نوروز در چین + تصویر

روز های هفته از دوشنبه آغاز می شود، ماههای دوازده گانه سال با تقویم قمری و شمسی كه مورد توجه كشاورزان است به نام ماه اول، ماه دوم. .. یاد می گردد و صورت فلكی نیز مورد توجه است.

در چین باستان هر شصت سال را یك دور نجومی یا" جیازه" Jiaze می نامیدند و هر شصت سال را به پنج دوره تقسیم می كردند و هر دوره را به ۱۲ سال و هر سال را به نام حیوانی می نامیدند و ۱۲ سال به ۱۲ حیوان یا صورت فلكی نام گذاری می شد و صورتها عبارتند بودند از : موش، گاو، ببر، خرگوش، اژدها، مار، اسب، گوسفند، میمون، خروس، سگ و خوك.

چینی ها معتقدند كه قوای طبیعت همیشه بخشنده نیستند و آبادانی به تعادل و تزلزل قوای ویرانگر وابسته است كه اگر مهار نشوند مصیبت بار خواهند بود. آب و هوای متغییر چین و سختی معیشت آنان را به قربانی كردن برای قوای طبیعت وا می داشت تا از خشم آنها برهند. هنوز در حاشیه رودخانه زرد كسانی كه به رودخانه می افتند نجات نمی دهند زیرا معتقدند كه رودخانه قربانی می خواهد.

با به هم خوردن تعادل قوای طبیعت به جهت دخالت افراد بشر ویرانی به وجود می آید. (( پادشاه به عنوان فرزند آسمان تعادل را برقرار می كرد. فرزند آسمان یك پادشاه غله بود و روزهای آخر ماه بهار كه گیاه فرفیون گل می دهد و عدس آبی بزرگ می شود مراسم قربانی كردن را انجام می دهد. رستش آسمان در زمین از امتیازات فرزند آسمان بود. از مهمترین وظایف وی افتتاح سال كشاورزی بود كه بر طبق تقویم چینی ها در روز اول سال اتفاق می افتاد و زمان آن مقارن با اوایل فوریه است.

كشاورزان چینی زمستان را به ۹ بخش تقسیم می كنند و می گویند : نه روز اول و دوم دست از آستینها بدر نكنید. نه روز سوم و چهارم روی یخ راه می رویم. نه روز پنجم و ششم بید های كنار رودخانه جوانه می زنند. نه روز هفتم و هشتم یخ رودها آب می شود. نه روز نهم و دهم كشتزارها را شخم بزنید.

مراسم عید بهار از بیست و سومین روز ماه آخر آغاز می شود این روز را روز بدرقه سال نیز می نامند. خانه تكانی از این روز آغاز می شود و می كوشند تا در نوروز همه جا پاك و درخشان و نورانی باشد، خرید پوشاك نو و غذاهای سنتی از رونقی خاص برخوردار است.

شعرهای فراوان خوانده می شود و در پكن در یكی از ترانه ها برنامه كار هشت روز مانده به نوروز را چنین بیان می كنند : روز بیست و سوم پختن آش شكامونی ( بودا). روز بیست و چهارم خانه تكانی. روز بیست و پنجم آماده كردن دوفو ( خوراك لوبیا ). روز بیست و ششم فراهم كردن گوشت. روز بیست و هفتم فراهم كردن مرغ. روز بیست و هشتم آرد خمیر كردن. روز بیست ونهم عود سوزاندن. روز سی ام شب زنده داری.

آش شكا مونی یا ساكیا مونی را با جمع آوری هشت نوع غله به نشانه هشت روز مانده به پایان سال به كمك یاران و همسایگان فراهم می كنند، تا از درویشانه زیستن بودا و با دیگران خوردن وی یاد آورده باشند. آجیلی هم از ذرت و لوبیای قرمز و تمبر چینی و پسته زمینی فراهم می كنند.

از این روز به پاكیزگی آشپزخانه می پردازند زیرا چنین باور دارند كه خدای آشپزخانه در چهره ای خندان و تنی فربه، شكم برآمده و تنبل به آسمان می رود و گزارش آشپزخانه را به خدای آسمان ارائه می دهد، بنابراین پختن غذاهای شیرین و خوشمزه در تمام خانه ها رواج دارد تا خدای آسمان از آنان رضایت داشته باشد و خدی آشپزخانه با بركت و نعمت از آسمان به آشپزخانه باز آید.

در آشپزخانه چینی ها خاصه در پكن همیشه تصویر این خدا در حالیكه ماهی ( ماهی در معابد بودایی چین جایی خاص دارد. گویند بودا بر ماهی دریای وجود نشسته و زنگ و چوبك و سنج از آن نواخته می شود كه ماهی آرام نگیرد ) در دست دارد و نگهبان پخت غذاها است دیده می شود.

در روستاها مردم با انجام رقص هایی به پیشواز سال نو می روند این رقص دسته جمعی به نام " یانگ " معروف است ( رقصی كه در آن كسی با سر و سینه آدمی و پای و سر اسب به میدان می آید ). در این رقص كسانی كه پوست اژدها و شیر می پوشند شادی و بركت را به جمع می برند.

ضیافت شام با حضور همة اعضای خانواده درشب آستانه عید چه در شمال چه در جنوب كشور لازم و ضروری است. در جنوب این شام غالباً از بیش از ده نوع خوراك تشكیل می‌شود كه در میان آنها ماهی و خوراكی تهیه شده از خمیر لوبیا باید دیده‌شود. زیرا این دو خوراك در تلفظ به چینی با " مرفعه بودن " تقریبا یكی است.

در شمال این غذا را اغلب " جیا زه" یعنی گوشواره تشكیل می‌دهد. خانواده دراین شب در كنار یكدیگر به تهیه این خوراك سنتی مشغول می‌شوند.

در میان خوراك‌های سنتی عید بهار غذاهای شیرین تهیه شده از ارد برنج چسبیده به چینی " نیا گا" حتما باید باشد. زیرا این نشانگر ارتقای دائمی سطح زندگی، گردهم آمدم و سعادتمندی اعضای خانواده است.

در آستانه سال جدید به تقویم كشاورزی چین، مردم با سرور و شادی با سال گذشته وداع نموده و به پیشواز سال جدید میروند. دربعضی مناطق مردم به آتش زدن ترقه و آتش بازی هم می‌پردازند. ازاول سال نو اعضای خانواده ملبس به لباس‌های زیبا و نو به استقبال مهمانان و یا دیدار از خویشاوندان و دوستان می‌پردازند.

آنان هنگام ملاقات جملات مباركی چون " سال نومبارك" و " یا عید بهار مبارك باد "را می‌گویند و سپس به خوردن میوه و شكلات و چای مشغول می شوند و با هم گفت و گو می‌كنند. در ایام عید بهار برنامه‌های هنری و تفریحی جالب توجه و رنگارنگ است.

دربعضی جاها اپراها و فیلم‌های ویژه عید به معرض نمایش گذاشته می‌شود و دربعضی مناطق دیگر برنامه‌های هنری عامیانه نظیر رقص شیر، یان گو و رقص با چوب پا و غیره اجرا می‌شود. به این ترتیب محیطی مملو از وجد و شعف و شادی برهمه جا حكمفرما است.

البته بیشتر مردم ترجیح می‌دهند درخانه برنامه‌های تلویزیونی اختصاصی عیدبهار را تماشا ‌كنند. گفتنی است كه نصب كردن تابلوهای خوش‌نویسی ونقاشی‌های ویژه عید بهار روی دیوار و روشن كردن فانوس نیز از جمله برنامه‌های عید بهار است. درایام این عید جشن فانوس نیز جلوه‌ای خاص دارد.

فانوس‌های رنگی درواقع از جمله هنرهای دستی و سنتی مردمی چین است. مردم در دست داشتن اشكال مختلف متنوع فانوس‌ها كه بر روی آن شكل حیوانات، مناظر طبیعی و چهره‌های قهرمانان ترسیم شده‌است در یك جا جمع می‌شوند و شادی می كنند.

البته پابه پای ارتقای سطح زندگی مردم، آنان ضمن حفظ آداب و رسوم سنتی، برنامه‌های جدیدی به وجود آورده‌اند. برای نمونه جهانگردی و چین گردی به رسم نوین چینی‌ها در ایام عید بهار بدل شده‌است.