آیا سیستم بانکی در خدمت کشور است؟

به گزارش سرویس اقتصادی پایگاه 598، با گسترش بانک ها و الکترونیکی شدن اقتصاد، کنترل تمامی اقتصاد در دنیا در دست بانک ها افتاد. بانک ها در چرخه تولید تا مصرف نقش اساسی دارند و هر رفتاری در سیستم بانکی یک کشور خروجی تاثیر گزاری را بر جامعه می گذارد. در ایران نیز اصلی ترین بخش اقتصاد را سیستم بانکی تشکیل می دهد و باید در خدمت تولید و همچنین باید مطابق با قانون عملیات بانکداری بدون ربا که در سال 1362 و به دستور امام تشکیل شد باشند. اولین سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا بانک ها مبتنی بر دستورات اسلام و مطابق با قانون عمل می کنند یا نه؟

وام و میزان سودی که بانک ها دریافت می کنند مهمترین مسئله امروزه بانک های کشور می باشد. بانک ها برای هر وام و با توجه به تعداد اقساط و مدت بازپرداخت سود معینی را مشخص می کنند. این میزان سود که حدود 26 تا 30 درصد می باشد خود ربوی است اما موضوع به اینجا ختم نمی شود و وام گیرندگان اگر اقساط را در مدت مشخص پرداخت نکنند باید جریمه دیرکرد بدهند. این جریمه دیرکرد نیز در صورت ادامه دار بودن عدم پرداخت اقساط تصاعدی بالا می رود و در اغلب اوقات حتی از اصل وام نیز بیشتر می شود.

آيات عظام «مكارم شيرازی»، «نوری همدانی»، «سيستانی» از مراجع عظام تقليد اخذ جرائم ديركرد اقساط بانكی را دارای اشكال شرعی دانستند. ‌آيت‌الله «نوری همدانی» در پاسخ به سؤال «حكم اخذ جرايم ديركرد اقساط وام بانك‌ها چيست؟» تأكيد كرد: «در جواب سوالی كه مطرح شد، ما بارها نوشته و حتی در ديدار با مسئولان محترم بانك‌ها هم اعلام كرده‌ايم كه اين جرايم اخذ شده در قبال ديركرد اقساط بانكی، حكم «ربا» دارد و حرام مسلم است و اميدواريم كه بانك‌های ما از حرام، پاك و منزه باشند».

مصادره اموال ضمانت کنندگان وام ها قدم بعدی سیستم بانکی می باشد. اگر ضمانت کنندگان نیز توان پرداخت اقساط وام ها را نداشته باشند اموالشان مصادره می شود و مطابق با آمار در سال 92 مصادره اموال 54 درصد افزایش یافته است و تا کنون هزاران نفر در کشور از جمله کارگران به دلیل عدم توان پرداخت اقساط به زیر خط فقر کشیده شده اند.

دکتر ایرج توتونچیان استاد دانشگاه الزهراء معتقد است که نظام بانک داری کشور در عمل مخالف با اقتصاد اسلامی حرکت می کند و تنها به تغییر نام می پردازد "در نظام بانکی ما و آنچه واقعا و عملا اجرا می‌شود، ممکن است نام بهره را تغییر داده باشند، اما ماهیت آن سر جایش است. به عبارت صریح‌تر بهره و ربا را می‌گویند سودعلی‌الحساب. بانک های ما کاملا ربوی است و بانک ربوی، بانکی است که عنوان واسطه وجوه را به خود اختصاص داده است. به عبارت دیگر نظام سرمایه‌داری هیچ‌گونه دخل و تصرفی در حوزه حقوقی پول ندارد و کارش قرض گرفتن و قرض دادن است. به عبارت بهتر پول از یک سمت وارد و از طرف دیگر خارج می‌شود".

اگر به بدهی بانک ها و موسسات اعتباری به بانک مرکزی نگاهی بیاندازیم درخواهیم یافت که سیستم بانکی کشور حتی در خدمت تولید نیز حرکت نمی کند. بدهی بانک‌ها و موسسات اعتباری به بانک مرکزی در سه ماهه اول سال جاری با 10.2 درصد افزایش به 65 هزار و 598 میلیارد تومان بالغ شده است. همچنین بدهی بانک و موسسات در 12 ماه منتهی به خرداد امسال 23.8 درصد رشد را نشان می‌دهد.

دکتر توتونچیان بر این باور است که سیستم بانکداری اکنون کشور نمی تواند به اقتصاد کمک کند و آن را از رکود خارج سازد "اکنون 50 درصد کارخانجات کشور کم‌کار یا تعطیل هستند و همان‌طور که می‌دانید بیشترین اشتغال کشور در بنگاه‌های متوسط و کوچک است. آن طور که در نشریات نوشته شده و حتی یکی از مقامات رسمی کشور اعلام کرده، هشت​میلیون و 500 هزار نفر بیکار در آینده‌ای بسیار نزدیک خواهیم داشت. اینچنین است که به نظر من نظام بانکداری متمایل به سرمایه‌داری که اکنون در کشور حاکم است، توانایی خارج کردن اقتصاد از رکود تورمی را نخواهد داشت".

بانک داری امروز به جای اینکه به کمک مردم و به کمک اقتصاد پایه باشد به دنبال ثروت اندوزی برای خود می باشد. به عنوان مثال مقدار زیادی نقدینگی در املاک و مستغلات که مربوط به بانک‌ها نبوده، اما توسط آنها انجام شده قفل شده است و این یعنی نظام بانک داری خود اقتصاد را دچار مشکل می کند.