت اين است كه هنوز وظايف و كارايي آپانديس خيلي شناخته‌شده نيست، اما بايد در نظر داشت كه هيچ ارگاني در بدن بدون حكمت ساخته نشده است و حتما اين بخش هم وظايفي دارد كه ما از آن مطلع نيستيم. به هر حال تاكنون عوارضي در مورد نبود آپانديس در بدن گزارش نشده است. گاهي اوقات مطرح مي‌شود كه آپانديس در سيستم ايمني بدن نقش دارد اما اين موضوع هنوز به اثبات نرسيده است. در اطراف آپانديس غدد لنفاوي زيادي وجود دارد و در كودكان هنگامي كه دچار سرماخوردگي عفوني مي‌شوند، اين غدد لنفاوي ملتهب مي‌شوند و ممكن است دردهايي در زير شكم همانند دردهاي آپانديس ايجاد شود كه اين دردها با برطرف شدن سرماخوردگي بهبود پيدا مي‌كنند.
علايم و نشانه‌ها
علايم و درد حاصل از آپانديسيت، كلاسيك نيست و هميشه از بالاي شكم و دور ناف شروع نمي‌شود. درد آن مي‌تواند مشابه درد كيسه صفرا باشد يا در طرف چپ شكم يا بيشتر در ناحيه لگن باشد. ممكن است بيمار با علايمي مانند تب، بي‌اشتهايي، تهوع و اسهال به پزشك مراجعه كند. همچنين شدت علايم با شدت بيماري هم‌خواني ندارد. يعني ممكن است كه درد بيمار بسيار خفيف باشد اما هنگام عمل مشخص شود كه آپانديس او پاره شده است و برعكس ممكن است درد بيمار بسيار شديد باشد و بعد مشخص شود كه بيماري در مراحل اوليه‌اش بوده است. پزشك هميشه بايد بدترين حالت را در نظر بگيرد زيرا هدف، نجات جان بيمار است. بنابراين چه درد خفيف باشد يا شديد، بايد در اسرع وقت بيمار را جراحي كرد.
اما در مورد خانم‌هاي جوان بايد بيشتر دقت كرد، زيرا دردهاي تخمداني ممكن است با درد آپانديسيت اشتباه شود و در صورتي كه جراحي صورت بگيرد، ممكن است درصدي چسبندگي ايجاد شود. هر نوع جراحي كه در داخل بدن انجام گيرد معمولا مقداري چسبندگي ايجاد مي‌كند. ايجاد چسبندگي در تمام قسمت‌هاي شكم مشكل‌زا نيست اما در يك خانم جوان، وجود چسبندگي در پايين شكم و لگن مي‌تواند باعث نازايي شود. بنابراين لازم است كه در مورد خانم‌ها تست‌هاي تكميلي بيشتري انجام شود و تحت نظر پزشك قرار گيرند و به طور مرتب معاينه شوند. اين مراقبت‌ها هميشه به اين معنا نيست كه شخص بيماري خطرناكي دارد، بلكه پزشك مي‌خواهد با قطعيت بيشتري بيماري را تشخيص دهد. درحالي كه اگر همين علايم و شدت درد در آقايان ديده شود، بهتر است كه سريع‌تر جراحي صورت گيرد، زيرا اينجا ديگر بحث چسبندگي و نازايي مطرح نيست. براي تشخيص آپانديسيت روش‌هاي مختلفي وجود دارد. مي‌توان از سي‌تي اسكن، ام‌آر‌آي و سونوگرافي نيز استفاده كرد. اما بهترين روش، شرح حال گرفتن از بيمار و تحت نظر گرفتن او است.
دردهايي كه بايد به آنها توجه كنيد
مكان و موقعيت آپانديسيت متغير است و نوك آن ممكن است در جهات مختلفي از بدن قرار گيرد. براي مثال مي‌تواند در جهت لگن، كيسه صفرا يا پشت روده بزرگ قرار بگيرد. بنابراين، درد و علايم آن مي‌تواند در نقاط مختلفي از بدن ظاهر شود و با بيماري‌هاي ديگر اشتباه گرفته شود. معمولا با شروع اين التهاب ابتدا فرد در ناحيه بالاي شكم و دور ناف خود احساس درد و ناراحتي مي‌كند. اين درد مي‌تواند خفيف يا شديد باشد و همراه با آن حالت تهوع و بي‌اشتهايي نيز ايجاد مي‌شود. سپس درد به تدريج به پايين شكم در سمت راست بدن منتقل مي‌شود. متغير بودن محل قرارگيري آپانديسيت، تشخيص آن را دشوار مي‌كند. از آنجايي كه در اطراف آپانديس ارگان‌هاي بسياري وجود دارد، ممكن است با بيماري‌هاي مربوط به آن ارگان‌ها اشتباه گرفته شود. براي مثال ممكن است با درد حاصل از تخمك‌گذاري، كيست‌هاي تخمداني، وجود سنگ در مجاري ادراري تحتاني، بيماري‌هاي روده بزرگ و وجود تومور در سكوم (ابتداي روده بزرگ) اشتباه گرفته شود.
شك به آپانديسيت مساوي است با جراحي
با وجود پيشرفت‌هاي موجود در علم پزشكي، اگر آپانديس پاره شود احتمال مرگ‌و‌مير بر اثر آن بسيار بالاست. بنابراين، سرعت عمل در تشخيص اين بيماري از اهميت بسيار بالايي برخوردار است. به همين دليل است كه جراحان معمولا در مورد بيماراني كه علايم مشكوك به آپانديسيت دارند، بسيار سريع تصميم به جراحي مي‌گيرند. در علم پزشكي مجاز است كه از هر صد عمل جراحي آپانديس، در 20 مورد از آنها آپانديس طبيعي و سالم باشد. اين يك قانون محسوب مي‌شود، زيرا درمان نشدن و پاره شدن آپانديسيت مي‌تواند منجر به آبسه شكمي، پريتونيت و در نهايت مرگ بيمار شود. به همين دليل با مشكوك شدن به علايم آپانديسيت بايد هرچه سريع‌تر آن را جراحي كرد. جراحان هميشه سود و زيان اين كار را مي‌سنجند؛ زيان يك آپانديس پاره‌شده مساوي است با مرگ بيمار، درحالي كه اگر تصميم به جراحي سريع‌تر گرفته شود و بعد مشخص شود كه آپانديس طبيعي بوده است، زياني به بيمار وارد نخواهد شد.
عارضه خطرناك
در صورتي كه آپانديسيت دير تشخيص داده شود ممكن است در محل آن آبسه ايجاد شود. آبسه در واقع نوعي واكنش دفاعي بدن محسوب مي‌شود. در هر جايي از بدن كه ميكروب وارد مي‌شود، بدن شروع به مقابله با آن مي‌كند، گلبول‌هاي سفيد خون افزايش پيدا مي‌كنند و مقدار زيادي مايع حاوي پروتئين از عروق ترشح مي‌شود. اين پروتئين‌ها به محلي كه ميكروب وجود دارد، مي‌روند و در آنجا به يكديگر متصل مي‌شوند و يك حفره ايجاد مي‌كنند تا عفونت را در همان محدوده نگه دارند و اثرگذاري گلبول‌هاي سفيد خون را بالا ببرند. در صورتي كه بدن نتواند ميكروب را از بين ببرد، ميكروب شروع به تكثير و كيستي حاوي ترشحات چركي ايجاد مي‌كند. اين كيست، آبسه نام دارد و تنها راه درمانش، تخليه كردن آن است. براي تخليه آن روش‌هاي مختلفي وجود دارد. براي مثال مي‌توان از بيرون بدن و با استفاده از يك سوزن، محتويات داخل كيست را بيرون كشيد. گاهي اوقات نيز براي برداشتن آن نياز به عمل جراحي وجود دارد. بنابراين، آبسه يكي از عوارض خطرناك آپانديسيت محسوب مي‌شود كه اگر پاره شود، مي‌تواند منجر به عفونت داخل شكمي و مرگ بيمار شود.
لاپاراسكوپي، انتخابي مناسب
جراحي آپانديس تحت بيهوشي عمومي و در بيمارستان انجام مي‌شود. براي انجام آن دو روش وجود دارد: جراحي باز و لاپاراسكوپي. در جراحي باز از طريق يك شكاف بسيار كوچك بين دو تا چهار سانتي‌متر آپانديس را خارج مي‌كنند. لاپاراسكوپي نيز بيشتر در خانم‌هاي جوان كاربرد دارد، زيرا عوارض و ميزان چسبندگي از اين طريق كمتر خواهد بود. طول دوره نقاهت آن نيز بستگي به شدت بيماري و واكنش بدن دارد. براي مثال واكنش دفاعي بدن يك فرد جوان نسبت به يك فرد مسن بسيار متفاوت است. بنابراين هر زمان كه تب بيمار فروكش كرد، گلبول‌هاي سفيد خونش به سطح طبيعي رسيد و اشتها پيدا كرد، مي‌توان گفت كه زمان ترخيص او فرارسيده است. علاوه بر اين، پس از بهبودي نيازي به پيروي از رژيم غذايي خاصي وجود ندارد و فرد مي‌تواند بدون هيچ محدوديتي به زندگي معمول خود ادامه دهد.
يبوست و آپانديسيت
رابطه ميان آپانديسيت و يبوست مكرر به اثبات نرسيده است. در واقع يكي از دلايل ايجاد آپانديسيت، فكاليت است. فكاليت زماني رخ مي‌دهد كه محتويات روده سفت مي‌شود و لوله آپانديس را مسدود مي‌كند. اما تاكنون ثابت نشده است كه احتمال ايجاد آپانديسيت در افرادي كه به طور مكرر دچار يبوست مي‌شوند، بيشتر است.
دو تفكر اشتباه
زماني اين تفكر ميان مردم غالب شده بود كه استفاده از استخر‌هاي عمومي، احتمال ايجاد آپانديسيت را بالا مي‌برد. اما اين تفكر تنها يك افسانه است و ارتباطي ميان اين دو وجود ندارد. از طرف ديگر برخي فكر مي‌كنند كه وراثت و ژنتيك در ايجاد اين بيماري نقش دارد، اما اين موضوع نيز به اثبات نرسيده است. علاوه بر اين، از آنجايي كه علت ايجاد اين انسداد واضح نيست، نمي‌توان از وقوع آن پيشگيري كرد. آپانديسيت مختص به فصل خاصي از سال نيست و ممكن است در تمام فصول رخ بدهد.
بارداري و آپانديسيت
هميشه اين هراس براي خانم‌هاي باردار وجود دارد كه در صورت ابتلا به آپانديسيت، عوارض خطرناك و حتي امكان سقط جنين در انتظار آنها خواهد بود، اما چنين نيست. آپانديسيت را مي‌توان به راحتي در دوران بارداري جراحي كرد. اما در تشخيص آن هنگام بارداري بايد بسيار دقت كرد، چرا كه دردهاي مشابه آپانديسيت در خانم‌هاي باردار بسيار معمول است و اگر اين دردها به جاي آپانديسيت تشخيص داده شوند، عواقب خطرناكي در پيش خواهد داشت. اما اين هم مهم است كه نبايد به دليل باردار بودن، تصميم‌گيري را به تعويق انداخت.
اخبار ویژه
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
