آیا شمر بن ذی الجوشن دایی حضرت ابوالفضل (ع) است؟

به گزارش پایگاه 598، به نقل از خبرگزاری حوزه، یکی از شبهاتی که بارها از جانب باستان‌گرایان و آتئیست‌ها و همچنین مخالفان شیعه مطرح می‌شود، ادعای دعوای خانوادگی میان مسلمانان صدر اسلام با اهل بیت (علیهم‌السلام) است.

آنان معتقدند که شیعیان, بدون علم، گرفتار دعوای میان دشمنان اهل بیت (علیهم‌السلام) با آن انوار مقدس هستند. به عنوان نمونه آنان ادعا می‌کنند، ام البنین (علیهاالسلام) همسر مکرمه امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) خواهر شمر بن ذی الجوشن قاتل امام حسین (علیه‌السلام) است؛ پس به همین دلیل، شیعیان نباید به او فحش و ناسزا دهند.

همچنین خواهر یزید، همسر امام حسن (علیه‌السلام) است و نباید شیعیان به یزید فحش و ناسزا و دشنام بدهند.

در پاسخ به این شبهه چند نکته بیان می‌شود:

نکته اول:

شیعیان اهل فحاشی نیستند و ناسزا گفتن به دشمنان اهل بیت (علیهم‌السلام) به صورت فحش و امثال آن، از جانب ائمه معصومین (علیهم‌السلام) نهی شده است.

برای اثبات این سخن، نمونه‌ای بیان می‌شود. امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) در هنگام جنگ صفین به اصحاب خود فرمودند: «دوست ندارم دشنام دهنده باشید، اما اگر کردار آنان را بازگو کنید و روش آنان را تشریح کنید، به حقیقت نزدیک‌تر و عذری رساتر برای شما خواهد بود.»[۱]

نکته دوم:

باستان‌گرایان و دشمنان شیعه با تحریف در تاریخ، ادعای قرابت شمر با ام البنین را دارند.

آنان ادعا می‌کنند که شمر در شب عاشورا هنگام آوردن امان نامه برای ابوالفضل العباس (علیه‌السلام) حضرت را به عنوان خواهر زاده خود صدا کرد.

اما در هیچ یک از منابع معتبر اسلامی به نسبت فامیلی نزدیک بانو ام‌البنین و شمر بن ذی الجوشن اشاره نشده است. آنچه بیان می‌شود نسبت هم قبیلگی میان آنان است؛ به این معنا که قمر منیر بنی هاشم (علیه‌السلام) با شمر بن ذی الجوشن در نسل‌های قبل به یکدیگر می‌رسند. پدر ام‌البنین، حزام بن خالد ربیعه و پدر شمر، جوشن بن شرحبیل بن الأعور بوده است.

درست است که شمر بن ذی الجوشن و أم البنین هر دو از قبیله‌ی بنی کلاب هستند، اما هرگز برادر و خواهر نبودهﺍند. در اعراب، رسم بود اگر از ایشان دختری با طایفه دیگری ازدواج می کرد حتی اگر چند نسل هم از او می گذشت یعنی فاصله حتی به چند نسل هم می‌رسید فرزندان او را با انتساباتی اینگونه خطاب قرار می‌دادند.

مرحوم مقرم از مقتل نویسان واقعه عاشورا در کتاب خود به بررسی این قرابت و نسبت پرداخته است.

او در کتابش می‌نویسد: «شمر بن ذی الجوشن و مادر حضرت عباس، هر دو از نسل «کلاب» هستند. هر کدام با چند واسطه به «کلاب» می‌رسند و «کلاب» یازده پسر دارد. نام یکی از آنان «کعب» و نام دیگری «ضباب» است. حضرت ام البنین از نسل «کعب» و شمر، از نسل «ضباب» است.»

ایشان در ادامه بررسی شجره نامه ام البنین و شمر بن ذی الجوشن می‌نویسد: «ام البنین دختر حزام فرزند خالد فرزند ربیعه فرزند وحید فرزند کعب فرزند کلاب است.» و در بررسی نسب شمر می‌نویسد: «شمر بن ذی‌الجوشن (جمیل) بن اعور (عمرو) بن ضباب (معاویه) بن کلاب است.»[۲]

در نهایت با کنار هم قرار دادن این نسب‌ها فهمیده می‌شود که ابوالفضل العباس (علیه‌السلام) نوه‌ی دختری کلاب و شمر بن ذی الجوشن ملعون، نوه‌ی پسری کلاب بوده‌اند.

نکته سوم:

دشمنان اهل بیت (علیهم‌السلام) ادعا می‌کنند که امام حسن (علیه‌السلام) با خواهر یزید ازدواج کرده‌ است. آنان برای ادعای خود هیچ سندی ارائه نمی‌کنند و به هیچ منبع معتبری استناد نمی‌کنند.

آنچه مشخص است در منابع معتبر شیعه و اهل سنت، نامی از دختران معاویه که در زمره‌ی همسران امام حسن (علیه‌السلام) باشند، نیامده است و اگر آنان چنین ادعایی دارند باید سند معتبر ارائه کنند.

پی‌نوشت:

[۱]. علامه مجلسی، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی - بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ هـ، ج۳۲،‌ ص۵۶۱.

[۲]. سید عبد الرزق موسوی مقرم، مقتل الحسین، ص۲۰۹، منشورات دار الثقافه و النشر، نقل از جمهره انساب العرب، ص۲۶۱ الی ۲۷۰.

منبع: پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب