شوک نفتی جدیدی در راه است؟

قیمت نفت برنت در یک روز 15 درصد افزایش پیدا کرد اما پس از آن پایین آمد و روز جمعه حدود 65 دلار معامله شد.

با توجه به کندی رشد اقتصاد جهانی و فراوانی عرضه نفت خام در سراسر جهان، چشم انداز صعود نفت به 100 دلار فعلا بعید به نظر می‌رسد.

هری چلینگوئیریان، مدیر تحقیقات کالا در بانک "بی ان پی پاریبا" در این باره گفت: در مجموع جهان آمادگی بهتری برای مدیریت شوکهای نفتی نسبت به دهه 70 دارد. در سال 1973 پس از تحریم اوپک علیه حامیان رژیم صهیونیستی در هنگامه جنگ یوم کیپور و در سال 1979 پس از انقلاب ایران، قیمتهای نفت در مدت چند ماه افزایش پیدا کرد و اقتصادهای توسعه یافته را به زانو درآورد.

به گفته اقتصاددانان کومرس بانک، در حال حاضر یک شوک نفتی همانند سابق تاثیرات ویرانگر ندارد زیرا کشورها به چنین رویدادهایی عادت کرده‌اند. به‌علاوه بانک‌های مرکزی در برابر شوک عرضه واکنش نشان نخواهند داد و با افزایش عظیم نرخ‌های بهره برای مقابله با تورم نمی‌پردازند. با این حال مهم‌تر از همه این است که اقتصادها وابستگی خود به نفت خام را کاهش داده‌اند.

مصرف در آمریکا به عنوان مثال از 17.3 میلیون بشکه در روز در سال 1973 به 20.5 میلیون بشکه در روز در سال 2018 افزایش پیدا کرد که یک رشد 18 درصدی را نشان می‌دهد در حالی که تولید ناخالص داخلی واقعی این کشور 230 درصد رشد داشته است.

در آلمان خانوارها تنها 2.6 درصد از بودجه خود را در سال 2018 برای سوخت هزینه کردند.

اقتصادهای بسیاری به مدد حمل و نقل و صنایعی که مصرف انرژی بهینه‌ای دارند و منابع جایگزین مانند گاز طبیعی یا انرژی تجدیدپذیر، پیشرفت خوبی در کاهش مصرف نفت داشته‌اند.

هنگامی که قیمت‌های نفت در فاصله سال 2011 تا 2014 بالای 100 دلار در هر بشکه بود، به فروپاشی اقتصادی منجر نشد زیرا جهان نسبت به قبل وابستگی کمتری به چند تولیدکننده بزرگ داشت.

نخستین بحران نفتی جهان به تشکیل آژانس بین‌المللی انرژی در سال 1974 منتهی شد که کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD ) را ملزم می‌کند معادل 90 روز واردات نفت در ذخایر خود نفت داشته باشند.

بعلاوه تولید نفت خام محدود به خاورمیانه نیست و نفت دریای شمال از دهه 1980 تحت بهره برداری بوده است در حالی که منابع فراساحلی در غرب آفریقا و برزیل و ماسه‌های نفتی کانادا نیز در دست استخراج هستند.

آمریکا که مدت‌های مدیدی به واردات نفت متکی بود، به مدد نفت شیل و فناوریهای جدید به تولیدکننده بزرگ نفت تبدیل شده است.

چنین عواملی کمک کرده است از ضرب شوکهایی مانند مختل شدن نیمی از تولید نفت عربستان سعودی بر اثر آسیب دیدن تاسیسات کلیدی آن گرفته شود.

به گفته آلن گلدر، متخصص فرآورده‌های نفتی در شرکت "وود مک کنزی"، به این سان کشوری مانند عربستان سعودی احتمالا دیگر تصمیم نخواهد گرفت صادرات نفت خود را داوطلبانه متوقف کند زیرا ممکن است جایگاه خود به عنوان یک تامین کننده مطمئن را از دست دهد.

بر اساس گزارش خبرگزاری فرانسه، اما اقتصاددانان هشدار دادند که شوک نفتی احتمالی نباید دست کم گرفته شود. اقتصادهای زیادی در حال حاضر با مشکلات عدیده دست و پنجه نرم می‌کنند و بانکهای مرکزی به منظور کمک به اقتصادهای آسیب دیده خود، فضای چندانی برای مانور ندارند.