نقض حریم شخصی در وی‌چت

به گزارش 598 به نقل از فارس، در روزهای اخیر مسدود شدن نرم‌افزار وی‌چت، صحبت‌ها و اظهار نظرهای بسیاری در پی داشت. مردم بسیاری از فیلتر شدن این نرم‌افزار که با آن خو گرفته بودند گلایه کردند و برخی نیز گفتند اگر این نرم افزار مخل امنیت کشور است چرا زودتر این کار انجام نشده‌ است.

 

از نظر امنیتی معمولاً کشورها اجازه نمی‌دهند بستر ارتباط بین مردمشان از امکانات خارجی تأمین شود. منطق کارشناسان امنیتی این است که اگر اجازه دادید خارجی‌ها بستر ارتباط میان مردم در کشورتان را فراهم کنند، به آنها اجازه داده‌اید به اطلاعاتی که مردم با هم تبادل می‌کنند دسترسی داشته باشند و در مواقع نیاز آنها را پردازش و تحلیل کنند و حتی علیه کشور مورد استفاده قرار دهند.

 

اما در میان تعداد زیاد نظرات کاربران، سؤال رایجی که در مورد فیلتر شدن برنامه کاربردی وی‌چت مطرح می‌شود این است که اطلاعات من و دوستم چه فایده‌ای برای دشمنان کشور دارد؟ مردم می پرسند حتی با فرض اینکه این اطلاعات در اختیار دشمنان قرار بگیرد، صحبت‌هایی که در مورد مسائل شخصی و زندگی‌شان‌ بیان می‌کنند و نظراتشان در مورد مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی چه فایده‌ای برای دشمنان دارد؟

 

یک کارشناس امنیت سایبری که معتقد به نقص امنیت در وی چت و موافق فیلتر شدن آن است، در پاسخ به این سوال، می‌گوید: «این صحبت اگر برای 2 یا 3 نفر باشد کاملاً درست است، به شرط اینکه این افراد جزو مسئولان کشور نباشند. اما زمانی که تعداد اعضا زیاد می‌شود و حجم اطلاعات در گردش افزایش می‌یابد، دیگر اطلاعات از جنبه صحبت‌های شخصی چند نفر با هم خارج می‌شود. آن زمان این اطلاعات نمونه کوچکی از یک جامعه خواهد بود که می‌توان بر اساس آن نبض جامعه را گرفت و تفکر آنها را خواند. برای مثال می‌توان فهمید زمانی که مذاکرات ژنو در جریان است چند درصد مردم به آن اهمیت می‌دهند و چند درصد نسبت به آن بی‌تفاوت‌اند یا اغلب مردم در مذاکرات خواهان چه چیز هستند.»

 

برخی کاربران استدلال دستیابی خارجی‌ها به اطلاعاتی از جامعه آماری کوچک را قبول ندارند و می‌گویند می‌توانستند به جای مسدود کردن این سرویس برای مردم عادی، عضویت مسئولان در این شبکه را ممنوع می‌کردند. این کارشناس در پاسخ به این سوال نیز می‌گوید: «پس از عضویت در وی‌چت، این نرم‌افزار تمامی شماره تلفن‌های موجود در دفترچه تلفن گوشی را می‌خواند. با فرض اینکه از 4 میلیون ایرانی عضو وی چت، هیچ مسئولی در این شبکه عضو نباشد، اما قطعاً از بستگان و دوستان نزدیک یا دور این افراد در شبکه عضو خواهند بود که شماره و اطلاعات این افراد را در گوشی خود دارند. بنابراین باز هم اطلاعات و شماره مسئولان در دسترس وی چت قرار می گیرد.»

 

طبق آمار ارائه‌شده از سوی یک نهاد رسمی هم‌اکنون حدود 4 میلیون ایرانی عضو وی‌چت هستند. 3 میلیون نفر از کاربران ایرانی وی‌چت، طی دو ماه گذشته به این شبکه اضافه شده‌اند و  استقبال از این نرم‌افزار با شیب تند پیش‌بینی می‌شد در ماه‌های آینده تعدادی اعضای ایرانی وی چت به 25 میلیون نفر برسد.

 

همچنین منابع جهانی اعلام کرده‌اند که این نرم‌افزار در جهان 300 میلیون کاربر دارد و با افزایش استقبال و نزدیک شدن به تعداد یک میلیارد کاربر، آرام آرام به رقیبی برای فیس‌بوک تبدیل شده و در حال جایگزینی با فیس‌بوک است.

 

یک کاربر ایرانی وی چت که از فیلتر شدن این نرم‌افزار گله‌مند است، می‌گوید: « وی چت از فیس بوک بهتر بود. فیس بوک فیلتر است اما وی‌چت فیلتر نبود و امکانات فیس بوک را هم داشت. پس از وی چت دیگر خیلی کم به فیس بوک می‌رفتیم.»

 

امکان دیگر وی‌چت shake (تکان دادن) است که با تکان دادن گوشی تلفن همراه در یک لحظه، کسانی که در حال تکان دادن گوشی خود هستند می‌توانند یکدیگر را پیدا کنند. این امکان محدوده وسیعی از ارتباط با افراد آشنا و غیر آشنا را برای کاربر فراهم می‌کند.

 

این ویژگی در صورت استفاده نادرست، می‌تواند زمینه‌ساز بروز ناهنجاری‌ها شود.

 

در زمان فیلتر شدن وی چت، کارگروه فیلترینگ با صدور اطلاعیه‌ای دلایل خود را برای اتخاذ این تصمیم اعلام کرد. یکی از این استدلال‌ها، اجرای درخواست‌های متعدد خانواده‌های آسیب دیده اعلام شد.

 

از آنجا که کلیات نظر مردم در جهت تعدیل فیلترینگ است، برای بسیاری، باور خواست خانواده‌ها و مردم برای فیلتر شدن این شبکه سخت بود، از این رو تلاش کردیم نظر چند نمونه از مردمی که خواستار فیلترینگ این شبکه شده‌اند، را بدست آوریم.

 

تعداد زیادی از نارضایتی‌ها و سوءاستفاده‌ها از وی‌چت ناشی از امکان دسترسی به مختصات جغرافیایی در این نرم‌افزار است. یکی از امکانات وی چت پیدا کردن کاربران وی چتی در نزدیکی کاربر است، به این صورت که با امکان People Nearby کاربر می‌تواند تمام کسانی که از نرم‌افزار وی‌چت استفاده می‌کنند و در حوالی او قرار دارند را شناسایی کند، این امکان با درنظر گرفتن این موضوع که نام واقعی و اطلاعات به اشتراک گذاشته شده کاربر در اختیار همه افرادی که در نزدیکی او واقع شده‌اند، قرار می‌گیرد نقض حریم شخصی است و زمینه‌ساز ایجاد مزاحمت می شود.

 

البته ویژگی People Nearby می‌تواند توسط تنظیمات کاربر در بخش location Service برای نرم‌افزار وی چت غیر فعال شود. با غیر فعال شدن این گزینه امکان ردیابی مختصات جغرافیایی لغو می‌شود که در نتیجه امکام shake و People Nearby  غیر فعال خواهد شد. اما تجریه نشان داده اغلب کاربران این نرم‌افزار به تنظیمات امنیتی بی‌توجه هستند.

 

همچنین یک مقام دولتی می‌گوید: «گاهی محتواهای غیر اخلاقی در این شبکه رد و بدل شده که به صورت سلسله‌وار امکان رویت این محتواها از یک نفر به دوستان و دوستان دوستان وجود داشت. همچنین به دلیل در دسترس نبودن ایجاد کنندگان این شبکه، امکان نظارت و فیلترینگ در آن وجود نداشت و نمی‌توانستیم اجازه دهیم این شیوه نادرست به جوان‌ها و نوجوان‌ها ضرر برساند و پیش از حاد شدن مشکل با آن مقابله شد.»

 

با فرض اینکه همه کسانی که از نرم‌افزارهای این‌چنینی استفاده می‌کنند به دنبال خواسته‌های درست هستند، باید دلایلی برای استقبال گسترده کاربران از این نرم‌افزار وجود داشته باشد.

 

به نظر می‌رسد شرایط فعلی پاسخ‌گوی مناسبی برای خواسته های این گروه نیست. نبود نرم‌افزار جایگزین بومی، ارتباطات هزینه دار موبایلی که کاربر برای هر پیامک و هر دقیقه مکالمه باید هزینه پرداخت کند، نمی تواند پیامک طولانی ارسال کند زیرا چند برابر هزینه دارد و تنها اپراتوری که ارتباط تصویری دارد به دلیل اعمال محدودیت‌هایی از ارائه سرویس تماس تصویری بازمانده است، تمام این شرایط کاربران را به استفاده از یک نرم‌افزار رایگان متنی، صوتی و تصویری سوق داده است.