تفاهمنامههایی که در این مدت در جلوی دوربینهای رسانهها به تصویر کشیده شده هیچ شباهتی به قراردادهای قطعی ندارد و تنها در حد همان تفاهمنامههایی است که تضمین اجرا ندارد. با این وجود دولتمردان همچنان با افتخار به سفرهای صورت گرفته و امضای تفاهمنامه با کشورهای دیگر مدعی هستند که این سفرها تأثیرات بسیار فراوانی بر اقتصاد کشور گذاشته است.
چندی پیش رئیس جمهور در نشست خبری خود گفت که بنا بر آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت بعد از برجام 102 قرارداد تجاری منعقد شده است. ادعایی که از سوی بسیاری از فعالان اقتصادی رد شد. همچنین روحانی در سفر خود به سمنان هم در پاسخ به منتقدینی که معتقد بودند بعد از برجام هیچ دستاورد اقتصادی به دست نیامده، اعلام کرد که مگر میشود این همه هیئت تجاری با پرداخت هزینههای متعدد به ایران بیاید ولی هیچ قراردادی امضا نشود!
چندی پیش رهبر معظم انقلاب اسلامی هم نسبت به موضع سفرهای متعدد هیئت تجاری واکنش نشان دادند. ایشان در دیدار با اعضای مجلس خبرگان رهبری در اسفند ماه سال گذشته تصریح کردند که «این رفت و آمدهایی که الان هست، هیچ معنای مثبتی تاکنون برای ما نداشته و باید اثر آنها روی زمین معلوم باشد و روی کاغذ فایدهای ندارد که بنشینید مذاکره کنید.»
در حال حاضر به نظر میرسد بنگاههای اقتصادی بزرگ دنیا با وجود وصل نشدن سوئیفت و السی و مشکلات بانکی که در این خصوص وجود دارد از ترس آمریکا حاضر به انعقاد قرارداد رسمی با ایران نیستند. نمونه این رفتار را میتوان در سفر رئیس جمهور به پاریس دانست که طی آن تفاهمنامهای بین وزیر راه و شهرسازی ایران و مدیرعامل ایرباس برای خرید هواپیمای مسافربری امضا شد. با وجود این تفاهمنامه متأسفانه طرف فرانسوی هنوز حاضر نشده حتی یک هواپیما هم به ایران بدهد. مسئولان وزارت راه هم در توجیه این تأخیر ایرباس اعلام کردهاند که قرارداد نهایی ایران و ایرباس در خرداد ماه امضا شد.
بررسی از 21 تاجر بزرگ نشان میدهد که تمام این 21 تاجر سرشناس معتقدند هیچ قرارداد واقعی و قابل اجرا در سفر 150 هیئت تجاری خارجی منعقد نشده است.