روزنامه بهار: ایران حق هسته‌ای خود را اعمال نکند و به غرب امتیاز بدهد!

روزنامه بهار در شماره روز دوشنبه در یادداشتی خواستار آن شد برای برون رفت از آنچه که "چالش هسته ای " خوانده، راهکار سیاست یکجانبه از سوی ایران اتخاذ شود.

نویسنده این یادداشت در توضیح سیاست یکجانبه صراحتا نوشته است ایران به جای بده بستان سیاسی ، خود اقدامات یک جانبه را برای اعتمادسازی غرب به کار گیرد:

«تاکنون موضوع هسته‌ای، عمدتا تمرکز بر معامله (بده – بستان) بوده است، اما سیاست «ابتکار یکجانبه» خروج از این چارچوب را پیشنهاد و یک اقدام اعتمادساز یک‌طرفه را توصیه می‌کند. در واقع در موضوع هسته‌ای، دستگاه دیپلماسی ایران باید دست به یک «ابتکار یکجانبه» اعتمادساز بزند. بدون آن‌که بخواهد ما‌به‌ازا و امتیازی در قبال آن دریافت کند. این «ابتکار یکجانبه» اعتمادساز می‌تواند در هر یک از حوزه‌های شفاف‌سازی در برنامه هسته‌ای (transparency)، اقدامی در راستای ارتقای نظام راستی‌آزمایی Varification)، یا عدم ‌اعمال حقی از حقوقمان باشد.»

اما نویسنده در ادامه، خود از نگاه مخالفان این "ایده ابتکاری"، نقدهایی را البته به صورت ناقص مطرح کرده است:

«مخالفان سیاست ابتکار یکجانبه ممکن است بر احتمال بی‌نتیجه بودن این سیاست تمرکز کنند یا حتی انگ «سازش‌کاری» بزنند، اما باید توجه داشت که نخست، مزایای خارجی و داخلی این سیاست از هزینه‌های آن بیشتر است و بنابراین حتی با وجود احتمال شکست، ارزش ریسک را دارد، دوم آن‌که اساسا مفهوم ابتکار یکجانبه که در چارچوب منافع ملی کشور طراحی و اجرا می‌شود، فرسنگ‌ها با مفهوم سازش فاصله دارد و در واقع سیاست ابتکار یکجانبه چیزی نیست جز "اقدام برای تعاملی خردگرا".»

یادداشت نویس این روزنامه در ابتدای یادداشت خود نوشته است که ایران در راستای راهبرد مذاکراتی اقدامی در جهت "عدم " اعمال حق خود انجام داده و امتیاز بدون مابه ازا به طرف مقابل دهد و در انتها گفته است این اقدام با معنای سازش تفاوت دارد و اقدامی در راستای تعاملی خردگراست!

از سوی دیگر نویسنده این گزارش هنوز از تفسیر عینی اقدامات دیپلماتیک در عرصه سیاسی عاجز است.

صرف اینکه از نگاه یک فرد یک اقدام دیلماتیک بر روی کاغذ هزینه های کم تری نسبت به منافع آن دارد و به همین منظور باید ریسک کرد و آن ایده را بکار بست نمی تواند دلیلی هرچند ضعیف برای اتخاذ یک راهبرد مذاکراتی باشد که سرنوشت موضوع مهمی مانند موضوع هسته ای بسته به آن است.

حتی یک کارشناس تازه کار مسائل سیاسی نیز به معادلات پیچیده سیاسی آن هم در موضوع هسته ای که نزدیک به یک دهه است قدرت های بزرگ دنیا را به خود مشغول کرده به این سادگی نمی نگرد.

ایده پرداز این طرح ابتکاری خردگرا، باید پاسخ دهد بر اساس چه معیاری به این نتیجه رسیده است که اقدامات یک جانبه اعتماد ساز هزینه های کمتری و منافع بیشتری دارد؟

مگر نه آنکه در دولت اصلاحات و در چارچوب همین اقدامات اعتمادساز ایران دو سال فعالیت های هسته ای را به حالت تعلیق درآورد و هیچ پاسخی هر چند کوچک از طرف مقابل دریافت نکرد.

تجربه نشان داده است که با اتحاذ این راهکار و یا راهکارهای مشابه ايران عملا امتيازها يا برگ‌هاي برنده را از دست خود خارج می کند و غرب از ميزان كم امتيازات ناراضي و خواهان امتيازات بيشتري مي شود.

سئوال دیگری که باید آقای عارف و دیگر دوستان او پاسخ دهند این است که آیا تمام برنامه های مدنظر این افراد برای حل موضوع هسته ای که در جریان تبلیغات انتخاباتی به شدت روی آن مانور می دادند، همین استراتژی بود که در قسمت یادداشت روزنامه آقای عارف آمده است؟

آنچه که نویسنده یادداشت ارائه داده است نیازی به دیپلماسی و تدوین برنامه ندارد. دادن امتیاز بدون ستاندن امتیاز متقابل، اقدامی است که هر شخصی و هر دولتی حتی دولت های دوره قاجاریه که قرارداهای گلستان و ترکمنچای را به امضا درآوردند می تواند آن را انجام دهند.

اما سئوال دیگر آنکه چرا نویسنده گزارش که از هموطنان ایرانی به شمار می رود این "ابتکار تعاملی خردگرا" را به طرف غربی توصیه نمی کند  حال آنکه ایران در زمان دولت اصلاحات بارها به اسم اقدامات اعتماد ساز از حقوق خود چشم پوشید، منطقا نوبت طرف غربی است که ما به ازای گام های برداشته شده، گام های اعتمادساز خود را بردارد.

توافقنامه سعد آباد ، توافقنامه بروکسل و توافقنامه پاریس که به "سه گانه عقب نشینی ایران"  در موضوع هسته ای معروف شده و ایران بر اساس این توافق نامه‌ها "تمام" فعالیت های هسته ای را به حالت تعلیق درآورد، حاصل استراتژی اعتمادساز دیپلمات های دوم خردادی بود.

البته هیچ گاه دیپلمات های دوم خردادی این جسارت را نداشتند که صراحتا بگویند راهکاری اتخاذ کرده اند که بر منبای آن تنها امتیاز می دهند و مابه ازای آن امتیازی از طرف غربی طلب نمی کنند.

آرزوی برخی از رسانه‌ها و شخصیت‌های اصلاح طلب برای آغاز فرآیند عقب نشینی دوباره از سوی ایران در حالی است که آقای روحانی نیز در اولین نشست خبری خود گفت: کاری که در خصوص انرژی هسته ای انجام شده است، قانونی و در چارچوب قوانین بین المللی بوده. اساسا می خواهم بگویم، استفاده از ابزار تحریم، یک ابزار ارتجاعی است و دوره اش گذشته است.

وی  گفت دوره توقف غنی سازی گذشته است و همچنین تاکید کرد که این آمریکا است که باید قدم اول را برای برای حل گره هسته‌ای با ایران بردارد.