اختلاف پنج میلیارد دلاری بانک مرکزی و گمرک در ارزش صادرات غیرنفتی

به گزارش پایگاه 598 به نقل از اتاق بازرگانی تهران، معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران در گزارشی به اختلاف آماری دو نهاد مرجع یعنی گمرک جمهوری اسلامی و بانک مرکزی در مورد ارزش صادرات کالاهای غیرنفتی کشور در سال 1394 پرداخته و توصیه کرده است که با در پیش گرفتن یک روش واحد توسط نهادهای دولتی که مرجع آماری محسوب می‌شوند، از بروز این اختلافات جلوگیری شود.

معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران هم‌چنین گریزی به روش سازمان تجارت جهانی و کدهای در نظر گرفته شده برای کالاهای مختلف زده است و پیشنهاد داده است، با وحدت رویه و استفاده از این کدها آمار دقیق و یکسانی برای ارزش صادرات کالاهای غیرنفتی استخراج شود.

ﺑﺮ اﺳﺎس ﮔﺰارش آﻣﺎر ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﺗﺠﺎرت ﺧﺎرﺟﻲ گمرک، ﻃﻲ دوازده ﻣﺎﻫﻪ سال 1394 در ﻣﺠﻤﻮع 93.5 ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻦ ﻛﺎﻻ ﺑﻪ ارزش 42.4 ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺑﺪون اﺣﺘﺴﺎب ﻧﻔﺖ، ﮔﺎز و ﺗﺠﺎرت ﭼﻤﺪاﻧﻲ ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻛﺸـﻮر ﺻـﺎدر ﺷـﺪه اﺳـﺖ.

بنابر این ﮔﺰارش، آﻣﺎر ﺻﺎدرات ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻲ ﻛﺸﻮر ﺑﺪون اﺣﺘﺴﺎب ﺻﺎدرات ﻣﻴﻌﺎﻧﺎت ﮔﺎزی ﺑﻪ ﻣﻴﺰان 77.5 ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻦ و ﺑﻪ ارزش 35.7 ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر عنوان شده است.

ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰی ﻧﻴﺰ در آﻣﺎر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺮاز ﭘﺮداﺧﺖﻫﺎ، ارزش ﺻﺎدرات ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻲ ﻛﺸﻮر در ﺳﺎل 1394 را ﺑﻴﺶ از 31 ﻣﻴﻠﻴـﺎرد دﻻر اﻋﻼم ﻛﺮده اﺳﺖ. در آﻣﺎر ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰی، در ﺑﺨﺶ ﺻﺎدرات ﻧﻔﺖ ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎی ﺻـﺎدرات ﻧﻔـﺖ ﺧـﺎم و ﮔـﺎز ﻃﺒﻴﻌـﻲ و ﻣﻴﻌﺎﻧــﺎت ﮔــﺎزی ﺳــﺎﻳﺮ ﻣــﻮارد از ﺟﻤﻠــﻪ ﻓــﺮآوردهﻫــﺎی ﻧﻔﺘــﻲ و ﻣﺎﻳﻌــﺎت ﮔــﺎزی (ﺗﻌﺮفه‌های 2709و 2710و 2711) ﺻﺎدر ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎی ﻣﻠﻲ ﻧﻔﺖ اﻳﺮان، ﻣﻠﻲ ﮔﺎز اﻳﺮان، ﻣﻠﻲ ﭘﺎﻻﻳﺶ و ﭘﺨﺶ ﻓﺮآوردهﻫـﺎی ﻧﻔﺘـﻲ اﻳﺮان، ﺷـﺮﻛﺖﻫـﺎی ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﻲ و ﺳﺎﻳﺮﻳﻦ (ﮔﻤﺮﻛﻲ و ﻏﻴﺮﮔﻤﺮﻛﻲ) ﻧﻴﺰ ﻣﺸﻤﻮل ﺻﺎدرات ﻧﻔﺘﻲ ﻗﻠﻤﺪاد شده است. اما معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران، سعی کرده است، براساس متدولوژی سازمان تجارت جهانی، تصویر روﺷﻦﺗﺮی از تقسیم‌بندی کالاها ارائه دهد.

در گزارش کارشناسان این معاونت آمده است که ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺠﺎرت ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺮﺧﻲ از ﻛﺎﻻﻫﺎ را در ﮔﺮوه ﺳﻮﺧﺖ ﺗﺤﺖ ﻛﺪ 3SITC ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺳـﻮﺧﺖﻫﺎی ﻣﻌﺪﻧﻲ، روانﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ و ﻣﻮاد واﺑﺴﺘﻪ است. این گروه ﭼﻬﺎر دﺳﺘﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺪ 32 (زﻏﺎلﺳﻨﮓ، ﻛﻚ و ﺑﺮﻳﻜﺖ)، ﻛﺪ 33 (ﻧﻔﺖ و ﻓﺮآوردهﻫﺎی ﻧﻔﺘﻲ و ﻣﺤﺼﻮﻻت واﺑﺴﺘﻪ)، ﻛﺪ 34 (ﮔﺎز، ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه) و ﻛﺪ 35 (ﺑـﺮق) را در ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻫﺮﻳﻚ از ﻛﺪﻫﺎی ﻣﺬﻛﻮر ﺑﻪ اﺟﺰاﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ.

حال آنکه در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ آﻣﺎر ﻛﺎﻻﻫﺎی ﺻﺎدراﺗﻲ ﮔﻤﺮک ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎل 1394 ﺑﺎ ﻓﻬﺮﺳـﺖ ﻛﺎﻻﻫـﺎی ﮔـﺮوه ﺳـﻮﺧﺖ ﺳـﺎزﻣﺎن ﺗﺠـﺎرت ﺟﻬﺎﻧﻲ، ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد، ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از ﻧﻔﺖ ﺧﺎم، ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﻣﻴﻌﺎﻧﺎت ﮔﺎزی، ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻮارد در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻛﺎﻻﻫـﺎی ﺻﺎدراﺗﻲ ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻲ ﮔﻤﺮک ﺷﺎﻣﻞ 32 ردﻳﻒ ﺗﻌﺮﻓﻪ ﻫﺸﺖ رﻗﻤﻲ ﻗﺮار دارد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ ﻃﺒـﻖ ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﺳـﺎزﻣﺎن ﺗﺠـﺎرت ﺟﻬﺎﻧﻲ در ﮔﺮوه ﺳﻮﺧﺖ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد. ارزش صادرات ﻛﺎﻻﻫﺎی ﮔﺮوه ﺳﻮﺧﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺠﺎرت ﺟﻬﺎﻧﻲ که در آﻣﺎر ﺻﺎدرات ﻛﺎﻻﻫﺎی ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻲ ﮔﻤﺮک در ﺳﺎل 1394 لحاظ شده، طبق برآوردهای معاونت اقتصادی اتاق تهران، ﺣﺪود 7.11 ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر است.

در ادامه این گزارش آمده است: در ﺻﻮرت ﻛﺴﺮ ارزش ﺻﺎدرات ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺬﻛﻮر از ﺻﺎدرات ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻲ ﮔﻤﺮک، رﻗﻢ ﺟﺪﻳﺪ 28.5 ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ رﻗﻢ 35.7 ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺻﺎدرات ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻲ ﮔﻤﺮک ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ رﻗﻢ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ 31.03 ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰی ﻧﻴﺰ ﺗﻔﺎوت دارد.

معاونت اقتصادی اتاق تهران، اﻧﺘﺸﺎر آﻣﺎرﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺮای ﺻﺎدرات ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻲ ﻛﺸﻮر از ﺳﻮی ﻣﺮاﺟﻊ دوﻟﺘﻲ ﻛﺸﻮر، را نادرست دانسته و در نتیجه‌گیری این گزارش به این نکته اشاره می‌کند که به دلیل وﺟﻮد اﺧﺘﻼف ﺣﺪود 5 ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺑﻴﻦ ارﻗﺎم ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺻﺎدرات ﻏﻴﺮﻧﻔﺘـﻲ، ﻻزم اﺳـﺖ ﻃـﻲ ﻫﻤـﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑـﻴﻦ ﮔﻤـﺮک، ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺗﺠﺎرت و ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰی ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻃﺒﻘﻪ‌ﺑﻨﺪی ﻛﺎﻻﻫﺎی ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻲ ﺻﺎدراﺗﻲ ﻛﺸﻮر ﻣﺸـﺨﺺ ﺷـﺪه و ﻣﻐـﺎﻳﺮت‌های ﻣﻮﺟﻮد رﻓﻊ شود ﺗﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ آﻣﺎری ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺻﺎدرات ﻏﻴﺮﻧﻔﺘﻲ ﻛﺎﻻﻳﻲ ﺗﻬﻴﻪ و ﻣﻨﺘﺸـﺮ ﻣـﻲ‌ﺷـﻮد و ﻣﺒﻨـﺎی ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻫﺪاف و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‌ﻫﺎی ﺻﺎدراﺗﻲ ﻛﺸﻮر و ﭘﺎﻳﺶ آﻧﻬﺎ ﻗﺮار ﻣﻲ‌ﮔﻴﺮد، ﻗﺎﺑﻞ اﺗﻜﺎ و ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺎﺷﺪ.

بنا به پیشنهاد معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران مطلوب است که نهادهای مسوول در این حوزه با استفاده از کدهای سازمان تجارت جهانی در گروه سوخت، به طور مشخص کالاهایی که در دسته صادرات نفتی قرار می‌گیرند را مشخص کنند و با یک وحدت رویه تمامی این نهادها با کسر کالاهای معین و توافق‌شده از کل صادرات، رقم صادرات غیرنفتی را بیان کنند.