مبارزه اقتصادی با آلودگی

به گزارش پایگاه 598، حسن روحانی که دولت خود را دولت محیط زیست نامید، پس از تشدید آلودگی هوا در روزهای اخیر و به‌دنبال آن تعطیلی چند روزه مدارس تهران، با مشکلات مهمی رو‌به‌رو شده است. یکی از ابزارهای اقتصادی دولت‌ها، برای جلوگیری از آلودگی هوا و حفظ محیط زیست، ایجاد پایه مالیاتی جدید برای صنایع آلوده‌کننده محیط زیست است. کشورهای توسعه‌یافته از طریق اخذ مالیات از صنایع آلوده‌کننده و تشویق صنایع دوستدار محیط زیست از طریق معافیت مالیاتی یا گاه پرداخت یارانه به توسعه پایدار کمک کرده‌اند. این پایه‌های مالیاتی بر اساس میزان ایجاد آلودگی در بنگاه‌ها تعریف می‌شود. برای مثال در برخی کشورهای اتحادیه اروپا از محصولات برقی که مصرف انرژی آنها بهینه است، مالیات بر ارزش افزوده اخذ نمی‌شود. همچنین سرمایه‌گذارانی که در زمینه توسعه انرژی‌های نو و کاهش آلودگی‌های زیست محیطی سرمایه‌گذاری کنند، شامل تخفیف‌های مالیاتی می‌شوند. توجه به اهرم‌های اقتصادی برای تشویق و تنبیهات زیست محیطی بالاخص در ایران که اکنون با مشکلات آلودگی هوا در بسیاری از شهرهای بزرگ رو‌به‌رو است، از اهمیت بسیاری برخوردار است و الزامی است سیاست‌گذاران کشور در این زمینه به یک راهکار بلندمدت و موثر بر اساس مالیات‌های سبز دست یابند.

باز هم آلودگی هوا به‌عنوان تیتر اصلی اخبار خبرگزاری‌ها مطرح شده است، مشکلی که سال‌هاست نواحی مختلفی از کشور را تحت تاثیر قرار داده و آثار جبران‌ناپذیری بر وضعیت بهداشتی، اجتماعی و حتی اقتصادی کشور داشته است. یکی از مهم‌ترین چالش‌های فراروی دولت‌ها در قرن بیست‌ویکم، بحران‌های زیست محیطی است به طوری که حفاظت از محیط زیست در قرن بیست و یکم به‌عنوان یکی از هشت هدف توسعه هزاره و یکی از سه پایه توسعه پایدار شناخته می‌شود. در بعضی از کشورها تعداد افرادی که در اثر آلودگی هوا  جان خود را از دست می‌دهند، بیشتر از قربانیان سوانح رانندگی است. به همین دلیل دولت‌ها سعی می‌کنند تا با اتخاد سیاست‌ها و برنامه‌‌های مختلف، بر مشکلات زیست محیطی از جمله آلودگی هوا فائق آیند. افزایش مصرف بی‌رویه سوخت‌های فسیلی نه تنها تهدیدی برای مصرف آینده آنها است، بلکه آثار منفی زیست محیطی آنها نیز به‌عنوان مقوله مهم مورد توجه دولتمردان در سراسر دنیا است.

حسن روحانی رئیس دولت یازدهم نیز دولت خود را دولت محیط زیست نامید و بر حفظ و نگهداری محیط زیست تاکید زیادی داشته است.  راهکاری که اقتصاددانان سال‌ها پیش برای رفع این مشکل ارائه کردند دریافت مالیاتی تحت عنوان «مالیات سبز» از صنایع و فعالیت‌های تولیدی آلوده‌کننده بوده است. این راهکار در بسیاری از کشورهای جهان به ویژه در آمریکا و اروپا اجرایی شد و به نتایج قابل تاملی رسید. در این زمینه نظرات کارشناسان مالیاتی و محیط زیستی را در مورد پایه مالیاتی جدید و نحوه اخذ مالیات و تجربه سایر کشورها از جمله تجربه آلمان به‌عنوان یکی از کشورهای پیشرو در این امر جویا شده‌ایم.