به گزارش سرویس سیاسی پایگاه 598، حجت
الاسلام حسن روحاني رئيس جمهور عصر ديروز در مقر سازمان ملل و در هفتاد و
چهارمين نشست سالانه مجمع عمومي اين سازمان در نيويورک خطاب به رئيس جلسه
گفت: انتخاب شايسته جنابعالي به رياست هفتاد و چهارمين نشست سالانه مجمع
عمومي ملل متحد را تبريک ميگويم. براي جنابعالي و دبيرکل محترم، آرزوي
توفيق دارم. وي ادامه داد: در آغاز سخن مايلم، با گراميداشت ياد نهضت
آزاديخواهانه حسينبن علي (ع)، به همه حقطلباني که با تحمل همه سختيها،
براي احقاق حقوق خود مبارزه ميکنند و به روان همه شهداي مظلوم بمباران ها و
اقدامات تروريستي در يمن، سوريه، فلسطين اشغالي، افغانستان، عراق و ديگر
کشورهاي جهان درود بفرستم.
رئيس جمهور گفت: خاورميانه در آتش جنگ،
خونريزي، تجاوزگري، اشغالگري، تعصبات مذهبي و فرقهاي و افراطگرايي
ميسوزد و بزرگترين قرباني چنين شرايطي ملت مظلوم فلسطين است. تبعيض،
تصاحب زمينها، شهرک سازي ها وکشتار همچنان ادامه دارد.
وي بيان داشت: طرحهاي تحميلي آمريکايي و
صهيونيستي مانند معامله قرن، تعيين بيتالمقدس به عنوان پايتخت رژيم
صهيونيستي و الحاق بلنديهاي جولان به ديگر سرزمينهاي اشغالي، محکوم به
شکست است. روحاني تأکيد کرد: برعکس طرحهاي ويرانگر آمريکا، کمکها و
همکاريهاي منطقهاي و بينالمللي جمهوري اسلامي ايران در حوزه تأمين امنيت
و مقابله با تروريسم بسيار تعيين کننده بوده است. نمونههاي بارز آن،
همکاري با روسيه و ترکيه در چارچوب روند آستانه در مورد بحران سوريه، ارايه
طرح صلح براي بحران يمن و همکاري فعال با نمايندگان دبيرکل سازمان ملل
متحد، گفت وگوهاي سازنده با چهار کشور اروپايي و تلاش فعال براي تسهيل
مذاکرات صلح ميان طرفهاي يمني است که منجر به موافقتنامه صلح استکهلم
درخصوص بندر حديده شد. روحاني تأکيد کرد: من از کشوري ميآيم که از يکسال و
نيم پيش، در برابر بيرحمانهترين تروريسم اقتصادي ايستادگي نموده و از حق
استقلال و توسعه علمي و فناوري خود دفاع کرده است. دولت آمريکا با اعمال
تحريم هاي فرامرزي و تهديد ديگر ملتها، تلاش کرده ايران را از مزاياي حضور
در اقتصاد جهاني محروم کند و با سوء استفاده از نظام بانکي، به راهزني
بينالمللي دست زده است.
وي بيان داشت: ما ايرانيان، پيشگام ملتهاي
منطقه در نهضتهاي آزاديخواهي بودهايم؛ همواره براي خود و همسايگانمان،
صلح و پيشرفت خواستهايم و هرگز در برابر تهاجم و تحميل خارجي، تسليم
نشدهايم. ما نميتوانيم دعوت به مذاکره کساني را باور کنيم که اعلام
ميکنند سختترين تحريمهاي تاريخ را عليه کرامت و معيشت ملتمان
اعمالکردهاند. چگونه ميتوان باور کرد که جنايت و فشار بر زندگي۸۳ ميليون
ايراني به ويژه زنان و کودکان براي دولتمردان آمريکايي امري خوشايند و
موجب افتخار تلقيشود و استفاده از تحريم عليه طيفي از کشورها همچون ايران،
ونزوئلا، کوبا، چين و روسيه به يک اعتياد مفرط تبديل شده باشد. ملت ايران
هرگز اين جنايتها و اين جنايتکاران را نه فراموش ميکند و نه ميبخشد.
روحاني تصريح کرد: رويکرد دولت کنوني آمريکا
نسبت به برجام، نه تنها نقضِ قطعنامه ۲۲۳۱، بلکه تجاوز به حاکميت و
استقلال سياسي و اقتصادي کليه کشورهاي جهان است.
وي بيان داشت: ايران با وجود خروج آمريکا از
برجام تا يک سال، همچنان نسبت به اجراي تمامي تعهدات هستهاي خود وفق
برجام، وفادار بوده است. ما به احترام قطعنامه شوراي امنيت، به اروپا فرصت
داديم تا به تعهدات يازدهگانه خود براي جبران خروج آمريکا عملکند ولي
متأسفانه فقط حرف هاي زيبايي شنيديم و شاهد اقدام مؤثري نبوديم. اينک بر
همگان ثابت شدهاست که آمريکا به تعهدات خود پشت ميکند و اروپا از اجراي
تعهداتش ناتوان است. رئيس جمهور گفت: ما حتي در اجراي بندهاي ۲۶ و ۳۶
برجام، راهبرد گام به گام را در پيش گرفتيم و هنوز بر عهد خود به برجام،
برجا ماندهايم، اما صبر ايران هم حدي دارد؛ وقتي آمريکا قطعنامه سازمان
ملل متحد را حرمت نميگذارد، وقتي اروپا ناتواني خود را به نمايش ميگذارد،
تنها راه، تکيه بر عزت، غرور و اقتدار ملي است. رئيس جمهور اظهار داشت: ما
را به مذاکره ميخوانند؛ درحالي که خود از معاهده گريزانند. ما با همين
دولت فعلي آمريکا بر سر ميز ۵+۱، در گفتوگو بوديم؛ اما آنها بر عهد سلف
خويش، خط بطلان کشيدند. وي بيان داشت: من به نمايندگي از ملت و کشورم،
اعلام ميکنم که پاسخ ما به مذاکره تحت تحريم، نه خواهد بود. دولت و ملت
ايران، يک سال و نيم زير شديدترين تحريمها، استقامتکرده است و هرگز با
دشمني که ميخواهد با سلاح فقر، فشار و تحريم ايران به تسليم وادارد مذاکره
نخواهد کرد.
رئيس قوه مجريه خاطر نشان کرد: اگر پاسخ آري
ميخواهيد همان طور که رهبر معظم انقلاب اعلام کردهاند، تنها راه براي
گفت وگو، بازگشت به تعهدات است. اگر نسبت به اسم برجام حساسيت داريد، به
رسم آن بازگرديد و به چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت، متعهد باشيد.
تحريمها را متوقف کنيد تا راه گفت وگو باز شود.
وي بيان داشت: من به روشني ميگويم؛ اگر به
حداقلها قانع هستيد، ما هم به حداقلها بسنده ميکنيم. برجام، حداقل بود؛
چه براي شما و چه براي ما، اما اگر بيشتر ميخواهيد، بايد بيشتر بپردازيد.
اگر بر سر حرف خود هستيد که فقط يک خواسته از ايران داريد و آن، عدم ساخت و
بهرهگيري از سلاح هستهاي است، اين با نظارت آژانس و بالاتر از آن،
فتواي رهبري ايران، حاصل است. فقط کافي است به جاي نمايش مذاکره، به واقعيت
مذاکره بازگرديد. عکس يادگاري آخرين ايستگاه مذاکره است، نه اولين
ايستگاه.
روحاني اظهار داشت: ما در ايران، به رغم همه
سنگ اندازي هاي دولت امريکا، به حرکت در مسير رشد و سازندگي اقتصاد و
جامعه ايران، ادامه داده ايم. اقتصاد ايران در سال ۲۰۱۷، بالاترين نرخ رشد
اقتصادي در جهان را همراه با کاهش مستمر نرخ تورم، تجربه کرد و امروز هم،
عليرغم التهابات ناشي از عوامل خارجي در يک سال و نيم گذشته، بار ديگر به
مسير رشد و ثبات بازگشته است. رشد توليد ناخالص داخلي ايران، بدون نفت، در
ماههاي اخير، مجددا مثبت شده و تراز تجاري کشور، همچنان مثبت است.
وي تأکيد کرد: دکترين امنيتي جمهوري اسلامي
ايران حفظ صلح و ثبات در خليج فارس و تأمين آزادي و امنيت کشتيراني در تنگه
هرمز است.حوادث اخير، اين امنيت را به شکل جدي در خطر قرار داده است.
امنيت و صلح در خليج فارس، درياي عمان و تنگه هرمز را با مشارکت کشورهاي
اين منطقه ميتوان تأمين کرد و جريان آزاد نفت و ساير منابع انرژي را تضمين
نمود، به شرط آن که امنيت را چتري فراگير در همه حوزهها براي تمامي
کشورها بدانيم.
وي گفت: بنا به مسئوليت تاريخي کشورم در حفظ
امنيت، صلح، ثبات و پيشرفت در منطقه خليج فارس و تنگه هرمز، همه کشورهايي
را که از تحولات خليج فارس و تنگه هرمز متأثر ميشوند به «ائتلافِ اميد»
HOPE يعني«ابتکار صلح هرمز (Hormoz Peace Endeavor) دعوت ميکنم.» روحاني
اظهار داشت: هدف «ائتلاف اميد» ارتقاي صلح، ثبات، پيشرفت و رفاه کليه
ساکنان حوزه تنگه هرمز، و تفاهم متقابل و روابط صلح آميز و دوستانه ميان
ايشان است. اين ابتکار حوزههاي مختلف همکاري مانند تأمين همگاني امنيت
انرژي، آزادي کشتيراني و انتقال آزادانه نفت و ساير منابع از و به کشورهاي
حوزه تنگه هرمز و فراتر از آن را در بر ميگيرد. وي افزود: «ائتلاف اميد»
بر پايه اصول مهمي همچون پايبندي به اهداف و اصول ملل متحد، احترام متقابل،
منافع متقابل، جايگاه برابر، گفت وگو و تفاهم ، احترام به حاکميت و تماميت
ارضي، خدشهناپذيري مرزهاي بينالمللي، حل و فصلِ مسالمتآميز تمامي
اختلافات و از همه مهمتر دو اصل بنيادين «عدم تجاوز» و «عدم دخالت در امور
داخلي يکديگر» قرار دارد. حضور سازمان ملل متحد براي ايجاد يک چتر
بينالمللي در حمايت از «ائتلاف اميد» نيز امري ضروري است. وزير امور خارجه
جمهوري اسلامي ايران جزئيات بيشتري از ائتلاف اميد را به اطلاع کشورهاي
ذينفع خواهد رساند. رئيس جمهور تاکيد کرد: تشکيل هرگونه ائتلاف امنيتي، تحت
هر عنوان در منطقه، با محوريت و فرماندهي نيروهاي خارجي، مصداق بارز
مداخله در امور منطقه است. رويکرد امنيتيسازي دريانوردي در تناقض با حق
دريانوردي آزاد و حق توسعه، و باعث تشديد تنش و پيچيدهتر شدن شرايط شده، و
صلح، امنيت و ثبات منطقه را تهديد مينمايد.
وي بيان داشت: امنيت منطقه با خروج نظاميان
آمريکا، تأمين ميشود و نه با سلاح و مداخله آنان. آمريکا پس از ۱۸ سال
نتوانست اقدامات تروريستي را کاهش دهد، اما جمهوري اسلامي ايران فتنه داعش
را به کمک ملتها و دولتهاي همسايه، خاتمه داد. راهحل نهايي صلح و امنيت
خاورميانه: «دموکراسي در داخل؛ و ديپلماسي در خارج» است. امنيت را نميتوان
خريد و توسط دولتهاي خارجي، تأمين کرد.
وي اظهار داشت: صلح و امنيت و استقلالِ
همسايگانِ ما، صلح و امنيت و استقلال ماست. آمريکا همسايه ما نيست. اين
جمهوري اسلامي ايران است که همسايه شماست و از ديرباز به ما آموختهاند که
«اول همسايه؛ آنگاه خانه». در روز واقعه، ما و شما تنها ميمانيم. ما با هم
همسايهايم ، نه با آمريکا! روحاني تأکيد کرد: آمريکا اينجاست، نه در
خاورميانه. آمريکا وکيل هيچ ملتي و کفيل هيچ دولتي نيست. هيچ دولتي به
دولتِ ديگر، وکالت نميدهد و کفالت خويش را به ديگري نميسپارد. اگر امروز
شعلههاي آتش يمن، تا حجاز هم زبانهکشيده است، بايد آتشافروز را جست و
تنبيه کرد، نه اينکه بيگناهان را آماج تهمتها و کينهها قرارداد. امنيت
عربستان با پايان دادن تجاوز به يمن، حاصل ميشود، نه با دعوت از بيگانگان.
رئيس قوه مجريه خاطر نشان کرد: ما حاضريم
براي صلح از همه توان ملي و اعتبار منطقهاي و اقتدار بينالمللي خويش،
مايه بگذاريم. راه حل صلح در جزيرهالعرب، امنيت در خليج فارس و ثبات در
خاورميانه، را بايد در درون خاورميانه جستوجو کرد و نه در بيرون آن. مسايل
منطقه، بزرگتر و مهمتر از آن است که آمريکا از عهده آن برآيد. دولتي که
نتوانسته مسئله افغانستان و عراق و سوريه را حل کند و باني افراطيگري،
طالبانيگري و داعشيگري بودهاست هرگز قادر به حل معضلات پيچيدهتر نخواهد
بود.
وي اظهار داشت: منطقه ما بر لبه پرتگاه
ايستاده است؛ تا جاييکه تنها يک اشتباه ميتواند آتشي بزرگ را برافروزد.
ما دخالتِ تحريکآميز بيگانگان را تحمل نميکنيم و به هرگونه تعرض به امنيت
و تماميت سرزميني خود، قاطعانه پاسخ ميدهيم. اما راه جايگزين و مطلوب ما،
همبستگي ميان همه ملتهاي داراي منافع مشترک در خليجفارس و منطقه هرمز
است. روحاني با تأکيد بر اينکه اين پيام ملت ايران است، اظهار داشت: بياييد
به جاي سرمايهگذاري در جنگ و خشونت، بر روي اميد به يک آينده بهتر،
سرمايهگذاري کنيم. به عدالت برگرديم. به صلح، به قانون، به عهد و پيمان و
به ميز مذاکره بازگرديم.
***
با اينكه دراين سخنراني مواضع جمهوري اسلامي
ايران به صورت شفاف بيان شده بود، اما انتظار ميرفت تا رئيسجمهور با
صراحت به بيانيه اخير سه كشور اروپايي عليه ايران واكنش نشان دهد. او
درسخنانش اشاره كوتاهي به ناتواني اروپا نسبت به تعهداتش داشت، اما موضع
رسمي كشورمان را در اين باره بيان كرد.
كارشناسان درباره عدم شفافيت موضع
رئيسجمهور نسبت به بيانيه سه كشوراروپايي معتقدند كه شايد ايران قصد ندارد
پلهاي پشت سر خود را به طور كامل از بين ببرد. «رسالت» گفتوگويي با
صاحبنظران در اين خصوص داشته كه در ادامه ميخوانيد.
بايد ناتواني سازمانهاي بينالمللي مطرح شود
حسين نجابت، نماينده مردم تهران در دوره نهم
مجلس با اشاره به سخنراني رئيسجمهوردر سازمان ملل به «رسالت» گفت:
«روحاني در اين سخنراني از اصول سياست خارجي كشور دفاع كرد كه بايد گفت
سخنان او قابل احترام است، اما اين اتفاق هميشه رخ ميدهد كه رئيسجمهور
تنها به اصول كلي مانند صلح، امنيت و برابري اشاره ميكند. تاكنون
درسخنراني هيچ كدام از رؤساي كشورهاي بزرگ به اين موضوعات اشاره نشده است
به دليل آنكه چه مسئولين و چه مردم متوجه شدهاند فصل اين شعارها پايان
يافته است.»
وي ادامه داد: «هنگامي كه ترامپ پشت تريبون
سازمان ملل مطرح ميكند، كساني كه به فكر جهانيسازي هستند افراد سادهاي
هستند و تنها دم از كشورش ميزند و تمام قواعد بينالملل را زير پاميگذارد
به نظر ميرسد اگر به ايران فرصتي براي سخنراني داده شده است بايد اقدامات
آمريكا را نقد كرد.»
نماينده سابق مردم تهران در مجلس تأكيد
كرد:«سخنراني روحاني كليات درستي داشت، يعني مواضع جمهوري اسلامي ايران به
خوبي بيان شد، اما انتظار داشتيم تا وي به مسائل به صورت مستقيم بپردازد نه
آنكه به صورت كلي آنها را مطرح كند. اگر روحاني اين موضوع را ميتوانست به
صورت شفاف بيان كند كه ما تنها با يك گردهمايي تشريفاتي سروكارداريم نه يك
گردهمايي تأثيرگذار كه مسائل جهاني در آن حل و فصل ميشود، به
نظرسخنرانياش جذابيت و اثر بيشتري داشت.»
نجابت افزود: «روحاني علاوه براينكه اشاره
كرد كشورهاي اروپايي ناتوان هستند بايد مطرح ميكرد نه تنها آنها ناتوان
هستند بلكه مانند يك كارگزار براي آمريكا عمل ميكنند و در ادامه به بيانيه
سه كشوراروپايي عليه ايران اشاره ميكرد كه آنها بدون هيچ سندي ايران را
مسئول حمله پهپادي به آرامكو ميدانند، اما اساسا هيچ اشارهاي به اين مطلب
نشد.»
او با بيان اينكه روحاني در سخنرانياش هيچ
باجي به آمريكا نداد، ادامه داد: «اين موضوع قابل تقدير است اما در حوزه
اثباتي از وي انتظار ميرفت تا بر موضوعات موجود تمركز شود نه آنكه دائم به
تحريمهاي ظالمانه اشاره كند چراكه با اشاره به تحريمها تنها مواضع آنها
نسبت به كشور شديدترميشود. درحال حاضر وقت آن است كه ناتواني سازمانهاي
بينالمللي را مطرح كنيم.»
دولت نميخواهد پلهاي پشت سر خود را خراب كند
رحمان قهرمانپور، کارشناس مسائل بينالملل
نيز با اشاره به سخنراني رئيس جمهور كشورمان در سازمان ملل به «رسالت» گفت:
«سخنان روحاني حول اينكه ديدار تصادفي صورت نخواهد گرفت و مذاكره تحت
تحريم ممكن نيست به نظر ميرسد طي جمعبندي چند هفته اخير مطرح شده است و
براساس آن مذاكره تحت تحريم صورت نخواهد گرفت.»
وي افزود: «رئيسجمهور راهكاري مطرح كرد
مبني بر اينكه اگرترامپ نسبت به برجام حساسيت دارد به قطعنامه۲۲۳۱ برگردد.
حال بايد درانتظار اين پيشنهاد باشيم تا چه اندازه اين موضوع جدي است. وي
همچنين بحثي درباره يمن و تنگه هرمز مطرح كرد كه بايد درانتظار واكنش
كشورها در اين خصوص باشيم.»
اين كارشناس مسائل بينالملل ادامه داد:
«حقيقتا من نكته جديدي درباره طرح امنيتي تنگه هرمز نديدم، به نظر ميرسد
در مقابل تلاش آمريكا براي ايجاد ائتلاف منطقهاي در هرمز، ايران نيز اين
طرح را پيشنهاد داده و بايد منتظر باشيم كه در ادامه چه بازخوردي خواهد
داشت و ديپلماسي ايران در چه جهتي پيش خواهد رفت.» قهرمانپور درباره چرايي
عدم اشاره مستقيم روحاني به بيانيه سه كشوراروپايي عليه ايران گفت: «شايد
ارزيابي وزارت خارجه و مجموعه دولت آن است كه اين بيانيه بيش از آنكه
استراتژيك و شامل يك تغيير جهت اساسي در سياست اروپا باشد نوعي تاکتيک براي
متقاعد كردن آمريكا براي همراهي با اروپا است؛ وزارت خارجه و دولت روحاني
شايد اينگونه برداشت کرد كه اتحاديه اروپا با اين بيانيه به دنبال نوعي
مانور تاكتيكي براي آن است تا آمريكا از مواضعش كوتاه بيايد.»
وي ادامه داد: «اينكه دولت درمقابل انگليس،
فرانسه و كشورهاي اروپايي خيلي موضعگيري تند نميكند به جهت آن است كه
اميدوار به انجام توافق موقت است. دولت نميخواهد تمام پلهاي پشت سر خود
را خراب كند به همين جهت مواضعاش را شفاف بيان نميكند.»
قهرمانپور همچنين گفت: «موضعگيري انگليس
هميشه در حدفاصل بين اروپا و آمريكا بوده يعني خود را بالاتر از اتحاديه
اروپا و يك پله پايينتر از آمريكا ميبيند، اما باتوجه به روابط ويژهاي
كه واشنگتن و لندن با يكديگر داشتند انگلستان بيشتر به سمت آمريكا حركت
كرده بنابراين موضع اخير جانسون نسبت به توافق جديد خارج از برجام، موضوع
جديدي نيست.»
نویسنده: راضيه فراهاني