اعمال ماه صفر/ هر روز یا «شدیدالقوی» بخوانیم

به گزارش پایگاه خبری 598، فردا ۱۶ مردادماه آغاز ماه صفر است. ماهی که در آن جهان اسلام شاهد سه واقعه تلخ وفات جانسوز پیامبر اکرم(ص)، شهادت امام حسن(ع) و شهادت امام رضا(ع) است. چهلمین روز شهادت شهدای کربلا نیز در این ماه واقع شده و با توجه به حضور میلیونی زائران پیاده‌روی اربعین از سراسر جهان در کربلا آغاز ماه صفر با آغاز جنب‌وجوش موکب‌داران و زائران اربعین برای خادمی و زائری امام حسین(ع) همراه است.

برای همه ماه‌های قمری دو دسته اعمال توصیه شده است. برخی اعمال ماه‌های قمری مشترک است و در ابتدای هر ماه قمری شایسته است که آنها را انجام دهیم و برخی از اعمال ویژه ماه‌های خاصی است.

اعمال مشترک اول هر ماه قمری

اولین عمل مشترک در این ماه دعاست. در زمان دیدن هلال هر ماه قمری خواندن دعای هلال وارد شده است. همچنین توصیه شده است که در هنگام دیدن هلال اول ماه سه مرتبه بگوییم اللّهُ اَکْبَر و سه مرتبه لا إلهَ الَّا الْلّه و سپس بگوییم: اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذی أذْهَبَ شَهْرَ کَذا وَ جاءَ به شهرِ کَذا. بهترین دعای زمان رؤیت هلال دعای ۴۳ «صحیفه سجادیه» است. دومین عمل مشترک توجه به قرآن و قرائت آن است. خواندن هفت مرتبه سوره «حمد» نیز سفارش شده است.

همچنین از اموری که بر آن تأکید شده، سه روز روزه گرفتن در هر ماه است. مرحوم «علامه مجلسی» در «زادالمعاد» می‌گوید: مطابق مشهور، این سه روز، پنجشنبه اول ماه و پنجشنبه آخر ماه و چهارشنبه اول از دهه وسط ماه است. شب اول ماه دو رکعت نماز بجا آورد، به این نحو که در هر رکعت پس از سوره «حمد» سوره «انعام» را بخواند سپس از خداوند متعال بخواهد که او را از هر ترسی و هر دردی ایمن گرداند.

خواندن نماز اول ماه که دو رکعت است، در رکعت اول بعد از «حمد» سی مرتبه سوره «توحید» و در رکعت دوم بعد از «حمد» سی مرتبه سوره «قدر» خوانده و بعد از نماز صدقه‌ای در راه خدا دادن نیز در ابتدای هر ماه قمری توصیه شده است و هر کس چنین کند، سلامت خود را در آن ماه از خداوند متعال گرفته است.

اعمال روز اول ماه صفر

ماه صفر عمال اختصاصی نیز دارد از جمله دعای ویژه این ماه. دعای ویژه ماه صفر از محدث بزرگ مرحوم «فیض کاشانی» نقل و توصیه شده که هر روز ۱۰ مرتبه خوانده شود که به این شرح است: یا شَدیدَ الْقُوی وَیا شَدیدَ الْمِحالِ یا عَزیزُ یا عَزیزُ یا عَزیزُ ذَلَّتْ بِعَظَمَتِکَ جَمیعُ خَلْقِکَ فَاکْفِنی شَرَّ خَلْقِکَ یا مُحْسِنُ یا مُجْمِلُ یا مُنْعِمُ یا مُفْضِلُ یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّی کُنْتُ مِنَ الظّالِمینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَنَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَکَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنینَ وَصَلَّی اللّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِهِ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ. (خلاصة الاذکار)‌ای سخت نیرو وای سخت عقوبت. ‌ای عزیز،‌ای عزیز،‌ای عزیز. در برابر عظمت تو همه آفریدگانت خوار شدند، پس کفایت کن از من شر خلقت را.‌ای نیکو ده، ‌ای زیبایی‌بخش،‌ ای نعمت‌بخش، ‌ای فزون‌بخش، ‌ای که معبودی جز تو نیست. منزهی تو و من از ستمکاران هستم. پس دعای او (یونس) را اجابت کردیم و از اندوه نجاتش دادیم و این چنین نجات دهیم مؤمنان را و درود خدا بر محمد و آل پاک و پاکیزه‌اش.

ختم سوره واقعه

یکی از ختم‌هایی که بسیار مورد توجه و بر آن تأکید شده و روز اول ماه صفر می‌توانیم آن را شروع کنیم ختم سوره واقعه است. روش ختم نیز به این صورت است که روز اول یک سوره واقعه، روز دوم دو سوره واقعه، روز سوم سه سوره واقعه تا روز چهاردهم به همین ترتیب به شماره روزها سوره واقعه خوانده می‌شود یعنی روز چهاردهم ۱۴ سوره واقعه خوانده می‌شود، این سوره‌ها را می‌توان در طول روز و به مرور زمان خواند.

اعمال روز سوم ماه صفر

در روز سوم ماه صفر، قرائت دو رکعت نماز توصیه شده که در رکعت اول سوره حمد و سوره فتح و در رکعت دوم سوره حمد و سوره توحید قرائت شود و پس از سلام نماز، صد بار صلوات گفته شده و صد بار آل ابی سفیان لعنت شود و صد مرتبه استغفار کرده و آنگاه حاجت از خدا خواسته شود.

اعمال روز بیستم ماه صفر

در روز اربعین زیارت امام حسین(ع) مستحب بوده و مورد تأکید قرار گرفته است. در روایتی که شیخ طوسی از امام حسن عسکری(ع) نقل کرده، چنین آمده است: نشانه‌های مؤمن پنج چیز است: به جای آوردن ۵۱ رکعت نماز (۱۷ رکعت نماز واجب و ۳۴ رکعت نافله)؛ خواندن زیارت اربعین امام حسین علیه السلام؛ انگشتر را بر دستِ راست نهادن؛ پیشانی را به هنگام سجده بر خاک گذاردن و «بسم الله الرّحمن الرّحیم» را در نماز بلند گفتن.

حوادث تاریخی ماه صفر

حوادث فراوانی در ماه صفر رخ داده است از جمله کاروان اسرا در ابتدای ماه صفر به شهر شام وارد شد و نخستین روز صفر آغاز جنگ صفین بوده است. حضرت رقیه(س) دختر سه ساله امام حسین(ع) در پنجم این ماه در سال ۶۱ هجری و در خرابه شام رحلت کردند. عمار یاسر اصحاب پیامبر(ص) و از پیشگامان تشیع در نهم ماه صفر در سن ۹۳ سالگی به شهادت رسید که شهادت او برای شیعیان و اهل بیت(ع) سنگین و دردناک بوده است. در اول صفر سر مطهر امام حسین(ع) به شام وارد شد. سوم صفر نیز مصادف با ولادت حضرت امام محمد باقر(ع) به روایتی است. همچنین هفتم صفر نیز بنا بر روایتی ولادت امام موسی کاظم(ع) و شهادت امام حسن مجتبی(ع) بنابر نقل بحار است.