1 - قرائت قرآن:
پیامبر میفرماید: "دل انسان مانند آهن زنگار میگیرد. صیقلی کردن و زنگارزدایی آن به وسیلة قرآن است"[1].
2 - کسب حکمت و اطلاعات نو از معارف دینی:
امام علی علیهالسلام فرمودند: "قلبها همانند بدنها ملول و کسل میشوند، پس با کسب تازههای دانش و حکمت و دست یافتن به حقایق و معارف نو ملالت و کسالت آن را از بین ببرید"[2].
3 - تقویت و تحکیم ایمان و خالص کردن آن:
علی علیهالسلام میفرماید: "با ایمان نقطهای نورانی در قلب ظاهر میشود. هر اندازه ایمان افزون گردد، آن نقطه نورانی، روشنتر و زیادتر میگردد."[3].
در کلام دیگری میفرماید: "زینت و آرایة قلبها،خالص کردن ایمان است"[4].
4 - پیوسته در ذکر خدا بودن:
علی علیهالسلام میفرماید: "استدیموا الذکر فانه ینیر القلب؛ مداومت به ذکر خدا داشته باشید که دل را نورانی میکند"[5].
5 - به کارگیری اندیشه و تفکر، سبب بینایی قلب میگردد.
امام حسن مجتبی علیهالسلام میفرماید: "بر شما باد به فکر کردن و اندیشه نمودن که باعث حیات قلب اهل بصیرت و کلید درهای حکمت است"[6].
6 - تقوا:
علی علیهالسلام میفرماید: " تقوا داروی بیماریهای دل، روشنایی بخش قلبها، درمان دردهای بدن، پاک کننده پلیدیهای روح، روشنایی بخش تاریکی چشم و امنیت دهنده در نا آرامیها است"[7].
7. حزن و گریه از خوف الهی و فرجام گناهان، قلب را نورانی میکند:
امام باقر علیهالسلام میفرماید: "استجلب نور القلب بدوام الحزن"[8].
8. دیدار و همنشینی با علما نیکوکاران و اهل تقوا، سبب آبادی و نورانیت قلب میگردد[9].
امور دیگری همانند نماز اول وقت، نماز شب و سحرخیزی نیز در نورانیت قلب مؤثر است.
پی نوشت:
[1] .احسانبخش ، صادق، آثار الصادقین، روابط عمومی ستاد نماز جمعه گیلان ، ج18، ص 129.
[2] . امام على بن ابى طالب علیه السلام، نهج البلاغه، انتشارات دار الهجره قم ، قصار 197 .
[3] . همان ، ص 518 .
[4] . احسانبخش ، صادق، آثار الصادقین، روابط عمومی ستاد نماز جمعه گیلان ، چاپ اول ، 1368 ه ش ، ج18، ص 122.
[5]. عبدالواحد بن محمد تمیمى آمدى، غرر الحکم و درر الکلم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى قم، 1366 هجرى شمسی، ص 189 .
[6] . علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بیروت - لبنان، 1404 هجرى قمری، ج75، ص 119 .
[7] . امام على بن ابى طالب علیه السلام، نهج البلاغه، انتشارات دار الهجره قم ، ص 313 .
[8] . علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بیروت - لبنان، 1404 هجرى قمری، ج75، ص 162 .
[9] . عبدالواحد بن محمد تمیمى آمدى، غرر الحکم و درر الکلم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى قم، 1366 هجرى شمسی، ص 430 .