شگرد آمریکا برای وضع تحریم‌های جدید علیه ایران بدون نقض توافقنامه ژنو

این گزارش توسط کنت کاتزمن متخصص مسائل خاورمیانه و پل کر تحلیلگر عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای تدوین شده و 11 دسامبر (20 آذر) منتشر شده است.

گزارش مرکز تحقیقات کنگره آمریکا، عایدی ایران از توافقنامه ژنو را بین 6 تا 7 میلیارد دلار اعلام کرده و متذکر شده که اگر ایران به تعهدات خود در این توافقنامه عمل نکند، آمریکا و شرکایش قانونا می‌توانند تحریم‌ها را به حالت قبل بازگردانند.

نکته مهم گزارش مرکز تحقیقات کنگره آمریکا آنجا است که اعلام کرده «طی شش ماه مورد توافق، تحریم‌های نفتیِ دست‌نخورده (مثل بخش 1245 قانون عمومی شماره 112-81 مصوب 31 دسامبر 2011 که مربوط به تحریم بخش مالی ایران است) سبب کاهش 30 میلیارد دلاری درآمد صادرات نفت ایران خواهد شد. به همین دلیل در طی 6 ماه مورد توافق، تراز پول‌های نقد ایران در حساب‌های بانک‌های خارجی افزایش خواهد یافت و ایران اجازه برداشت فقط 4.7 میلیارد دلار از این پول را خواهد داشت.»

این گزارش تصریح می‌کند که طبق توافقنامه ژنو، آن دسته از تحریم‌های آمریکا که در دهه‌های 1980 و 1990 در ارتباط با اتهام حمایت ایران از تروریسم بین‌المللی وضع شدند، تعلیق نخواهد شد. بر این اساس، توافقنامه ژنو تاثیری در ممنوعیت سرمایه‌گذاری شرکت های خارجی در بخش انرژی ایران ندارد و این تحریم‌ها، پابرجا باقی مانده است.

مرکز تحقیقات کنگره آمریکا با اشاره به رشد منفی 5 درصدی تولید ناخالص داخلی ایران در سال 2013، اعلام کرده که طبق محاسبات وزارت خزانه‌داری ایالات متحده، تاثیر مثبت توافقنامه ژنو بر اقتصاد ایران، اندک خواهد بود.

این گزارش تاکید دارد که کنگره آمریکا بر حسب تجارب رفتار گذشته ایران، اعتمادی به اجرای توافقنامه ژنو از سوی این کشور ندارد. به همین دلیل برخی اعضای کنگره قصد دارند که اگر اوباما به طور مکتوب و رسمی اجرای کامل مفاد توافقنامه ژنو از سوی ایران و عدم دخالت تهران در هر گونه فعالیت‌های تروریستی علیه آمریکا را تایید نکند، طرح جدیدی را برای تشدید تحریم‌ها علیه اقتصاد ایران و به بهانه برنامه هسته‌ای تدوین و تصویب کنند. چنین لایحه‌ای مشابه قانون تحریم‌هایی هستند که در جولای 2013 به تصویب مجلس نمایندگان آمریکا رسید و سنای آمریکا نیز تا قبل توافقنامه ژنو، در آستانه تصویب نسخه‌ای از این لایحه بود.

بخش قابل تامل گزارش مرکز تحقیقات کنگره، اینجا است که مدعی است که تصویب لایحه تحریم‌های مذکور در کنگره، به معنای وضع تحریم‌های جدید نیست و ایران نمی‌تواند مدعی شود که به علت وضع تحریم‌های جدید، از اجرای تعهدات خود در توافقنامه ژنو خودداری می‌کند.

گفتنی است مرکز تحقیقات کنگره آمریکا Congressional Research Service به عنوان اتاق فکر و بازوی تحقیقاتی کنگره آمریکا محسوب می‌شود و مستقیما به اعضای کنگره، مشاوره می‌دهد. به علت عمق و صحت گزارش‌های این مرکز، فقط بخش کمی از گزارش‌های تحقیقاتی آن به طور عمومی منتشر می‌شود و اکثر آنها فقط به اعضای کنگره داده می‌شود.