تیتر «سرباز امام» را باور کنیم یا انکار «امّت» را؟!

به گزارش پایگاه 598، «روزنامه کیهان» در ستون اخبار ویژه خود نوشت: روزنامه اعتماد که در سالگرد شهادت سردار سلیمانی، تیتر « سرباز امام» را به‌عنوان تیتر اول خود انتخاب کرده، در تحلیل متعارض و متناقض با آن تیتر مدعی شد «امت» و «ملت» قابل جمع نیست و نباید مسئولان از مفهوم «امت» سخن بگویند.

این روزنامه از قول یکی از اعضای گروهک ملی- مذهبی نوشت: «تشکیل امت به معنای تاریخی آن مستلزم انحلال مرزهای سیاسی بین سرزمین‌های مسلمان نشین و تغییر بنیادی حقـوق برآمده از تشکیل ملت دولت برای اتباع است. حال پرسش این است که وقتی برخی مسئولان رسمی جمهوری اسلامی از ضرورت «احیای امت اسلامی» یاد می‌کنند، آیا منظورشان همین است؟ یعنی مرزهای ایران به‌عنوان یک واحد مستقل و مشخص باید به نفـع مرزهـای وسیع‌تر دنیای اسلام منحل شوند و حکومت واحدی برمبنای حقـوق برآمده از شریعت که اتباع را نه بنا به ملیت بلکه براساس دیانت‌شان تقسیم‌بندی می‌کند، در تمامی قلمروی مسلمان‌نشین جهان یا بخشی از آن شکل گیرد؟

چنین امری آیا اصـولا در این دوران تاریخی ممکن و میسر است و حتی اگر ممکن و میسر باشد آیا ایرانیان و دیگر ملت‌های مسلمان به‌عنوان صاحبان اصلی قلمروهای ملی‌، آن را می‌پذیرند و حاضر به رها کردن هویت ملی خود به نفع بازگشـت به‌صورت‌بندی‌های سیاسی کهن دوران امپراتوری‌های مذهبی هستند؟

شاید گفته شـود که چنین تعارض شدیدی بین مفاهیم امت و ملت وجود ندارد. واقعیت این است که با تکیه بر مبانی حقوقی و جغرافیایی این دو مفهوم‌، تعارض بین آنها تا همین‌ اندازه و حتی بیش از این شدید است‌، مگر آنکه گفته شود منظور از امت چیز دیگری است. منظور از امت اما چـه چیز دیگری می‌تواند باشد؟ نوعی پیوستگی فرهنگی بین جوامع اسلامی؟ یا گونه‌ای همبستگی عقیدتی بین ملت‌های مسلمان که راه همکاری و تامین منافع متقابل بین دولت‌های آنها را ممکن می‌کند؟ اگر منظور از امت اسلامی این موارد باشد، این مفهوم نه نسبتی با مفهوم تاریخی و حقوقی امت دارد و نه اصولا مورد انکار دیگر کشورهای مسلمان است که نیازمند پرچمداری آن از سوی ایران باشد. 

این بحث جنبه‌های بسیار خطیر دیگری هم دارداما پیش از پرداختن به آنها امیدوارم مسـئولان کشور درباره مراد خود از مفهوم امت شفاف‌سازی کنند».

اولا باید از آقای الیاس حضرتی مدیرمسئول روزنامه اعتماد پرسید چگونه این روزنامه می‌تواند مفهوم امّت را زیر سؤال ببرد و حال آنکه روزنامه مذکور، یک هفته قبل، تیتر اول خود در تجلیل از شهید سلیمانی را به عبارت «سرباز امام» که عنوان مقاله آقای حضرتی هم بوده، اختصاص داده است؟! «امام» با «امت» مفهوم پیدا می‌کند و بدون امت، فاقد معناست. یعنی امام برای امامت امت است و قطعا آقای حضرتی هم متوجه این نکته است. بنابراین، این سؤال مطرح می‌شود که چگونه می‌توان در تجلیل از سردار شهید سلیمانی، او را «سرباز امام» معرفی کرد و تیتر زد اما چند روز بعد مفهوم امت را تخطئه کرد و زیر سؤال برد؟

نویسنده در حالی نسبت به مفهوم امت تجاهل به خرج داده و بر موضوع مرزهای جغرافیایی به‌عنوان- به‌زعم خودش تناقض‌ اشاره کرده، جدایی‌سازی امت اسلامی ذاتا نقشه استعماری بوده است. یعنی در حالی که مثلا قرن‌هاست انگلیس و آمریکا و دیگران سعی کرده‌اند امپراتوری تشکیل داده و ملت‌ها را زیر پنجه قدرت خود بگیرند، در مقابل امت اسلام را به‌عنوان یک چالش بزرگ تلقی کرده و دائما به تجزیه در درون این امت و اختلاف‌افکنی همت گماشته‌اند.

اما در مقابل آن نگاه امپراتوری‌طلبانه و مستکبرانه ایدئولوژی ماتریالیستی (بلوک شرق و غرب)، منطق اسلامی بر ‌ترویج از مسیر دلسوزی برای همه انسان‌ها به‌ویژه مسلمین تأکید دارد و معتقد است این همدلی، می‌تواند موجب هم‌افزایی اقتدار شود. یعنی مفهوم امت اسلامی، هم منطق دینی دارد و هم منطق عقلانی. و جالب است که امثال نویسنده هرگز در برابر تشکیل اتحادیه اروپا یا بلوک غرب و...، مخالفتی از خود بروز نمی‌دهند.

طبیعی است که امت اسلامی اکنون به فعلیت نرسیده و نیازمند تقویت است. در این مسیر، ضمن مراعات مرزهای کشورها، می‌توان به تشکیل و تقویت امت اسلامی همت گماشت. به عنوان مثال، چند دهه قبل کسی نمی‌توانست تصور کند که وقتی آمریکا و اسرائیل درباره تهدید نظامی علیه ایران حرف می‌زنند، باید روی حمایت قاطع و جانانه حزب‌الله لبنان و سایر نیروهای مقاومت در منطقه هم حساب باز کنند، اما امروز این یک واقعیت شیرین برای امت اسلام و تلخ برای دشمنان است.

ضمنا باید یادآور شد مدعیان عنوان سرقت شده «ملی- مذهبی» در میان برخی مدعیان ملی‌گرایی، به شهادت کارنامه خود نشان داده‌اند نه عرق ملی دارند و نه عرق مذهبی یعنی مثلا در میان شهدای دفاع مقدس (جنگ تحمیلی صدام علیه خاک ایران) یکی از این مدعیان ناسیونالیسم و ملی‌گرایی را پیدا نمی‌کنید. و از آن طرف هم مذهبی بودن نیز لاف گزافی است، چه اینکه پیامبر(ص) مثل مومنان در صحبت و پیوند نسبت به هم را مثال یک پیکر و در درد و رنج‌های آن توصیف کرده بود که اعضای آن نمی‌توانند نسبت به رنج‌های هم بی‌تفاوت باشند. یا امیرمومنان(ع) به حسنین علیه‌السلام می‌فرماید؛ «کونا للظالم خصما و للمظلوم عوناً». اما مدعیان عنوان دروغین ملی- مذهبی معمولا به سمت مستکبران و ظالمان عالم غش می‌کنند. در واقع می‌توان گفت تخطئه مفهوم امت از سوی این جماعت هم، به نیابت از مستکبرانی است که اتحاد امت اسلام را نابودکننده همه نقشه‌های خود می‌دانند.

گفتنی است رهبر انقلاب در دیدار اخیر خانواده شهید سلیمانی فرمودند؛ «شهید سلیمانی با همه وجود به اسلام و انقلاب وفادار ماند؛ به عهدی که با خدا و با امام بسته بود وفادار ماند؛ به وظیفه‌ای که در قبال ملت ایران داشت و در قبال امت اسلامی داشت‌، با کمال دقت در عمل و با همه وجود وفادار ماند؛ هم وظیفه در قبال ملت ایران‌، هم وظیفه در قبال امت اسلامی. بعضی‌ها سعی می‌کنند یک دوگانه ملت و امت درست کنند؛ ریشه این کار در اختیار دشمن است و آنها دارند این کار را می‌کنند. البته بعضی‌ها هم اشتباه می‌کنند و غافلانه همین خط را می‌روند. در داخل هم گاهی اوقات می‌بینیم که آن کسی که برای امت اسلامی کار می‌کند دیگر نگاهش لزوما به سمت ملت ایران نیست؛ یا بعکس. شهید عزیز ما، شهید سلیمانی‌، ثابت کرد که هم می‌توان ملی‌ترین چهره کشور بود، هم می‌توان امتی‌ترین چهره کشور بود؛ در آن واحد ملی‌ترین و امتی‌ترین بود. ملی‌ترین بود؛ از کجا معلوم؟ از تشییع جنازه او! کدام اجتماع را ما در این سال‌های متمادی در دوران انقلاب - که دوران اجتماعات عظیم است- داریم مثل تشییع دهها میلیونی شهید سلیمانی؟ اینها چه کسی بودند؟ ملت‌، این است دیگر. ملت را در توهمات که نمی‌شود تصویر کرد؛ ملت این واقعیت موجود است. ده‌ها میلیون [نفر] این مرد را بعد از شهادتش تشییع کردند؛ پس ملی‌ترین است. امتی‌ترین هم هست به‌خاطر اینکه در این دو سال‌، نام و یاد روزافزون او در دنیای اسلام نفوذ بیشتری دارد پیدا می‌کند. مرتباًً نام شهید سلیمانی و یاد شهید سلیمانی در دنیای اسلام دارد تکرار می‌شود، و دائم دارد افزایش پیدا می‌کند؛ این را انسان دارد مشاهده می‌کند و می‌بیند. حقیقتاً مظهر صدق بود: صدقوا ما عاهدوا الله علیه. آن‌طور که ما از نزدیک کار او را دیدیم‌، واقعاًً مظهر تلاش بود؛ کار خستگی‌ناپذیر».