فاطميون- چفیه یا کوفیه یکی از بخش‌های پوشاک سنتی عربی است.
قاسم منصور آل‌کثیر بیان کرد: تاریخ پوشاک به‌طور کلی بخشی از تاریخ تمدن و فرهنگ انسان است. این روند از زمانی آغاز شد که انسان‌ها زندگی فردی و غارنشینی را رها کردند و هسته‌های ابتدایی نخستین جامعه‌ی بشری را پدید آوردند. از این رو، در هر جامعه‌ای بنا به شرایط آن جامعه، نوع پوشاک و پوشش زنان و مردان متفاوت است. آب و هوا و شرایط اقلیمی، پدیده‌ی شهرنشینی، کار و پیشه، کشف منابعی مانند مس و فلزات، پیدایش ادیان و مذاهب و وقوع جنگ‌ها از جمله شرایطی هستند که بر پوشش انسان‌ها تأثیر مستقیم دارند.
او ادامه داد: چفیه یا کوفیه یکی از بخش‌های پوشاک سنتی عربی است. کوفیه دستمال بزرگی است که عرب‌ها از آن به‌عنوان سربند یا پوشش سر استفاده می‌کنند و معمولا از پنبه یا کتان است تا از سر، چشم و دهان در برابر آفتاب و شن محافظت کند. کوفیه را با رشته‌ای به نام «عقال» بر سر می‌بندند و در مجموع، کوفیه و عقال نامیده می‌شود. در زبان عربی خوزستانی به این دستمال «چفیه» و «اعگال» می‌گویند.
وی اظهار کرد: در تعریف نام و ریشه‌ی لغوی چفیه باید گفت، تعریف فرهنگ معین از کوفیه این چنین است: «دستار چهار گوشه‌ای که مردان عرب روی سر خود می‌اندازند و رشته‌ای مخصوص بر آن و روی سر قرار می‌دهند که عقال نامیده می‌شود.» در تعریف کوفیه در فرهنگ عبدالنبی قیم این‌گونه آمده است: «کوفیه، دستار، چفیه، عوام کفیه می‌گویند.»
دیگر نام‌های چفیه
این دوست‌دار میراث فرهنگی توضیح داد: چفیه با نام‌های الغتره، الشماغ، حطه و مشده نیز شناخته می‌شود. برخی ترک‌ها معتقدند، کلمه‌ی شماغ برگرفته از کلمه‌ی ترکی «یاسماک» (YASMAK) به معنی چیز بسته‌شده، گرفته شده است. این در حالی است که عرب‌ها پیش از هم‌جواری با ترک‌ها از چفیه استفاده می‌کردند. در برخی کشورهای شمال جزیره‌ی عربی چفیه به نام‌های «کوفیه» یا «حطه» نیز نامیده می‌شود. نام‌گذاری حطه در بلاد شام (شامات) مرسوم‌تر است. در حالی که در منطقه‌ی جزیره‌ی عربی، اردن و عراق کاربرد کلمه‌ی شماغ متداول‌تر است. در روسیه نیز چفیه را با نام «عرفاتکا» مى‌شناسند.
نحوه‌ی بستن چفیه
آل‌کثیر گفت: چفیه بین عرب‌ها به شکل‌های متفاوتی بسته می‌شود. بیشتر به‌شکل مثلث تا می‌شود و روی سر قرار می‌گیرد و بر آن عقال گذاشته می‌شود. عقال برای نگه داشتن کوفیه بر سر است. بین عرب‌های عراق و عرب‌های ایران در خوزستان به‌جز قرار دادن عقال روی کوفیه آن را به‌شکلی دیگر و بدون عقال نیز بر سر قرار می‌دهند. به این صورت که چفیه را به‌شکل مثلث روی سر می‌گذارند و دو طرف چپ و راست آن را به‌صورت برعکس، یعنی طرف سمت راست چفیه را به سمت چپ سر و طرف سمت چپ آن را به سمت راست بر سر تا می‌کنند.
او توضیح داد: یک نوع بستن چفیه بین اماراتی‌ها متداول است که آن را دور سر می‌بندند و از پشت گردن یک ضلع از مثلث تشکیل‌شده را بیرون نگه می‌دارند. این سبک بستن بین عرب‌های ایران، بخصوص بین عرب‌های خوزستان دیده می‌شود. در ایران به‌جز عرب‌ها، کرد‌ها و بلوچ‌ها نیز از چفیه استفاده می‌کنند.
رنگ‌های چفیه
آل‌کثیر اظهار کرد: تفاوت رنگ و نقوش در پوشش‌ها، بیانگر باورها و آداب و رسوم در میان اقوام و در عین حال، تجلی گوشه‌ای از هنرهای سنتی و صنایع دستی آن‌هاست. اگر به ترکیب رنگ پرچم‌های این کشورها دقت کنیم، تشابه رنگی زیادی با رنگ‌های به کار رفته در چفیه‌ی آن‌ها می‌بینیم. رنگ مشکی با مستطیل یا مربع‌هایی روی چفیه بیشتر بین عراقی‌ها، فلسطینی‌ها و عرب‌های ایران مرسوم است و در خوزستان به این نوع چفیه، چفیه‌ی «بگعه» می‌گویند.
او بیان کرد: چفیه‌ی دیگری وجود دارد که فقط سفید است و آن را «الغتره» می‌خوانند و معمولا از چفیه‌های نقش‌دار مانند «شماغ» سبک‌تر است. چفیه‌ای به رنگ آبی نیز که در عراق، بوستان و شادگان دیده می‌شود، در خوزستان «امجوته» نام دارد. در دوران دفاع مقدس نیز رزمندگان از چفیه به‌عنوان نماد مقاوت استفاده می‌کردند و حتا اواخر سال گذشته اعلام شد که آیین‌نامه‌ی ثبت اشیای خاص دفاع مقدس مانند «سربند» و «چفیه» تدوین شده است. هر سال، در مراسم مختلف از جمله روز ارتش، عرب‌های ایران با لباس محلی و چفیه‌ی سفید «الغتره» و «عقال» رژه می‌روند.
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد که چفیه بین جوانان به نماد حرکت‌های جنبشی تبدیل شده است. مثلا در وقایع اخیر در کشورهای عربی، چفیه را بر سر و گردن جوانان مصر، تونس، شیعیان بحرین و دیگر کشورها دیده‌ایم. در میان این کشورها، فلسطین به‌عنوان نماد مقاوت کشورهای اسلامی بسیار از چفیه استفاده می‌کند.
ورود چفیه به ویترین مغازه‌های کشورهای اروپایی
این دوست‌دار میراث فرهنگی گفت: اکنون چفیه را می‌توان در بیشتر کشورهای جهان دور گردن بسیاری از دختران و پسران و همچنین در ویترین مغازه‌های کشورهای غربی و فستیوال مد لباس ببینیم.
پشت ویترین فروشگاه‌هاى معروف لباس در بازارهای لباس غرب، براى تزیین مانکن‌هاى پلاستیکى از انواع چفیه‌ها استفاده شده است، حتا شاهد فروش چفیه‌هایی با رنگ سیاه و سفید هستیم که به قیمت‌های بسیار بالایی عرضه می‌شوند.
در کشور ما نیز چند سالی است که استفاده از این پوشش زیبا را بین دختران و پسران شاهدیم. می‌توان گفت، از چفیه به‌جز در خوزستان به‌دلیل عرب‌نشین بودن این استان، توسط جوانان پایتخت نیز استفاده می‌شود.
اخبار ویژه
در دیدار هزاران نفر از زنان و دختران؛
بحران انرژی در سایه اختلافات نفت و نیرو؛
سکوت اصلاحطلبان
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
