فراز و نشیب اولین تجربه کارگردانی بازیگر محبوب

به گزارش سرویس نقد رسانه پایگاه 598، همزمان با شروع ماه رمضان اکران سینما با سه فیلم­ جدید گیشه را دستخوش تغییر کرد. چهار فیلم در ماه رمضان به اکران درامدند که از این بین فیلم­های "نهنگ عنبر" و "گینس" بیش از بقیه مورد توجه قرار گرفتند. فیلم گینس از ساخته ­های محسن تنابنده است که این روزها در کنار رضا عطاران به موفق ترین و پولسازترین بازیگران کشورمان تبدیل شده اند.

تنابنده در این فیلم جز یکی از بازیگران اصلی در مقام کارگردان و نویسنده این اثر نیز فعالیت دارد تا نشان دهد بعد از تجربه موفق سریال پایتخت، به دنبال سرگرم کردن و جذب مخاطب در فضای سینما می­باشد.

بعد از نوشتن چند فیلمنامه مانند فیلم "چند میگیری گریه­ کنی" و بازی در چند سریال و فیلم سینمایی این هنرمند  محبوب در اولین تجربه کارگردانی، فیلم گینس را ساخته است. فیلمی که با نظرات مختلفی از سوی منتقدان و همچنین مردم مواجه شده است. گروهی این فیلم را صرفا سرگرم کننده می­دانند اما عده­ای این اثر را فاقد کیفیت لازم می­دانند و تنابنده و عطاران را به استفاده از محبوبیت خود در جهت ساخت کاری پر ایراد متهم می­کنند. همانگونه که محمد تقی فهیم نیز در نشست نقد و بررسی این فیلم در حوزه هنری گفت: واقعیت این است که از فیلم «گینس» نمی شود انتظار یک فیلم خیلی خوب را داشت. فکر می کنم که حتی خود سازندگان این فیلم نیز چنین ادعایی نداشته باشند.

اشاره شد که تنابنده در این کار به مانند سریال پایتخت فعالیت­ های متعددی انجام داده است تا نشان دهد فراتر از یک بازیگر صرف، به دنبال گذاشتن مهر خود پای اثر سینمایی اش است. تا جایی که به جز کارگردانی ، نویسندگی و بازیگری اثر (یکی از نقش­های اصلی) را نیز به عهده گرفته است.

تنابنده در اولین تجربه کارگردانی خود به دنبال یک کمدی رفته و جالب اینکه منتقدین نیز این اثر را یک سرگرمی صرف دانسته ­اند. گرفتن فصل اکران ماه رمضان که بعد از اکران نوروز مهمترین نوبت اکران سینماهای کشورمان است نشان می­دهد که تیم سازنده تا چه میزان به موفقت اثر امیدوار بودند. استقبالی که در فاصله 10 روز فروش فیلم را به یک میلیارد رساند، حالا به برگ برنده صاحبان این اثر در مقابل تیغ تیز منتقدان این فیلم تبدیل شده است.

درباره فروش فیلم می ­توان حرف­های زیادی زد، اینکه یک فیلم به فروش میلیاردی برسد به معنی موفقیت تمام و کمال اثر است؟ توجه داشته باشید با میزان جمعیت کشورمان (75 میلیون نفر) و قیمت تقریبی بلیط سینما (6000 تومان) اگر فیلمی به فروش مثلا 4.5 میلیارد برسد توانسته است 750.000 نفر را معادل یک درصد مردم کشور را به سالن سینما بکشاند. با این توضیح فیلم­های پرفروشی مانند شهر موشها و اخراجی ها در بهترین حالت توانسته­ اند دو درصد مردم را به عنوان تماشاچی فیلم­های خود ببینند. این نکته روشن می­کند که فیلم گینس برای تبدیل شدن به یک کمدی پربیننده و نه فقط پرفروش کار دشواری در پیش دارد.

این قبیل فیلم­ها که عموما در فصل تابستان اکران می­شوند در سالهای گذشته دوباره رونق گرفتند. در سالهای پیش نیز فیلم­ هایی نظیر "رد کارپت" و "ورود اقایان ممنوع" در تابستان اکران شدند و اتفاقا فروش میلیاردی هم داشتند. اما این فیلم ها چقدر ماندگار می­ شوند؟ چرا در تابستان اکران می ­شوند؟ چگونه بیشترشان فروش بالایی دارند؟ پاسخ به سوالات فوق می­تواند ما را در جهت درک فلسفه وجودی این­گونه فیلم­ها یاری کند.

این فیلم­ها در غرب به بلاک باستر(block buster) معروف هستند. بلاک باسترها فیلم­ هایی هستند که صرفا برای سرگرمی مخاطب ساخته می­شوند و حرف خاصی در محتوا ندارند البته فصل اکرانشان معمولا در تابستان است و عده­ای معتقدند که سینمای هالیوود با وجود همین بلاک باسترها می تواند به تولید فیلم­های پرفروش بپردازد. این فیلم ها که در نزد منتقدین جایگاه مهمی ندارند همه ساله نوجوانان و جوانان زیادی را به سالن های سینما می ­کشانند تا از این طریق سود سرشاری را به کمپانی­های سازنده خود برسانند.

در نهایت به همه فیلم­هایی که بتوانند لحظات مفرح و سرگرم کننده ای برای مخاطبان فراهم می­کنند و در این راه از جلوه­های ویژه و صحنه­ های پر تعلیق و اکشن یا حتی از مضامین جنسی هم برای فروش بیشتر استفاده می­کنند.

اما در سینمای کشور ما واژه بلاک باستر جایگاهی به مانند غرب ندارد. البته با تغییراتی می­توان فیلم فارسی­ های قبل از انقلاب را در دسته این­گونه فیلم ها قرار داد. سيدسعيد هاشم زاده نيز در همين باره مي‌گويد: امروزه شاهد جرياني هستيم كه شاخصه‌هاي فيلم فارسي به شكل ديگر با همان ذات خود به مخاطب عرضه مي‌شود و شاهد فيلم فارسي كه اگر در دوره جديد نامش را نئوفيلم فارسي بگذاريم، هستيم و فكر مي‌كنم خطرناك‌ترين مسئله اين است كه در چيزي كه به نام فيلم‌هاي شانه تخم مرغي نام مي‌بريم ما به عنوان مخاطب، فيلمساز و منتقد داراي تفكر شانه تخم مرغي شده‌ايم.

در سالهای گذشته فیلم­هایی نظیر گینس یا ردکارپت در فصل تابستان اکران شده ­اند. فیلمهایی که وجه مشترک شان فیلمنامه های یک خطی و خام، بدون داستان های فرعی است. گویا قرار نیست تماشاچی در سالن سینما کمی فکر کند و در عوض این فیلم­ ها از انبوه شوخی­ های دم دستی و رکیک (سخیف) استفاده می­کنند تا به اشکال مختلف مخاطب را بخندانند. اتفاقی که در فیلم گینس موجب نارضایتی تماشاگران نیز شده است.

در حالیکه جدول پایین صفحه نشان می­دهد که اکران فصل بهار در سال 94 از زمان­های مشابه در 4 سال گذشته بیشتر است اما این اکران در فصل تابستان امسال قطعا با افت مواجه خواهد شد.

اگر سال گذشته فیلم "شهرموشها 2 " با داستانی قابل قبول و حس نوستالژیک اش توانست به فروش بیش از 10 میلیارد برسد امسال فیلمهایی مانند گینس که بر پایه فیلمنامه ای ضعیف و بازی­های متوسط تنها با تکیه بر محبوبیت بازیگرانشان، قطعا نخواهند توانست تماشاچی را با یکسری شوخی ­های سخیف و مبتذل راضی کنند.

امیدواریم هنرمند با استعداد و محبوبی به مانند تنابنده در دام این قبیل کمدی های مبتذل و سطح پایین نیافتد و در ادامه راه فعالیتهای هنری بیش از گذشته به کیفیت اثارش توجه کند، مطمئنا جایگاه کنونی این هنرمند که در مجموعه هایی نظیر سریال پایتخت تثبیت شده با ارائه اثری مثل گینس بدست نیامده و این نشان می­دهد که با ادامه این راه، تنابنده نیز مانند برخی کمدین­ های با استعداد کشورمان به سرعت دچار افول شده و مخاطبش را از دست می­ دهد.

* سعید میرشفیعی