راهنمای ثبت طرح های صنعتی

طرح صنعتی

تعریف رایج و عمومی: به شکل و ظاهر کلی یک کالا طرح صنعتی گفته می‌شود

تعریف از دید حقوق مالکیت فکری: طرح صنعتی ویژگی‌های مربوط به شکل و ساختار، و یا نقش و تزئینات به کار رفته در یک کالا به واسطه یک فرایند صنعتی است که در کالای خاتمه یافته ایجاد چشم نوازی و جذابیت کند.

به‌طور کلی می‌توان طرح صنعتی را متشکل از ویژگی‌های زیر دانست:

الف- ویژگی‌های سه بعدی مانند شکل یک کالا

ب- ویژگی‌های دو بعدی مانند تزئینات، خطوط یا رنگ‌های بکار رفته در یک کالا

ج- ترکیبی از موارد فوق

کاربرد طرح صنعتی بسیار گسترده است. مثال‌هایی از مواردی که طرح صنعتی در آن‌ها بکار گرفته می‌شود عبارتند از: محصولات صنعتی، صنایع دستی، ابزار فنی، تجهیزات پزشکی، ساعت‌ها، جواهرات، کالاهای لوکس و تجملی، ابزار خانگی، وسایل الکتریکی، ماشین‌های سواری، طرح‌های نساجی، کالاهای تفریحی و…

حقوق دارنده طرح صنعتی حمایت شده

به محض ثبت قانونی یک طرح صنعتی، حق انحصاری پیشگیری از کپی برداری غیر مجاز یا تقلید توسط اشخاص حقیقی و حقوقی دیگر در اختیار مالک آن طرح قرار می‌گیرد. این حق از تولید، ساخت، عرضه، صادرات، واردات و یا فروش هرگونه محصولی که طرح صنعتی ثبت شده در آن بکار رفته باشد، جلوگیری بعمل می‌آورد.

بدیهی است ضوابط موجود در این زمینه برای کشورهای مختلف متفاوت است و مقررات حاکم بر هر کشور نحوه عملکرد و منع قانونی را در زمینه حمایت از طرح‌های ثبت شده تعیین خواهد کرد. برای مثال در اینجا برخی از حقوق ثبت شده در ماده ۲۸ قانون حمایت از طرح‌های صنعتی، اختراعات و نام‌های تجاری را که در سال ۱۳۸۶ در جمهوری اسلامی ایران ثبت شده است ذکر می‌کنیم:

الف- بهره برداری از هر طرح صنعتی که در ایران ثبت شده باشد، توسط اشخاص، مشروط به موافقت مالک آن است.

ب- بهره برداری از یک طرح صنعتی ثبت شده عبارت است از : ساخت، فروش و وارد کردن اقلام حاوی آن طرح صنعتی.

ج- مالک طرح صنعتی ثبت شده می تواند علیه شخصی که بدون موافقت او افعال مذکور در بند (ب) این ماده را انجام دهد یا مرتکب عملی شود که عادتاً موجبات تجاوز آینده را فراهم آورد در دادگاه اقامه دعوی نماید.