باشگاه خبرنگاران/ با توجه به اينکه جامعه ما بر اساس اصول اسلام شکل گرفته است، آيا به راستي خوانندگي زنان در دايره بندگي و ايمان ميگنجد؟
در خصوص حرمت آواز خواندن زن در قرآن آيه اي نيست، بلکه آياتي که به طور
کلي حرمت بعضي کارها را براي زنان بيان کرده مثل نگاه کردن، آشکار کردن
زينت و… يا بعضي آيات که درباره حرمت اصل غنا و آواز خواني حرام است، شامل
آواز خواندن زن هم مي شود که به چند آيه اشاره مي کنيم:
۱- «وَ لا يُبْدينَ زينَتَهُنَّ إِلاَّ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبائِهِنَّ أَوْ آباءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنائِهِن….»؛
و
زينت و جمال خود را آشکار نسازند جز براى شوهران خود يا پدران يا پدران
شوهر يا پسران خود …. بدون شک صداي زن مخصوصا با آواز و ناز، زينت او محسوب
شده و در اين آيه نهي شده از آشکار کردن آن براي نامحرمان.
۲- «و من الناس من يشترى لهو الحديث ليضلّ عن سبيل اللّه بغير علم و يتخذها هزواً اولئک لهم عذاب مُهين»؛
گروهى
از مردم، خريدار سخنان بيهوده اند، تا به نادانى، مردم را از راه گمراه
کنند و قرآن را به مسخره مى گيرند. بهره اينان، عذابى است خوار کننده. در
روايات صحيح، اين آيه بر غنا و موسيقي تطبيق شده و وعده آتش، بر آن ها داده
است.
۳- «والذين لايشهدون الزور واذا مروا باللغو مروا کراماً»؛
مؤمنان واقعي آنان اند که به دروغ شهادت نمى دهند و چون بر ناپسندى
بگذرند، به شتاب از آن دورى مى جويند. در روايت معتبر،”الزّور”به غنا و
موسيقي تفسير شده است.
۴- «والذين هم عن اللغو معرضون»؛
«آنان
که از عمل (يا سخن) بيهوده اعراض مى کنند». در ذيل اين آيه شريفه، روايتى
از امام نقل شده که آن حضرت مى فرمايد:«انه الغناء والملاهى»؛ «آن لغو،
عبارت است از لهو و لعب».
۵- «يَانِسَاءَ النَّبىِِّ لَسْتنَُّ
کَأَحَدٍ مِّنَ النِّسَاءِ إِنِ اتَّقَيْتنَُّ فَلَا تخَْضَعْنَ
بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِى فىِ قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلًا
مَّعْرُوفًا»؛
اى همسران پيامبر، شما مانند هيچ يک از زنان [ديگر]
نيستيد، اگر سَرِ پروا داريد پس به ناز سخن مگوييد تا آنکه در دلش بيمارى
است طمع ورزد و گفتارى شايسته گوييد. اين آيه هر چند درباره زنان پيامبر(ص)
است. اما توصيه اي که به آنها مي کند شامل زنان ديگر نيز مي شود، اينکه در
گفتارشان با نامحرمان با نرمي سخن نگويند تا ديگران در آنها طمع کنند و
مسلما نهي از آواز خواني نيز از اين آيه به دست مي آيد.
رواياتي که در خصوص حرمت شنيدن صداي زن خواننده وارد شده است، و بيع و شراء و کسب او را حرام دانسته چنين است:
۱- مسعده بن زياد ميگويد:
«در
خدمت امام ششم(ع) بودم که شخصي گفت: در همسايگي من کساني هستند
که کنيزهاي آوازه خوان و موسيقيدان دارند و گاه و بي گاه ميخوانند و
مينوازند. گاهي که براي کاري به طرف ديوار خانه آنان ميروم،
اندکي توقف ميکنم تا آواز آنها را بهتر و بيش تر بشنوم! حضرت فرمود:
ديگر اين کار را تکرار مکن».
۲- «قَالَ سُئِلَ أَبُو الْحَسَنِ
الرِّضَا (ع) عَنْ شِرَاءِ الْمُغَنِّيَهِ فَقَالَ قَدْ تَکُونُ لِلرَّجُلِ
الْجَارِيَهُ تُلْهِيهِ وَ مَا ثَمَنُهَا إِلَّا ثَمَنُ کَلْبٍ وَ ثَمَنُ
الْکَلْبِ سُحْتٌ وَ السُّحْتُ فِي النَّارِ»؛
حسن بن علي وشاء مي گويد:
از حضرت رضا (ع) سؤال شد: کنيز آوازه خوان را مي شود خريد و فروش کرد.
فرمود: مردي کنيزي دارد که او را با آواز خود مشغول مي کند. پولي که از محل
فروش او به دست مي آيد، مانند پولي است که از فروش سگ به دست مي آيد و
حرام است.
۳- «أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَقُولُ الْمُغَنِّيَهُ مَلْعُونَهٌ مَلْعُونٌ مَنْ أَکَلَ کَسْبَهَا»؛
امام
صادق(ع) فرمودند زن آوازه خوان مورد لعن است و ملعون است کسي که درآمد او
را بخورد. در اين زمينه روايات ديگري است که در کتب فقهي و روايي موجود است
و مي توانيد آنها را وسايل الشيعه ببيند.
بسياري از آوازهايي که
بانوان در مجلسي ميخوانند، عدهاي را در ارتکاب گناه بياختيار ميکند،
اين نوع آوازخواني حرام است، پس اين خوانندگي که اثر تضعيف
کننده ايمان و پرواي از گناه را داشته باشد، حرام است، به همين
منظور در ادامه نظر آيتالله سيد علي خامنهاي و آيتالله ناصر مکارم
شيرازي در خصوص خوانندگي زنان در ادامه ميآيد:
آيتالله سيدعلي خامنهاي
اگر
صداى زن (چه به صورت تک خواني و يا همخواني با زنان و يا با مردان ) به
صورت غنا نباشد و گوش دادن به صداى او هم به قصد لذت و ريبه نباشد و
مفسدهاى هم بر آن مترتّب نشود، اشکال ندارد، اگر مفسده داشته باشد و يا
تحريک شهوت بکند، جايز نيست.
آيا جايز است مردى غناى زن اجنبيه را
به قصد لذت بردن از حلال خود گوش کند؟ آيا غناى زن براى شوهر و بر عکس جايز
است؟ و آيا اين گفته صحيح است که شارع مقدس غنا را به علت ملازمت آن با
مجالس لهو و لعب و عدم انفکاک از آن دو حرام کرده و تحريم غنا ناشى از
تحريم آن مجالس است؟
گوش دادن به غنا که عبارت است از ترجيع صدا به
نحوى که طربانگيز و مناسب با مجالس لهو و گناه باشد، مطلقاً حرام است،
حتّى غناى زن براى شوهرش و بالعکس و قصد لذت بردن از همسر، استماع غنا را
مباح نمى کند و حرمت غنا و مانند آن، با تعبّد به شرع ثابت شده و از احکام
ثابت فقه شيعه محسوب مىشود و دائر مدار ملاکات فرضى و آثار روانى و
اجتماعى نمىباشد، بلکه تا زمانى که اين عنوان حرام بر آن صدق کند، حکم آن
حرمت و وجوب اجتناب به طور مطلق است.
آيتالله ناصر مکارم شيرازي
شنيدن صداي آواز زن براي مرد نامحرم چه حکمي دارد؟
حرام است.
آيا گوش دادن به موسيقيهايي که زنان ميخوانند، ولي آرام هستند و مناسب مجالس فساد نيستند، هم اشکال دارد؟
حرام است.
خواندن سرود توسط زنان به صورت دست جمعي همراه با مردان اگر موجب مفسده نباشد، چه حکمى دارد؟
اشکال دارد.
به
نام خدا و با عرض سلام آيا گوش کردن به ترانه خوانده شده توسط خواننده زن
چنانچه آن خواننده پير باشد، جايز است و همچنين آيا مصافحه کردن با آنان
ايرادي دارد؟
هر دو مورد حرام است.
اجراي سرود توسط بانوان در مراسم اعياد مذهبي چه حکمي دارد؟
جايز نيست.
آيا گوش دادن به صداي زن خارجي با موسيقي ملايم اشکال دارد؟
گوش دادن به آواز زن جايز نيست و اگر موسيقي مناسب مجالس لهو و فساد نباشد، جايز است.
بسمه تعالي ميخواستم بپرسم که در گروههاي کُر که صداي زن و مرد با هم مخلوط است، آيا شنيدن آن حرام است؟
هر گاه صدا مناسب مجالس لهو و فساد نباشد مانعي ندارد.
گوش دادن به آواز زن نامحرم براى مرد در صورتى که اشعار مذهبى بخواند و موجب مفسده هم نباشد چه حکمى دارد؟
اشکال دارد.
آواز خواندن زن براى زنان و براى شوهرش چه به صورت غنا و چه بدون غنا چه حکمى دارد؟
براى شوهرش و براى ساير زنان بدون غنا و بدون آهنگهاى مناسب لهو و فساد اشکال ندارد.
گفته مىشود: «گوش دادن به دو نوع از موسيقى شرعاً اشکال دارد: صداى زن و
ديگرى آهنگ مطرب، يعنى آهنگى که انسان را از حالت طبيعى خارج مىسازد.
الف) در خصوص مورد اول: يعنى گوش دادن مرد به آواز زن مشکلى نيست، ولى آيا گوش دادن آواز زن براى زن هم حرام است؟
چنانچه آهنگ و صدا مناسب مجالس لهو و فساد باشد، براى زنان هم جايز نيست.
ب)
در مورد دوم بايد بگويم که هيچ گونه آهنگى نمىتواند مرا از حالت طبيعى
خارج سازد، گوش دادن به نوار موسيقى، چه با کلام و چه بىکلام، چه غمگين و
چه غير غمگين، براى من چه حکمى دارد؟
معيار، افراد و اشخاص نيستند،
بلکه کليه آهنگهاى متناسب با مجالس لهو و فساد براى همه حرام است، خواه
انسان را از حالت طبيعى بيرون ببرد يا نبرد.
نظر به ابهامات و پرسشهايى که در خصوص چگونگى مواجه افکار عمومى با موسيقى و آواز زنان مطرح است، سؤالات ذيل تقديم حضور مىشود:
۱ـ اجراى آواز بانوان به صورت تکخوانى و همآوايى چه حکمى دارد؟
۲ـ پرداختن زنان به موسيقى و آواز تا چه حد مجاز است؟
۳ـ آواز بانوان به چه نحوى و در چه مکانهايى مجاز است؟
۴ـ آيا پخش و انتشار موسيقى و آواز بانوان مجاز است؟
کليه آهنگها و صداهايى که مناسب مجالس لهو و فساد است، حرام و غير آن
جايز است و فرقى در اين قسمت ميان مرد و زن نيست، ولى خوانندگى نوع مباح
براى زنان در صورتى جايز است که مجلس مخصوص به جنس خودشان باشد، خواه دسته
جمعى بخوانند يا به تنهايى.
جوانان عزيز بايد توجه داشته باشند که
سيل تهاجم فرهنگى غرب نبايد ما را مرعوب سازد و تصور کنيم ما بايد خود و
احکام دين خود را بر فرهنگ آنها تطبيق دهيم؛ زيرا فرهنگ غرب گام به گام
جوانان را به سوى ابتذال کامل پيش مىبرد و آنها را از درون تهى مىسازد و
به اين ترتيب هر گونه مانع را که بر سر راه مطامع آنهاست، بر مىدارد.