بر اساس تعاریف مرکز آمار ایران، کسانی که بتوانند به زبان فارسی یا هر زیان دیگری متن سادهای را بخوانند و بنویسند، باسواد تلقی می شوند که از از دوره ابتدایی تا دکتری تخصصی را شامل میشود. همچنین کسانیکه نمیتوانند بخوانند و بنویسند و فقط میتوانند بخوانند، در بین جمعیت بی سواد قرار دارند.
بر همین اساس، بیشترین جمعیت «شاغل» کشور، دارای مدرک دیپلم و پیش دانشگاهی هستند به طوریکه بالغ بر ۵ میلیون و ۳۸ هزار نفر از شاغلان را تشکیل میدهند. سپس شاغلانِ با تحصیلات دوره راهنمایی با بیش از ۴ میلیون و ۹۴۴ هزار نفر و دوره ابتدایی با ۴ میلیون و ۸۸۲ هزار نفر بیشترین جمعیت شاغل کشور را شامل میشوند.
همچنین در بین جمعیت شاغل کشور، فارغ التحصیلان مقطع لیسانس بیش از ۳ میلیون و ۱۲۳ هزار و ۹۰۰ نفر از شاغلان کشور را به خود اختصاص دادند. در عین حال یک میلیون و ۱۱۴ هزار نفر از جمعیت شاغل دارای مدرک تحصیلی فوق دیپلم و یک میلیون و ۷ هزار و ۹۰۰ نفر نیز دارای مدرک تحصیلی فوق لیسانس یا دکتری حرفهای هستند.
علاوه بر این ۳۳۳ هزار و ۶۹۳ نفر از جمعیت شاغل کشور در سطح سواد آموزشهای غیر رسمی و سوادآموزیها و ۱۰۸ هزار و ۵۲۳ نفر در سطح سواد متوسطه قرار دارند.
اما کمترین جمعیت شاغل کشور را افراد دارای مدرک دکتری تخصصی تشکیل میدهند که ۱۰۰ هزار و ۷۰۴ نفر از جمعت شاغل کشور را در بر میگیرند.
جمعیت شاغلان به تفکیک وضع تحصیلی
شاغلان باسواد |
||
ردیف |
سطح سواد |
جمعیت شاغل |
۱ |
دیپلم و پیش دانشگاهی |
۵۰۳۸۴۳۹ |
۲ |
راهنمایی |
۴۹۴۴۳۶۹ |
۳ |
ابتدایی |
۴۸۸۲۷۴۸ |
۴ |
لیسانس |
۳۱۲۳۹۶۳ |
۵ |
فوق دیپلم |
۱۱۱۴۳۵۸ |
۶ |
فوق لیسانس و دکتری حرفهای |
۱۰۰۷۹۵۲ |
۷ |
سواد آموزی و آموزشهای غیررسمی |
۳۳۳۶۹۳ |
۸ |
متوسطه |
۱۰۸۵۲۳ |
۹ |
دکتری تخصصی |
۱۰۰۷۰۴ |
شاغلان بی سواد |
||
۱ |
شاغلان بیسواد |
۱۹۳۳۳۰۰ |
اما در مقابل، جمعیت بیکار کشور به استناد مرکز آمار ایران، تا پایان سال ۹۵ معادل ۳ میلیون و ۲۰۳ هزار و ۳۹۸ نفر است که بالغ بر ۳ میلیون و ۱۱۰ هزار و ۹۰۰ نفر دارای سطح سواد ابتدایی تا دکتری حرفهای و ۹ هزار و ۲۴۶ نفر نیز جمعیت بیکار بیسواد هستند.
اما از بین جمعیت بیکاران دارای سطح سواد ابتدایی و بالاتر که طبق تعاریف مرکز آمار تحت عنوان «بیکاران با سواد» شناخته میشوند، بیشترین بیکاران کشور از فارغ التحصیلان دانشگاهی در مقطع لیسانس با جمعیت ۹۱۴ هزار و ۳۰۱ بیکار هستند. پس از آن، بیکارانِ دارای دیپلم و مدرک پیش دانشگاهی ۷۷۳ هزار و ۸۵۵ نفر از جمعیت بیکار کشور را تشکیل میدهند.
همچنین بیکاران با سطح سواد راهنمایی بالغ بر ۵۵۷ هزار و ۲۰۰ نفر و ابتدایی نیز بیش از۴۰۸ هزار و ۱۶۴ نفر را شامل میشوند.
علاوه بر این، در مقطع تحصیلی فوق دیپلم ۲۱۶ هزار و ۹۷۰ بیکار، در مقطع فوق لیسانس و دکتری حرفهای ۲۰۴ هزار بیکار، در مقطع متوسطه ۱۶۸ هزار و ۸۱۱ بیکار و در مقطع سوادآموزی و آموزشهای غیر رسمی ۱۴ هزار و ۷۰۰ بیکار وجود دارند.
علاوه بر این، سهم فارغ التحصیلان دکتری تخصصی از جمعیت بیکار کشور، ۴ هزار و ۸۴۸ نفر است.
جمعیت بیکاران به تفکیک وضع تحصیلی
بیکاران باسواد |
||
ردیف |
سطح سواد |
جمعیت بیکار |
۱ |
لیسانس |
۹۱۴۳۰۱ |
۲ |
دیپلم و پیش دانشگاهی |
۷۷۳۸۵۵ |
۳ |
راهنمایی |
۵۵۷۲۳۱ |
۴ |
ابتدایی |
۴۰۸۱۶۴ |
۵ |
فوق دیپلم |
۲۱۶۹۷۲ |
۶ |
فوق لیسانس و دکتری حرفهای |
۲۰۴۰۴۹ |
۷ |
متوسطه |
۱۶۸۱۱ |
۸ |
سواد آموزی و آموزشهای غیررسمی |
۱۴۷۰۴ |
۹ |
دکتری تخصصی |
۴۸۴۸ |
بیکاران بی سواد |
||
۱ |
بیکاران بی سواد |
۹۲۴۶ |
بیشترین جمعیت شاغل کشور، شاغلان دارای دیپلم و پیش دانشگاهی هستند که حدود یک چهارم جمعیت شاغل کشور را به خود اختصاص دادند، پس از آن شاغلان دارای سطح سواد راهنمایی و ابتدایی بیشترین جمعیت شاغل را تشکیل میدهند.
همچنین در بین جمعیت بیکار کشور نیز، فارغ التحصیلان مقطع لیسانس در صدر جدول بیکاران قرار دارند به طوریکه با جمعیت ۹۱۴ هزار نفری حدود یک سوم از جمعیت بیکار کشور را به خود اختصاص میدهند.
یکی از دلایل اینکه بیشترین جمعیت شاغل کشور را دیپلمهها و شاغلان دارای مدرک پیش دانشگاهی تشکیل می دهند و در مقابل بیشترین جمعیت بیکار را، لیسانسهها به خود اختصاص دادند، انتظار بیشتر جامعه تحصیل کرده برای دست یابی به شغل است و غالب فارغ التحصیلان به دنبال شغلی متناسب با سطح سواد خود هستند.