منشا ايدز چيست؟

شهر خبر/ ژوهشگران با تحقيق فراوان رد بيماري ايدز و انتقال آن به انسان را تا دهه 1920 در کينشازا در جمهوري دموکراتيک کنگو گرفته اند. اين بررسي که توسط پژوهشگران دانشگاه آکسفورد و دانشگاه لون بلژيک انجام شده، نشان مي دهد اين شهر يکي از مهم ترين خاستگاه هاي اين ويروس بوده و خط آهن کيشانزا نقش مهمي در پراکندگي ويروس اچ آي وي به ديگر نقاط اطراف اين شهر داشته است.
آنها با استفاده از نمونه هايي بايگاني شده از کدهاي ژنتيکي اچ آي وي توانستند رد اين ويروس را تا شهر کينشازا دنبال کنند و شجره نامه نسبي درباره منشا، جهاني شدن اين ويروس بنويسند.

کشف سرچشمه ايدز
گزارش اين گروه که در نشريه «ساينس» منتشر شده، نشان مي دهد موج تجارت جنسي، رشد بيش از حد جمعيت و استفاده از سرنگ مشترک حتي در درمانگاه ها مهم ترين عامل گسترش ويروس در اين منطقه بوده است. خط آهني هم که از اين منطقه عبور مي کرده، باعث پراکندگي ويروس توسط مسافران به مناطق اطراف شده است.
اچ آي وي شکلي جهش يافته از ويروسي است که شامپانزه ها را گرفتار مي کند و ويروس نقص ايمني ميموني نام دارد. اين پژوهشگران در بررسي هاي خود جهش هاي ويروس را هم مورد بررسي قرار دادند. پروفسور اوليور فيبس، از دانشگاه آکسفورد در اين باره مي گويد: «مي شود ردپاي تاريخ را در ژنوم امروزي تماشا کرد. اين موضوعي است که ثبت شده و نشانه يک جهش در ژنوم اچ آي وي از بين نمي رود.» اين ويروس چندين بار جهش پيدا کرده است و در نهايت، هم اکنون ميليون ها نفر در بيشتر کشورهاي دنيا ناقل آن هستند.
اما اينکه چرا اين منطقه منشاء پاندمي اين ويروس بوده به دقت مشخص نيست، اما شواهدي درباره آن وجود دارد. اين شواهد به اواخر دوره حاکميت اروپايي ها در آفريقا مربوط مي شود. اين شهر که در زمان خودش لئوپولدويل ناميده مي شد، بخشي از منطقه تحت حاکميت بلژيک بود. پروفسور اوليور فيبس مي گويد: «اين منطقه بسيار بزرگ و به سرعت در حال رشد بود و طبق سوابق پزشکي ثبت شده در دوره استعمار آن زمان، موارد متعددي از ابتلاي افراد به انواع بيماري هاي قابل انتقال از طريق روابط جنسي وجود داشت.»
از سويي ديگر جمعيت زياد کارگران در اين منطقه توازن بين جنسيتي را بر هم زده و باعث شيوع تجارات جنسي شده بود. همين مساله کافي بوده تا ويروس از شيوع هاي کوچک منطقه اي ناگهان در منطقه اي پر رفت و آمد با روابط جهاني منتشر شود. در حقيقت دوره رونق کينشازا باعث شد ويروسي که براي مدت ها در آفريقا به صورت يک اپيدمي مانده بود، ناگهان راهش را به جهان باز کند و تبديل به يک پاندمي شود. با اين حال اين ويروس تا شش دهه بعد به صورت يک معضل جدي در نيامد، تا اينکه همه گيري اين ويروس در آمريکا و در دهه 1980 باعث شناسايي و توجه جهاني به آن شد.

اچ آي وي چيست؟
اچ آي وي مخفف ويروس نقص ايمني انساني (Human immunodeficiency virus) است. اين ويروس با حمله به سيستم ايمني بدن از جمله سلول هاي CD+4 و ديگر بخش هاي باعث ضعيف شدن سيستم ايمني بدن انسان مي شود. اين ويروس در مدت زمان طولاني باعث تضعيف سيستم ايمني بدن انسان و بروز بيماري ايدز مي شود که با آن بيماري «نقص اکتسابي سيستم ايمني» مي گويند. آلوده شدن به ويروس اچ آي وي به معناي ابتلا به بيماري ايدز نيست اما سرانجام به اين بيماري منجر مي شود و فرد آلوده غيربيمار مي تواند ناقل ويروس باشد.

منشاء اچ آي وي چيست؟
محققان بر اين باورند که ويروس اچ آي وي شکل تغيير جهش يافته ويروس «نقص سيستم ايمني ميموني» يا SIV است که مي تواند 45 گونه از ميمون هاي اين قاره را آلوده کند. مدارک قاطعي وجود دارد که نشان مي دهد کساني که در شکار و فروش اين حيوانات دخالت داشتند به اين ويروس آلوده شدند. هرچند سيستم ايمني بدن انسان در برابر SIV مقاوم است اما آلودگي هاي پي در پي فرصت جهش و تبديل شدن به ويروس اچ آي وي را فراهم کرده است.

اچ آي وي چند نوع است؟
دو نوع ويروس اچ آي وي 1و 2 وجود دارد. نوع 1 تکامل يافته نوع ويروس ميموني بوده که بين شامپانزه هاي وحشي مرکز آفريقا رايج بوده و نوع 2 تکامل يافته ويروسي است که از گونه اي ميموني به نام منگابي دودي در غرب اين قاره ناشي شده است. پاندمي فعلي اين ويروس مربوط به نوع 1 است و نوع 2 محدود به غرب قاره آفريقا باقي مانده است.

پاندمي و اپيدمي چيستند؟
اپيدمي به نرخ شيوع غيرقابل انتظار در يک ويروس يا بيماري غيرويروسي مي گويند که در يک منطقه بزرگ شايع مي شود و تعداد قابل توجهي را مبتلا مي کند. اما پاندمي به گذر شيوع يک بيماري يا ويروس از يک منطقه خاص و ديده شدن آن در بيشتر نقاط جهان گفته مي شود. ممکن است يک بيمار در منطقه خاص بيشتر از 50 درصد افراد را مبتلا کند و با اين حال باز هم به آن اپيدمي گفته شود، اما شيوه پنج درصدي همان ويروس در سطح جهان، پاندمي ناميده خواهدشد.