پیامد افت‌قیمت‌نفت درسیاست و کیف‌های پول

 

قیمت نفت از اوج آن در نیمه ماه ژوئن حدود 40 درصد کاهش یافته و هفته گذشته نیز پس از رای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) به ادامه استخراج نفت در سطوح قبلی، قیمت ها سقوط کرد. این تصمیم، روندی که به واسطه ضعف اقتصاد جهانی و رشد عرضه انرژی داخلی در آمریکا شکل گرفته را تداوم بخشیده است.

 

سوالی که ذهن سرمایه گذاران، شرکت ها و سیاست گذاران را به خود مشغول کرده این است که قیمت نفت تا چه اندازه افت خواهد کرد و این روند تا چه مدت ادامه خواهد داشت. رانندگان آمریکایی برای خرید بنزین در مقایسه با قیمت های ژوئن، روزانه 630 میلیون دلار پس انداز می کنند و اگر قیمت ها طی یک سال آینده تا همین اندازه پائین بمانند، آنها 230 میلیارد دلار درآمد بادآورده خواهند داشت. بخش قابل توجهی از این مبلغ وارد چرخه اقتصاد خواهد شد چراکه خانواده هایی با درآمد پائین تر که بودجه کمتری دارند، احتمالا پولی که دیگر صرف بنزین نمی شود را به خرید مواد غذایی، لباس و دیگر کالاهای اساسی اختصاص خواهند داد.

 

شرکت های بزرگ آمریکایی نیز در شرایط بهترین هستند. مدیر اجرایی شرکت خطوط هوایی دلتا در مصاحبه اخیر خود با سی بی اس گفت هر پنی که از قیمت سوخت جت کاسته می شود به معنی پس انداز 40 میلیون دلاری این شرکت است.

 

ویلیام دودلی، رئیس فدرال ریزرو بانک نیویورک روز دوشنبه در دانشکده برنارد باروچ گفت: «علیرغم دستاوردهای مهم اخیر در تولید نفت و گاز طبیعی، آمریکا هنوز واردکننده خالص انرژی محسوب می شود. در نتیجه افت قیمت انرژی به نفع اقتصاد ما است و باید محرک قابل توجهی برای مخارج مصرف کننده باشد.»

 

پیامدهای افت قمیت نفت در سیاست و کیف های پول نیز مشهود خواهد بود. 

 

درآمد سالانه اعضای اوپک بر اساس قیمت های فعلی 590 میلیارد دلار افت خواهد کرد و این پول در درون مرزهای بزرگترین واردکنندگان نفتی که آمریکا، چین و ژاپن سرآمدشان هستند، باقی خواهد ماند. 

 

حجم اقتصاد جهانی به دلیل افت قیمت نف نیم تا یک درصد بالاتر خواهد بود. افت 40 درصدی شاخص بین المللی نفت خام طی پنج ماه گذشته، درآمد سالانه تولیدکنندگان نفت در سراسر جهان را یک تریلیون و 500 میلیارد دلار کاهش خواهد داد.

 

روسیه که با افت ارزش روبل و افزایش تورم بالاتر از نرخ 8 درصد روبرو است و افت قیمت نفت بیش از تحریم های غربی به اقتصادش آسیب رسانده از جمله این بازندگان است.

 

در ایران که اقتصاد و بودجه دولتی اش به شدت به فروش نفت وابسته است، قیمت های پائین می تواند تاثیر تحریم هایی که صادرات نفت این کشور را برای افزایش فشارها در جهت دستیابی به یک توافق دیپلماتیک هسته ای محدود کرده را افزایش دهد. 

 

درآمد رو به کاهش نفت در ونزوئلا، بحران اقتصادی این کشور را که با یارانه های سوخت، کنترل قیمت و برنامه های اجتماعی بخشنده گره خورده، تشدید خواهد کرد. 

 

آمریکا نیز بازندگانی خواهد داشت- به خصوص در مناطق تولید نفت. شرکت بزرگ خدمات نفتی هالیبورتون از 23 جولای تاکنون 44 درصد ارزش خود را از دست داده است. شرکت کانتیننتال ریسورسز، تولیدکننده بزرگ نفت شیل در داکوتای شمالی که به شدت بدهکار است، از 29 آگوست نیمی از ارزش خود را از دست داده است. حتی شرکت بی پی نیز یک چهارم ارزش خود را تنها ظرف چند ماه اخیر از دست داد. 

 

هفته گذشته پس از آنکه اوپک تصمیم گرفت سطح تولید خود را بدون تغییر حفظ کند، قیمت نفت بیش از پیش کاهش یافت. عربستان با تولید حدود 9 میلیون و 700 هزار بشکه نفت به طور روزانه، معمولا سطح تولید خود را با نوسانات قیمت نفت هماهنگ کرده است. اما این پادشاهی اخیرا نگران شده که تداوم افزایش تولیدات خارج از اوپک، سهم این کارتل در بازار جهانی کاهش دهد. بنابراین عربستان تصمیم گرفته که با کاهش قیمت نفت، برای سهم خود در بازار بجنگد. 

 

این سیاست می تواند افزایش تقاضای جهانی نفت که در حال حاضر روزانه 94 میلیون بشکه است را در پی داشته باشد اما همچنین می تواند منجر به کند شدن یا توقف رشد عرضه جهانی نفت شود.

 

بزرگترین هدف این استراتژی «نفت شیل آمریکا» است که از تولید ناچیز شش سال پیش به 4 میلیون بشکه در روز رسیده و معادل نصف تولیدات آمریکا و بالاتر از تمام اعضای اوپک به استثنای عربستان است. 

 

با این حال قیمت نفت به طور تاریخی از یک منتهی الیه به منتهی الیه دیگر می رود؛ سال ها طول می کشد که سیگنال های قیمت باعث تغییر برنامه اکتشافات و سطوح تولید شوند. شرکت های اکتشافی آمریکا ممکن است در مقایسه با اعضای اوپک که برای تنظیم بودجه و حفظ رضایت شهروندان شان نیازمند درآمدهای نفتی هستند، راحت تر قادر به تحمل افت قیمت نفت باشند. یکی از تحلیل گران سیتی بانک می گوید قیمت فعلی نفت باعث توقف رشد بازده نفت شیل آمریکا نمی شود.