یکی از بزرگترین فجایع تاریخ فوتبال دنیا در شهر چوار استان ایلام

در ترکیب تیم منتخب چَوار بازیکنانی همچون مجتبی ناصری، عباس خداویسی، علی قیطاسی، حسین هزاوه، صیدمحمد زارعی، یونس تلوکی، علی عباسی، گل مراد فاضلی، سلمان کرد، عزت خیرالهی، جلیل اسدی، محسن بسطامی، امیدعلی خداویسی، رحمت محمودی و عباس کمری حضور داشتند. در ترکیب تیم منتخب جوانان استان ایلام نیز بازیکنانی همچون فرمان فولادوند، سرحدرضازاده، مجتبی آزادی، مجتبی رضازاده، علی اشرف نصیری، محمد کمالوند، جهانگیر کاوه، عبدالرزاق مهدیه، جواد کرمی، علی نجات کرمی، جعفر نورمحمدی، مصطفی نعمتی، علی مداحی و فرشاد پورنوروز بازی می کردند. 

 

به گزارش «تابناک»، در 23 بهمن ماه سال 1365 هجری شمسی، یکی از بزرگترین فجایع تاریخ فوتبال دنیا در شهر چوار از توابع استان ایلام، به وقوع پیوست. 

هواپیماهای رژیم بعثی عراق، مسابقه فوتبال بین تیم های «منتخب چوار» و «منتخب جوانان استان ایلام» را به طرز وحشیانه ای بمباران کردند. در این روز عاشورایی، چهار نفر از بازیکنان تیم منتخب چوار، سرمربی ـ بازیکن تیم منتخب چوار، چهار نفر از بازیکنان تیم منتخب ایلام، حمیدرضا رضایتی بازیکن استقلال ایلام (که در این روز، داور مسابقه بود) و پنج تماشاگر نوجوان، به شهادت رسیدند... . همچنین، ده ها نفر از تماشاگران و بازیکنان دو تیم نیز به درجه جانبازی نایل آمدند.

اینک پس از 24 سال، سازمان لیگ فوتبال کشور کلیه مسابقات هفته بیست و دوم را به نام این شهدای والامقام برگزار می کند و فدراسیون فوتبال نیز در صدد بازتاب این موضوع به مجامع بین المللی است... .

حجت الله هاشم بیگی، دبیر ستاد یادواره شهدای زمین فوتبال چوار، چگونگی برگزاری این مسابقه را به صورت زیر برای «تابناک» شرح می دهد:

توپ ایستاد، وقتی جانی در بدن نبود

... زمانی که حسین هزاوه، بازیکن ارزنده باشگاه خیبر خرم آباد و داور رسمی فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران، به عنوان بخشدار بخش چَوار از توابع استان ایلام تعیین شد و خود را در وسط جبهه جنگ دید، به فکر چاره ای برای ایجاد همدلی بین جوانان و کمک به جنگ زده ها افتاد. این فوتبالیست جوانمرد که اخلاق ورزشی را به خوبی آموخته بود، تصمیم گرفت تیم فوتبال خیبر چَوار را تأسیس کند و با برگزاری مسابقات فوتبال، از غم ها و رنج های مردم جنگ زده بکاهد. در واقع، فوتبال بهانه ای برای ایجاد اتحاد بین مردم و دمیدن روح زندگی در این دیار جنگ زده بود... .

در 23 بهمن ماه، تیم های فوتبال «منتخب چوار» و «منتخب جوانان استان ایلام» اقدام به برگزاری مسابقه در شهر چَوار نمودند. بازیکنان هر دو تیم از جمله بهترین فوتبالیست های استان و از چهره های محبوب مردم بودند.

... مسابقه رأس ساعت 16 با سوت داور مسابقه (حمیدرضا رضایتی) آغاز شد. در ترکیب تیم منتخب چَوار بازیکنانی همچون مجتبی ناصری، عباس خداویسی، علی قیطاسی، حسین هزاوه، صیدمحمد زارعی، یونس تلوکی، علی عباسی، گل مراد فاضلی، سلمان کرد، عزت خیرالهی، جلیل اسدی، محسن بسطامی، امیدعلی خداویسی، رحمت محمودی و عباس کمری حضور داشتند. سهراب عظیمی سرپرست و حسین هزاوه سرمربی، بازیکن تیم منتخب چَوار بودند. 

در ترکیب تیم منتخب جوانان استان ایلام نیز بازیکنانی همچون فرمان فولادوند، سرحدرضازاده، مجتبی آزادی، مجتبی رضازاده، علی اشرف نصیری، محمد کمالوند، جهانگیر کاوه، عبدالرزاق مهدیه، جواد کرمی، علی نجات کرمی، جعفر نورمحمدی، مصطفی نعمتی، علی مداحی و فرشاد پورنوروز بازی می کردند. رمضان بزرگی سرپرست، علی گهرسودی سرمربی، علی محمد رازی و باقر رضایتی مربی تیم بودند.

... پیش از آغاز مسابقه، حسین هزاوه سرمربی بازیکن تیم منتخب چَوار، نکات فنی لازم را برای بازیکنان توضیح داده و به عنوان بخشدار چوار به بازیکنان می گوید: بچه ها حواستان باشد غرق فوتبال نشوید. اگر در حین مسابقه نقطه ای از شهر بمباران شد، سریع مسابقه را تعطیل کنید و به کمک مجروحان جنگی بشتابیم... .

... نیمه اول مسابقه با حملات گسترده تیم منتخب ایلام آغاز می شود. هماهنگی محمد کمالوند، مصطفی نعمتی و جهانگیر کاوه خطرات زیادی را روی دروازه چوار ایجاد می کند. پاس زیبایی به جعفر نورمحمدی مهاجم تیم ایلام می رسد و وی با یک ضربه عالی دروازه چوار را باز می کند...حملات تیم ایلام ادامه می یابد و مجتبی ناصری با واکنش های متعدد خود مانع گل های دیگر می شود... .

شوت سرکش یونس تلوکی، هافبک تیم چوار، روحیه هم تیمی هایش را بالا می برد و برای لحظاتی از زیر فشار خارج می شوند... پاس زیبای عبدالرزاق مهدیه به محمد کمالوند، یکی از صحنه های ماندگار بازی را خلق می کند... محمد کمالوند شوت محکمی را درست از روی خط هجده قدم، به سوی دروازه چوار روانه می سازد که مجتبی ناصری با یک شیرجه بلند توپ را از محل تلاقی دیرکهای دروازه دفع می کند. عباس خداویسی مدافع تیم چوار، توپ را روی دروازه تیم ایلام می فرستد...ضربه سر گل مراد فاضلی به دیرک دروازه برخورد می کند و به اوت می رود.

شهید حسین هزاوه

 ... در حالی که بازی به دقایق پایانی نیمه اول نزدیک می شود، علی اشرف نصیری پاس بلندی را به پشت مدافعان تیم چوار ارسال می کند... جعفر نور محمدی توپ را دریافت کرده و به داخل محوطه جریمه حمل می کند. پاس به بیرون نورمحمدی، محمد کمالوند را در موقعیت گل قرار داده و او با یک ضربه زیبا دروازه تیم چوار را باز می کند.

... نیمه اول با نتیجه 2 بر صفر به سود منتخب جوانان ایلام پایان می یابد. حسین هزاوه از بازی نیمه اول راضی نیست و تغییراتی را در تیمش ایجاد می کند. هزاوه می گوید: بچه ها، فرض کنید وسط میدان جبهه هستید. اگر می خواهید بازی را ببرید، باید مثل رزمنده ها شجاعت داشته باشید. هزاوه خطاب به مدافعان می گوید: شماها کمی ناهماهنگ عمل کردید. اگر مجتبی ناصری نبود، گل های بیشتری می خوردیم...

...پس از پانزده دقیقه استراحت، با سوت داور، نیمه دوم آغاز می شود... یکی از هواپیماهای عراقی که ظاهراً برای شناسایی آمده بود، بر فراز زمین فوتبال دیده شده و پس از لحظاتی، ناپدید می شود.

... تماشاگران که بیشتر طرفدار تیم میزبان (منتخب چوار) هستند، شدیداً به تشویق تیمشان می پردازند و آنها را دعوت به حمله می کنند. پاس زیبای یونس تلوکی به گل مراد فاضلی می رسد و او در یک موقعیت تک به تک، توپ را هدر می دهد. هزاوه خط دفاع را کمی به جلو می کشد و تأکید می کند از همین زمین تیم ایلام، دفاع را انجام دهید.

... علی عباسی، توپ زیبایی را برای حسین هزاوه می فرستد... هزاوه با دریبل یکی از بازیکنان تیم ایلام و با یک شوت سرکش از پشت محوطه جریمه، دروازه تیم ایلام را باز می کند.

بازی با نتیجه 2 بر 1 ادامه می یابد... بازیکنان ایلام توپ و میدان را در اختیار می گیرند... پاس جهانگیر کاوه به عبدالرزاق مهدیه می رسد...مهدیه در عرض حرکت می کند و به سمت دروازه تیم چوار شوت می زند...توپ به یکی از مدافعان تیم چوار برخورد کرده و به کرنر می رود.

... بازی به دقیقه 55 رسیده است...داور در نقطه مناسب  و نزدیک محوطه جریمه تیم منتخب چوار، جایگیری کرده است. بازیکنان منتخب چوار برای دفاع و بازیکنان  منتخب ایلام برای حمله، همگی در محوطه جریمه تیم منتخب چوار جمع شده اند... مجتبی ناصری بر سر بازیکنان داد می زند. عباس خداویسی تیر اول را گرفته و سیدمحمد زارعی در تیر دوم مستقر شده است. فریادهای علی گهرسودی سرمربی تیم ایلام  کمالوند و مهدیه را خطاب قرار می دهد... گویا نقشه ای برای این کرنر ریخته اند... .

... مصطفی نعمتی پشت ضربه کرنر قرار می گیرد... در حالی که تلاش می کند توپ را در موقعیت مناسبی قرار دهد، دو هواپیمای عراقی بر فراز زمین فوتبال آشکار می شوند... وجود کوه در قسمت غربی محل برگزاری مسابقه و همچنین هیجان مسابقه، باعث شده بود که بازیکنان سریع متوجه وجود هواپیماها نشوند...این دو هواپیما به محض رسیدن به بالای زمین فوتبال، مسابقه را با انواع و اقسام بمب ها، بمباران می کنند... صدای یا حسین (ع)، یا مهدی (عج)، یا ابوالفضل (ع) و.. در آسمان طنین انداز می شود... هواپیماها محوطه جریمه تیم منتخب چوار یعنی محل تجمع بازیکنان را هدف گرفته بودند.

... در این هنگام، محوطه جریمه این مسابقه فوتبال تبدیل به خونین ترین هجده قدم دنیا می شود. بازیکنان توسط بمب ها تکه تکه می شوند...یکی از بمب ها، درست روی نقطه پنالتی فرود می آید... .

مجتبی ناصری، دروازه بان تیم منتخب چوار، تلاش می کند با حرکت به سمت وسط زمین خود را از مهلکه نجات دهد... ناگهان یک بمب به سر او برخورد می کند... سرش از تنش جدا می شود و در وسط میدان بر زمین می افتد...یک بمب کامل به داور مسابقه برخورد و رضایتی تکه تکه می شود... هزاوه هنوز زنده است و به این طرف و آن طرف می دود... به تماشاگران و بازیکنان می گوید؛ بخوابید... بخوابید...

دود سیاه غلیظی فضا را پر می کند... صدای غرش هواپیماها از بین می رود... هزاوه در نزدیکی فرزند پنج ساله اش بر زمین افتاده و به درجه رفیع شهادت می رسد... مردم شهر ایلام، چوار و روستاهای اطراف خود را به زمین فوتبال می رسانند... .

صدای «روله روله» مادران فضا را پر می کند...جواد کرمی در حالی که خودش زخمی شده است، بر سرش می زند و روی پیکر سوخته برادرش «برادر برادر» می کند... راکت به کمر یونس تلوکی برخورد کرده بود و او دو تکه شده بود. علی قیطاسی کاملاً بیهوش شده و بدنش پر از ترکش می شود... اما از تکه تکه شدن همبازیانش خبر ندارد.

... دودهای سیاه کنار رفته و زمین فوتبال چوار کاملا به رنگ سیاه درآمده بود...صحنه هایی دیده می شد که در هیچ مسابقه ورزشی دیده نشده بود. حمیدرضا رضایتی، مجتبی ناصری، علی عباسی، صیدمحمد زارعی، عبدالرزاق مهدیه، علی نجات کرمی، جهانگیر کاوه، محمد کمالوند و حسین هزاوه با فجیع ترین حالت ممکن، جان خود را در زمین مسابقه از دست می دهند... .

... علی قیطاسی، فرشاد پورنوروز، مجتبی آزادی، علی گهرسودی، فرمان فولادوند، رحمت محمودی، سلمان کرد، جواد کرمی، سرحد رضازاده، مجتبی رضازاده، گل مراد فاضلی و...هر کدام به شدت مجروح شده و فریادهای آنان به آسمان می رسد... خون داور، تماشاگر، بازیکن و مربی با هم آمیخته شده است... در هر گوشه زمین، شهید یا جانبازی قرار می گیرد تا نابرابرترین مسابقه تاریخ فوتبال جهان، بین عده ای جوان و دو هواپیمای بمب افکن شکل بگیرد... مسابقه ای که به فینال ایثار و شهادت می رسد... .

در این روز که فریادهای هورای تماشاگران تبدیل به جیغ و داد و گریه شده بود، پنج نفر از تماشاگران به نام های مراد آذرخش پانزده ساله، خلیل مظفری هفت ساله، امجد حیدری دوازده ساله، محمدجواد مظفری هفت ساله و سجاد مظفری پنج ساله نیز جان خود را از دست دادند. سجاد مظفری تماشاگر پنج ساله را شاید بتوان کم سن ترین قربانی تاریخ فوتبال نامید... .

عکس یادگاری تیم چوار

...روح جوانمردی و فداکاری آن بازیکنان، هنوز در اذهان مردم ایلام باقی است. بازیکنی چون حسین هزاوه، با فریاد کشیدن بر سر تماشاگران و بازیکنان، سعی در نجات آنها داشت و در حالی که می توانست از مهلکه فرار کند، چنین کاری نکرد.

...مردم ایلام، کمک ها و امدادرسانی این تیم های فوتبال به مردم جنگ زده را هرگز از یاد نخواهند برد...شیرجه های مجتبی ناصری، شوت های سرکش یونس و حسین، بازی زیبای علی عباسی و اقتدار صیدمحمد زارعی در خط دفاع، گل های زیبای کمالوند، کاوه و مهدیه در مسابقات مختلف فوتبال، هنوز هم در خاطرات پیشکسوتان فوتبال ایلام زنده است... .

...هزاوه و دیگر بازیکنان، بازی جوانمردانه را به معنای واقعی کلمه رعایت کردند و همگی در صدد نجات بازیکنان تیم خود و تیم مقابل بودند. اشک و آه بازماندگان این مسابقه تاریخی تمامی ندارد...هر گاه نگارنده، به سراغ آنان می رفتم تا خاطراتشان را بیان کنند، بغضشان می ترکید و به یاد دوستانشان اشک می ریختند... .

این گزارش می افزاید: با همکاری سازمان لیگ برتر و ستاد یادواره شهدای زمین فوتبال چوار، در روز یکشنبه 24/11/89 و در حاشیه مسابقه پرسپولیس ـ راه آهن، از شهدای زمین فوتبال چوار تجلیل شده و بازیکنان هر دو تیم، با اهدای گل به مقام شامخ این شهیدان سرافراز ادای احترام خواهند کرد.

* نکته: شرح ماجرا از زبان بازماندگان و تماشاگران مسابقه به نگارش درآمده است.