18بار نقض شد!/ تلاش عجیب وزارت امور خارجه برای تفکیک «نقض برجام» و «نقض فاحش برجام»!

به گزارش سرویس سیاسی پایگاه 598، 21 ماه از اجرای برجام توسط 1+5 می‌گذرد. بر اساس آنچه وطن امروز از سیاست هیات حاکمه آمریکا در قبال این توافق بین‌المللی ارزیابی کرده، باید برجام را در آمریکا پاره شده دانست.

به گزارش وطن امروز، وزارت امور خارجه ایران نیز می‌گوید طی 21 ماه اخیر برجام 18 بار مورد نقض قرار گرفته است. اذعان وزارت امور خارجه در هفتمین گزارش سه ماهه این وزارتخانه درباره اجرای برجام مطرح شده است. اگرچه برخی نمایندگان می‌گویند وزارت امور خارجه در هفتمین گزارش سه ماهه درباره اجرای برجام تصویر روشنی از وضعیت گشایش‌های اقتصادی [اگر صورت گرفته باشد] ارائه نکرده است با این حال در این گزارش تصریح شده است در 18 نوبت، برنامه جامع اقدام مشترک مورد نقض قرار گرفته است.

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی دیروز در توضیح هفتمین گزارش برجامی وزارت امور خارجه، اظهار داشت: هفتمین گزارش وزارت امور خارجه در راستای اجرای تبصره یک قانون «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» متفاوت از سایر گزارش‌هاست، زیرا بیشتر تحت تاثیر نقض‌عهدهای آمریکا و عدم تایید پایبندی ایران به برجام تهیه شده است.

وی تصریح کرد: این گزارش وزارت امور خارجه به طور ویژه تحت تاثیر تلاش آمریکایی‌ها برای جلوگیری از موفقیت برجام است، به نوعی که وزارت امور خارجه به طور شفاف به ۱۸ مورد نقض عهد آمریکا در رابطه با توافق هسته‌ای در این گزارش اشاره کرده است.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی افزود: آمریکا ۱۸ مورد نقض صریح و ضمنی درباره برجام داشته‌ که در این رابطه وزارت امور خارجه ۱۰ مرتبه به خانم موگرینی نامه نوشته است. اساس گزارش وزارت امور خارجه درباره اجرای برجام ادامه شرایط پساتحریم مانند حوزه حمل‌ونقل دریایی، فروش نفت و بازگشت پول نفت در برخی موارد به رغم کارشکنی آمریکاست.

فلاحت‌پیشه با بیان اینکه وجود مشکلات بانکی یکی از موارد مندرج در گزارش برجامی وزارت امور خارجه است، یادآور شد: هفتمین گزارش وزارت امور خارجه کامل بوده اما در حوزه گزارش فاینانس‌ها نتیجه عملی به ما نمی‌دهد.

وی تصریح کرد: در واقع در بخش توافقات خارجی که برای جذب سرمایه‌گذاری صورت گرفته، گزارش، نمای روشنی از میزان سرمایه‌های جذبی ارائه نمی‌دهد تا بتواند به تصمیم‌گیری در حوزه عمرانی کمک کند.

فهرست موارد نقض برجام
هفتمین گزارش سه ماهه وزارت امور خارجه درباره اجرای برجام، چهارشنبه ۲۶ مهرماه به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تقدیم شد.

مروری کوتاه بر متن این گزارش نشان می‌دهد بر اساس نگاه وزارت امور خارجه، اوضاع این توافق بین‌المللی مساعد نیست. البته در متن این گزارش تلاش وزارت امور خارجه برای زنده نگه داشتن برجام نزد نمایندگان مجلس شورای اسلامی، کاملا مشهود است.

به گزارش «وطن امروز»، یکی از نکات قابل تامل درباره گزارش هفتم اجرای برجام، تلاش وزارت امور خارجه برای تفکیک نقض برجام است. در این گزارش سعی شده است 2 نوع تعریف از نقض برجام ارائه شود! یعنی «نقض برجام» و «نقض فاحش برجام»!

در بخش نخست این گزارش که مربوط به «موانع و چالش‌ها در اجرای برجام» است، آمده است:
وزارت امور خارجه بنا بر وظایف محوله و ذاتی خود، تمامی تحولات مرتبط با اجرای برجام را رصد و هرگونه تاخیر، تعلل و بدعهدی بویژه نقض تعهدات برجامی از سوی آمریکا را ابتدا در قالب نامه رسمی از سوی وزیر امور خارجه به خانم موگرینی، نماینده عالی اتحادیه اروپایی در سیاست خارجی و هماهنگ‌کننده برجام ثبت و ضبط نموده و سپس در کمیسیون مشترک برجام که هر 3 ماه بین ایران و کشورهای 1+5 تشکیل می‌شود، مطرح و پیگیری کرده است. برخی از این موارد توسط طرف آمریکایی اصلاح شده، و نسبت به سایر موارد حسب نظر هیات نظارت بر اجرای برجام واکنش متناسب اتخاذ گردیده است. لازم به توضیح است در برجام 2 گونه نقض عهد وجود دارد: عدم اجرای تعهدات (non-performance)، و عدم اجرای فاحش تعهدات  (significant non-performance).

مشخص نیست وزارت امور خارجه اساسا این تفکیک را بر اساس چه استدلالی مطرح کرده است، ضمن اینکه تفاوت این موارد نقض نیز مشخص نیست. با این حال در ادامه گزارش وزارت امور خارجه، موارد نقض برجام، 18 مورد قید شده است.

در این بخش از گزارش آمده است:
در طول یک سال و 9 ماه که از اجرایی شدن برجام می‌گذرد، مجموعه‌ای از نقض، بدعهدی، تاخیر، تعلل و تخطی از اجرای برجام توسط دولت آمریکا صورت گرفته است که از سوی جمهوری اسلامی ایران در قالب 10 نامه از سوی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به خانم موگرینی به عنوان هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام، ثبت و ضبط شده است. این موارد هر بار در گزارش‌های سه ماهه وزارت امور خارجه به کمیسیون محترم امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز درج شده است.

- تمدید «قانون تحریم‌های ایران» موسوم به آیسا از سوی کنگره آمریکا

- ایجاد محدودیت برای سفر اتباع کشورهایی که مشمول «برنامه لغو روادید آمریکا» هستند برای سفر به آمریکا، به دلیل سفر به ایران

- تلاش آمریکا برای ایجاد فضایی منفی علیه جمهوری اسلامی ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد، برخلاف تعهد جمعی کشورهای 1+5 برای تحقق «تغییر بنیادین» در رویکرد و تعامل شورا با جمهوری اسلامی ایران

- تعلل عمدی دولت آمریکا در رفع موثر تحریم‌های هسته‌ای، به نحوی که در موارد متعددی این تعهد صریح آمریکا به صورت مقطعی، کند و در برخی مواقع به نحو بازدارنده‌ای پیچیده بوده است.

- تلاش برای جلوگیری از عادی‌سازی تجارت سایر کشورها با ایران و بهره‌مند شدن جمهوری  اسلامی ایران از منافع اقتصادی برجام، از طریق دامن زدن و گسترش شک و تردید نسبت به آینده روابط اقتصادی و همکاری با ایران

- تاخیر غیرموجه از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا در صدور مجوزهای لازم برای فروش یا اجاره هواپیمای مسافری به ایران

- ایجاد مقررات دست‌وپاگیر و موانع روانی در مسیر دسترسی آسان بانک مرکزی ایران به منابع مالی خود

- پیچیده و مشروط کردن مقررات رفع تحریم‌ها از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا به منظور ایجاد تردید در بانک‌های غیرآمریکایی و اکراه آنها از همکاری با ایران

- طرح مکرر قوانین مختلف تحریمی علیه جمهوری اسلامی ایران در کنگره آمریکا با هدف تخریب فضا و جلوگیری از عادی‌سازی روابط تجاری سایر کشورها با ایران

- طراحی و تبلیغ گسترده در مورد سیاست غیرقانونی «بازنگری برجام» از سوی دولت جدید آمریکا و اشارات مکرر (مستقیم و غیرمستقیم) به امکان عدم تمدید اسقاط قوانین تحریمی آمریکا علیه ایران، با هدف ایجاد تردید و نگرانی نامحدود در جامعه اقتصادی جهانی نسبت به آینده روابط اقتصادی با ایران

-  تشدید و افزایش مقررات دست‌وپاگیر وزارت خزانه‌داری آمریکا جهت شرکت‌های غیرآمریکایی برای همکاری با ایران در تعارض با بند 29 برجام مبنی بر تعهد این کشور بر عدم تضعیف اجرای موفقیت‌آمیز برجام و خودداری از هر سیاستی است که تاثیر مستقیم و نامطلوب بر عادی‌سازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران بگذارد.

- افزایش چشمگیر اظهارات تحریک‌آمیز و خصمانه مقامات ارشد آمریکا علیه برجام که علاوه بر بی‌اعتنایی به اصول حقوق بین‌الملل، نقض شروط مندرج در برجام- خصوصا بند 28- محسوب می‌شود که صراحتا اشعار می‌دارد مقامات ارشد کشورهای طرف برجام همه‌ تلاش خود را از جمله در اظهارات عمومی خود، برای اجرای موفقیت‌آمیز برجام به کار خواهند بست.

- اتخاذ مکرر مواضع منفی مقامات عالیرتبه آمریکا علیه برجام از جمله در سخنرانی رئیس‌جمهور این کشور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد (28 شهریور 96) و نیز سخنرانی 21 مهر 96 که به بهانه اعلام راهبرد جدید این کشور در قبال ایران صورت گرفت. این موضع‌گیری‌ها مغایر با تعهدات صریح آمریکا در برجام و یکی از اصول مهم حقوق بین‌الملل- که در برجام نیز صراحتا تکرار شده- یعنی اجرای با «حسن‌نیت تعهدات» است.

- تمدید اسقاطیه‌های تحریم‌های ایران توسط دولت جدید آمریکا به شکلی که عامدانه و از حیث شکل، مفاد، زبان و اقدامات همزمان (از جمله افزودن همزمان شماری از اشخاص و نهادهای ایرانی به فهرست تحریمی) کمترین فضای مساعد را برای بهره‌مندی کامل ایران از لغو تحریم‌های مشخص شده در پیوست شماره 2 برجام فراهم کند.

- اعلام عمومی اجرای تعهدات برجامی با منفی‌ترین تعابیر و با هدف کاهش یا عدم بهره‌مندی ایران از اثرات مثبت تداوم برجام

- اقدام غیرمتعارف و تبلیغاتی نماینده آمریکا نزد سازمان ملل متحد در سفر به وین به منظور اعمال نفوذ بر فعالیت حرفه‌ای آژانس

- طرح اتهامات واهی و تبلیغات گسترده علیه ایران با هدف مقدمه‌چینی برای اعلام عدم پایبندی جمهوری اسلامی ایران به برجام که در تعارض کامل با 8 گزارش رسمی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است و می‌تواند علاوه بر تاثیرات مخرب بر اعتبار کلی آژانس به عنوان نهاد صالح برای راستی‌آزمایی پایبندی ایران به برجام، اثرات غیرقابل پیش‌بینی بر حوزه عدم اشاعه داشته باشد.

- مقدمه‌چینی برای شانه خالی کردن از مسؤولیت و تعهدات برجامی دولت آمریکا با طرح مکرر اتهام عدم پایبندی ایران، ارجاع موضوع تصمیم‌گیری درباره تمدید و تداوم اسقاطیه‌های تحریم‌های هسته‌ای به کنگره آمریکا، و ایجاد فضای ابهام در مورد برجام از طریق تحمیل احتمالی و مجدد تحریم‌ها از سوی کنگره.