اصطلاحات بورسی که باید دانست

    آخرین قیمت:
آخرین قیمت یا همان قیمت آخرین معامله؛ قیمتی است که آخرین معامله انجام شده بر روی سهم در آن قیمت صورت گرفته است.

اهمیت این قیمت برای معامله گران در این است که اگر بخواهند معامله را به سرعت انجام دهند می‌توانند قیمت سفارش خود را معادل یا نزدیک به این قیمت ثبت کنند تا احتمال کامل شدن سفارش افزایش یابد.

    قیمت پایانی:

میانگین موزون قیمت یک سهم در طول یک روز معاملاتی، تعیین کننده قیمت پایانی سهم در آن روز است.

آغاز معامله سهام در ابتدای روز معاملاتی بعد بر اساس قیمت پایانی سهم در روز معاملاتی قبل است. نکته ای که در این رابطه باید بدان توجه نمود این است که سامانه معاملاتی بورس پس از آنکه میانگین موزون قیمت سهم در طول یک روز معاملاتی را محاسبه نمود، حجم معاملات سهم را با اندازه حجم مبنا مقایسه می نماید. اگر حجم معاملات سهم به میزان حجم مبنا باشد، قیمت پایانی برابر با میانگین موزون محاسبه شده خواهد بود. اگر حجم معاملات سهم از حجم مبنا کمتر باشد به همان نسبت، از میزان افزایش یا کاهش قیمت سهم  کاسته می شود و  بر این اساس قیمت پایانی در سامانه معاملات ثبت خواهد شد.

    حجم معامله:

تعداد سهامی از یک نماد که در یک روز معاملاتی مورد معامله و داد و ستد قرار می گیرد حجم معامله روزانه آن سهم نام دارد که البته می توان این حجم معاملات را در بازه زمانی متفاوت در نظر گرفت.

با افزایش حجم معاملات در جهت مثبت، انتظار داریم سهم در آینده حرکت صعودی داشته باشد.

    ارزش معامله:

 ارزش معامله هر شرکت از حاصل ضرب قیمت معاملاتی سهام در تعداد سهم‌هایی که در آن روز مورد معامله قرار گرفته بدست می آید.

    واچ لیست یا دیدبان:

دیدبان یا واچ لیست؛ فهرستی از نمادهای بازار سرمایه است که یک سرمایه گذار برای رسیدن زمان مناسب جهت ورود به این سهم ها، آنها را تحت نظر گرفته است.

بنابراین سهام داخل واچ لیست هر سرمایه گذار ممکن است در آینده یک گزینه بسیار عالی برای سرمایه گذاری وی باشد.

    صف خرید و صف فروش:

صف خرید زمانی رخ می دهد که تقاضای خرید سهام در سقف قیمت سهم باشد و هیچ فروشنده ای قصد عرضه کردن آن سهم برای فروش را نداشته باشد، در این حالت اصطلاحا صف خرید در سهم ایجاد شده است.
برعکس این قضیه در صف فروش رخ می دهد که فروشندگان در پایین ترین قیمت ممکن، تقاضای فروش دارند اما هیچ خریداری وجود ندارد.

    سفارش سرخطی زدن:

ثبت سفارش معاملات سهام با قیمت‌های لحظه‌ای بازار در میان معامله‌گران بورس به سرخطی زدن یا سفارش سرخطی معروف است.

بنابراین با ثبت سفارش سرخطی در بورس، خرید یا فروش سهام در قیمت همان لحظه سهم، بصورت آنی و بدون تاخیر انجام می‌گردد.

    حجم مبنا:

حجم مبنا تعداد سهامی است که باید در یک روز معاملاتی مورد معامله قرار گیرد تا امکان تطبیق کامل قیمت پایانی با قیمت آخرین معامله در محدوده دامنه نوسان وجود داشته باشد.

به بیان دیگر حجم مبنا تعداد سهامی است که در معاملات باید مورد داد و ستد قرار گیرد تا تمام درصد تغییرات مجاز در آن روز در تعیین قیمت روز بعد لحاظ شود.

برای محاسبه حجم مبنا شرکتهای فعال در بورس اوراق بهادار در روز معاملاتی پایانی هفته که معمولا چهارشنبه است باید ابتدا تعداد سهام را در 0.0004 ضرب کنیم. عدد حاصل بر اساس قوانین زیر حجم مبنا برای آغاز هفته بعد خواهد بود.

    اگر عدد بدست آمده در آخرین روز معاملاتی هفته عددی بین ۵۰۰ میلیون ریال و ۱۰ میلیارد ریال باشد، حجم مبنا برای روز معاملاتی بعد همان عدد بدست آمده در بالا خواهد بود.
     اگر عدد بدست آمده کمتر از ۵۰۰ میلیون ریال بود؛ حجم مبنای برای روز معاملاتی بعد برابر خواهد بود با ۵۰۰ میلیون ریال تقسیم بر قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی هفته قبل.
     اگر عدد بدست آمده بیشتر از ۱۰ میلیارد ریال بود؛ حجم مبنا برابر خواهد بود با ۱۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی هفته قبل.

شرکت‌هایی فعال در بازار فرابورس با  حجم مبنای 1 معامله می شوند. همچنین نمادها در روز بازگشایی (بعد از مجمع، بعد از تعدیل، بعد از شفاف سازی و…) با حجم مبنای 1 بازگشایی می‌شوند.

    گره معاملاتی:

گره معاملاتی در نماد یک سهم زمانی رخ می دهد که کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در سقف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد و به عبارتی این سهم در 5 روز معاملاتی متوالی صف خرید داشته باشد و یا کلیه معاملات یک نماد در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در کف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد و در این 5 روز معاملاتی با صف فروش مواجه شود.

    رفع گره معاملاتی:

برای رفع گره معاملاتی ممکن است یکی از دو حالت زیر رخ خواهد داد:
1- در ابتدای روز معاملاتی بعد و در مرحله پیش گشایش، معاملات نمادی که دچار گره معاملاتی شده است با دامنه نوسان دو برابر دامنه نوسان عادی آن انجام شود و قیمت مرجع همان قیمت کشف شده در مرحله  پیش گشایش خواهد بود.
2-  براي رفع گره معاملاتی، از روش حذف تأثیر حجم مبنا در محاسبه قیمت پایانی نماد مورد نظر استفاده می شود که از ۵ جلسه معاملاتی متوالی بیشتر نباید گردد.

    سهام شناور آزاد:

سهام شناور آزاد بخشی از سهام یک شرکت است که برای داد و ستد در بازار عرضه شده است؛ بگونه ای که  دارندگان آن قصد نگهداری و ماندن در آن سهم را ندارند و در صورت پیشنهاد قیمت مناسب از سوی خریدار آن را واگذار  می نمایند.

    سهامدار عمده:

به اشخاص حقیقی یا حقوقی که بیش از پنج درصد از سهام یک شرکت را در مالکیت دارند و در کوتاه مدت قصد واگذاری این سهام را ندارند سهامدار عمده یا راهبردی گویند.

    تحلیل تکنیکال:
  
همان تحلیل نموداری است که با استفاده از آن می توان با بررسی حرکات قیمت در گذشته، روند تغییرات قیمت در آینده را پیش‌بینی کرد. اساس این تحلیل بر این استوار است که همه چیز در قیمتها نهفته است؛ چراکه تمامی عوامل از طریق عرضه و تقاضا، اثر خود را بر روی قیمت خواهند گذاشت.

تحلیل نموداری علاوه بر اینکه در بازارهای مالی همچون بازار سرمایه به کار می‌رود، در سایر بازارها از جمله بازار مسکن، بازار ارز و… نیز کاربرد دارد.

    تحلیل بنیادی:

تحلیل بنیادی تحلیلی است که در آن تحلیلگر پیش بینی بازار را بر اساس اخبار واقعی و وقایع و رخدادهای واقعی پایه‌گذاری می کند و بر حسب دانش و استراتژی خود، به پیش بینی بازار می‌پردازد.

پایه و اساس نظر تحلیل گران در تحلیل  بنیادی این است که یک علت اقتصادی بنیادی سرمنشا تغییرات در قیمتها است. این نوع از تحلیل نسبت به تحلیل تکنیکال بسیار زمانگیرتر است و معمولاً همراه با جمع‌آوری اطلاعات از منابع مختلف ممکن می‌گردد.

    تابلوخوانی:

به مشاهده و بررسی یک نماد از نظر میزان خرید و فروش، نوسان‌های قیمت، میزان عرضه و تقاضای سهامداران حقیقی و حقوقی و موارد مشابه آن که منجر به تشخیص قدرت سهم و شناخت وضعیت کوتاه‌مدت و میان‌مدت سهم می‌شود، تابلوخوانی گویند.

    ارزش اسمی:

به قیمتی گفته می شود که عرضه اولیه سهام شرکت براساس آن قیمت انجام می‌شود. ارزش اسمی هر سهم شرکت‌های پذیرفته ‌شده در بورس ایران، ۱۰۰ تومان(یک هزار ریال) است. مبلغ ارزش اسمی، بر روی برگه‌های سهام درج می‌شود.

    ارزش دفتری:

برای اینکه بتوانیم با ارزش دفتری سهام آشنا شویم باید بدانید که اگر مجموع بدهی‌های شرکت را از مجموع دارایی‌های آن کم کنیم، مبلغ باقیمانده نشان‌دهنده مجموع حقوق صاحبان سهام شرکت خواهد بود. حال اگر مبلغ حقوق صاحبان سهام شرکت را بر تعداد سهام شرکت تقسیم کنیم، عدد حاصل بیانگر ارزش دفتری هر سهم است.

    ارزش بازاری سهم:

ارزش بازاری یا قیمت معاملاتی، قیمتی است که سهام براساس آن، در بورس معامله می‌شود. مکانیزم عرضه و تقاضای بازار تعیین کننده قیمت یا ارزش بازار یک سهم است.

    ارزش ذاتی:

ارزش ذاتی یک سهم، ارزشی است که سهامدارن برای سهم حاضرند پرداخت نمایند و در اصل این ارزش را برای سهم قائل هستند. به بیان دیگر به ارزش واقعی سهام یک شرکت، ارزش ذاتی گفته می‌شود.

 ارزش ذاتی با توجه به بررسی تمامی ابعاد کسب‌وکار مورد نظر، از جمله صورت‌های مالی، پتانسل رشد شرکت و لحاظ دارایی‌های مشهود و نامشهود قابل محاسبه است. دید سرمایه‌گذاران، اگر ارزش ذاتی یک سهم بالاتر از ارزش بازار آن سهم باشد، گزینه مناسبی برای خرید خواهد بود، اما اگر ارزش ذاتی یک سهم کمتر از ارزش بازار آن باشد، آن سهم را برای خرید انتخاب نمی کنند.

    ریسک و بازده:

زمانی که سرمایه گذاری را انجام می دهیم انتظار داریم که از طریق آن میزان سودی را کسب کنیم. حال ممکن است در واقعیت این میزان سود متفاوت از آنچه باشد که انتظار داشتیم بنابراین در اینجا مفهوم ریسک مطرح می شود و         می گوییم ریسک از تفاوت بین آنچه که انتظار داریم و آنچه که به وقوع می پیوندد، ناشی می شود. به بیان دیگر زیان بالقوه قابل اندازه گیري یک سرمایه گذاري را ریسک می نامند.
اما در کنار مفهوم ریسک مفهوم دیگری نیز همواره در سرمایه گذاری مورد استفاده قرار می گیرد. مفهومی به نام بازده. بازده پاداشی است که سرمایه گذار از سرمایه گذاری خود به دست می آورد. به عبارت دیگر منظور از بازده درآمد حاصل از سرمایه گذاری است.

    پرتفوی:

پرتفوی اصطلاحا به سبدی گفته می شود که سرمایه گذران در آن مجموعه و ترکیبی از اوراق بهادار و یا دارایی های مالی را جهت سرمایه گذاری جمع آوری نموده اند. هدف از تشکیل سبد سهام تقسیم کردن ریسک سرمایه‌گذاری بین چند سهم است و درواقع به حداقل رساندن ریسک سرمایه‌گذاری محسوب می شود.
اصطلاحات بورسی
اصطلاحات بورسی

    سبدگردان یا مدیریت پرتفوی:

شخصیت حقیقی یا حقوقی ماهر و خبره در زمینه سرمایه‌گذاری است که بر اساس سرمایه هر سرمایه‌گذار، خصوصیات و سطح ریسک‌پذیری او، سبدی  از سهام یا پرتفوی را به‌منظور کسب انتفاع، برای او تشکیل می دهد و به صورت مستمر بر آن نظارت و اعمال مدیریت می‌کند و به خریدوفروش اوراق بهادار برای سرمایه‌گذار می‌پردازد.

    صورتهای مالی:

زمانی که صحبت از صورتهای مالی شرکتها می شود باید گفت صورتهای مالی شامل مواردی نظیر ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت گردش وجوه نقد و یادداشت‌های توضیحی می‌شوند.

مدیران شرکتها، صاحبان سرمایه و سرمایه گذران با بررسی و تجزیه‌وتحلیل این صورت‌ها می توانند از وضع مالی گذشته، حال و آینده شرکت‌های سهامی مورد نظر خود آگاهی یابند.

    ترازنامه:

یکی از مهمترین صورتهای مالی است که وضعیت دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام را در یک تاریخ معین نشان می‌دهد.

در ترازنامه این معادله اساسی حسابداری همواره برقرار است و میزان دارایی‌های یک شركت برابر با مجموع بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام آن است.

    صورت سود و زیان:

صورت سود و زیان، یکی دیگر از صورتهای مالی است که به‌خوبی بیانگر میزان سود یک شرکت در پایان سال مالی است.

در صورت سود و زیان، علاوه بر سود و زیان شرکت مواردی مانند میزان فروش شرکت‌ها، میزان هزینه‌های آن‌ها و سایر اطلاعات با اهمیت مربوط به عملکرد شرکت قابل‌مشاهده است.

    صورت جریان وجوه نقد:

گردش نقدینگی یک شرکت در دوره یکساله به‌وسیله صورت جریان وجوه نقد اندازه‌گیری می‌شود. خصوصیت مهم این صورت مالی این است که منابع و مصارف وجوه نقد را در طول یکسال دقیقاً تعیین می‌کند.

    سال مالی:

محاسبه وضع مالی سالیانه شرکتها در یک دوره 12 ماهه انجام می پذیرد که به آن سال مالی گویند. آغاز سال مالی در هر شرکت ممکن است با شرکت دیگر تفاوت داشته باشد ولی همیشه مدت زمان سال مالی 12 ماه است.

    سود هر سهم (eps):

    به میزان سود شرکت به ازای هر سهم، سود هر سهم می گویند که از تقسیم
    اصطلاحات بورسی
    اصطلاحات بورسی
    سود خالص شرکت پس از کسر مالیات بر تعداد سهام شرکت محاسبه می گردد.

    سود تقسیمی (dps):

به میزان سودی که از کل سود کسب شده در شرکت، به ازای هر سهم، بین سهامداران توزیع می‌شود، سود تقسیمی یا توزیعی هر سهم می گویند.

    نسبتP/E:

این نسبت از تقسیم قیمت یک سهم به سود هر سهم محاسبه می شود که به آن نسبت قیمت به درآمد نیز می گویند. نسبت P/E نشان میدهدکه سرمایه‌گذاران چند ریال حاضرند به ازای هر ریال سود یک شرکت پرداخت نمایند.

    هیات مدیره شرکت:

به گروهی از مدیران که متشکل از حداقل دو نفر مدیر انتخابی یا انتصابی باشند و مسئولیت و اداره امور شرکت یا سازمان را برای مدت محدود یا نامحدود در اختیار دارند هیات مدیره گویند.

منبع: abcbourse