سازمان سیا و هالیوود چگونه با یکدیگر همکاری می کنند

گروه گزارش‌های ویژه مشرق؛ شواهد و قراین نشان می‌دهند که هالیوود، صنعت فیلم‌سازی پرزرق و برق آمریکا، هنوز هم به عنوان یکی از اهداف اصلی نفوذ و دستکاری بسیاری از سازمان‌های دولتی آمریکا،‌ بالاخص سیا، مطرح است. اغلب مباحثی که در مورد تبلیغات سینمایی در جریان هستند به بحث در مورد گذشته‌ها می‌پردازند و در حالیکه تعدادی از کارشناسان امر توجهات را معطوف به روابط طولانی‌مدت و علنی هالیوود با پنتاگون نموده‌اند اما مطالب کمی در مورد تأثیرگذاری پنهانی بر هالیوود پس از واقعه 11 سپتامبر به رشته تحریر درآورده شده‌اند. در گزارش حاضر سعی می‌گردد که بخشی از زوایای پنهان به اصطلاح "سیاست‌های عمیق و در سایه" هالیوود بررسی گردند، یعنی فعالیت‌هایی که بخاطر ماهیت پنهانی و سری بازیگران قدرت در سایه، هم‌اکنون توانایی فهم کامل و دقیق آنها وجود ندارد.

هالیوود تبدیل به یکی از ابزارهای قدرتمند حکومت آمریکا برای تحریف واقعیت‌ها و ارائه تصویری دروغین از آنها شده است

او برای ساخت فیلم جیمزباند به استخدام کمپانی  "گلدن مایر" درآمد.


دنی بایدرمن، مشاور فنی سازمان سیا در هالیوود

پنتاگون و نفوذ بر هالیوود در ازای ارائه تسلیحات!

امروزه تقریبا تمام سازمان‌های دولتی مهم آمریکا از اف‌بی‌آی گرفته تا ناسا و سرویس مخفی دارای دفاتر رابط در هالیوود هستند. تعداد کمی از این سازمان‌ها دارای ابزار کافی برای مبادلات دوطرفه با هالیوود هستند و بنابراین از نفوذ محدودی در این غول سرگرمی جهان برخوردارند. اما وزارت دفاع از این قاعده کاملا مستثنی بوده است. پنتاگون در ازای ارائه مشاوره، نفرات و نیز تجهیزات نطامی به مانند ناوهای هواپیمابر و هلی‌کوپتر به صورت مداوم برای تغییر سناریوهای فیلم‌ها اعمال نفوذ کرده است.

برخی از انبوه فیلم‌هایی که پنتاگون محتوای آنها را تغییر داد.

"هواپیمای رئیس‌جمهور"، "تصمیم اجرایی"، دروغ‌های حقیقی" و "اسلحه برتر"

نمونه‌هایی از این دخالت‌ها عبارتند از تغییر هویت شخصیت قهرمان فیلم "سقوط شاهین سیاه" (2001)، وی فردی متهم به تجاوز جنسی به کودکان بود؛ حذف لطیفه‌ای در مورد شکست در ویتنام از فیلم جیمز باند با عنوان "فردا هرگز نمی‌میرد" (1997) و یا حذف تصاویر سربازان آمریکایی که دندان‌های طلا را از دهان سربازان کشته شده ژاپنی بیرون می‌کشیدند در فیلم "رمزگویان" (2002).

"سقوط شاهین سیاه"، "فردا هرگز نمی‌میرد" و "رمزگویان" جزو فیلم‌هایی بودند که پنتاگون محتوای آنها را تغییر داد تا از ارائه چهره حقیقی ارتش آمریکا جلوگیری نماید.

نمونه‌های دخالت پنتاگون در صنعت فیلم‌سازی آمریکا برای ارائه چهره‌‌ای مطلوب از ارتش آمریکا شامل لیستی طولانی است. برخی دیگر از این نوع فیلم‌ها عبارتند از: "اسلحه برتر" (1986)، "دروغ‌های حقیقی" (1994)، "تصمیم اجرایی" (1996)، "هواپیمای رئیس‌جمهور" (1997)، "مجموع تمام ترس‌ها" (2002)، "ترنسفورمرز" (2007)، "مرد آهنی" (2008) و همچنین سریال‌های تلویزیونی به مانند "جی‌ای‌جی" (2005-1995).

تعداد دیگری از فیلم‌هایی که به دستور مقامات وزارت دفاع آمریکا مورد جرح و تعدیدل قرار گرفتند

"ترنسفورمرز"، "جی‌ای‌جی"، "مرد آهنی" و "مجموع تمام ترس‌ها"

ورود رسمی سازمان سیا به صنعت فیلم‌سازی

اگرچه این فعالیت‌ها مشکوک بوده و تا حدودی به صورت مخفیانه انجام می‌گرفتند اما حداقل در حوزه عمومی رخ می‌دادند. اما در مورد دخالت‌های سازمان سیا در هالیوود نمی‌توان چنین نظری داد. این سازمان در دهه 1990 بود که به صورت رسمی دخالت در فیلمنامه‌های هالیوود را تأیید نمود. در سال 1996 بود که سازمان سیا با تأسیس دفتری به نام "دفتر رابط رسانه‌ای" به فعالیت‌های خود جنبه رسمی بخشید. این دفتر متعاقب انتشار "گزارش کارگروه ویژه در مورد شفافیت بیشتر سیا" (1991)" تأسیس گردید. نکته جالب توجه اینجاست که تمام فعالیت‌های این گروه در راستای ارزیابی شفافیت سازمان سیا به صورت سری انجام می‌گرفت. اما فعالیت‌های رسانه‌ای سیا سابقه‌ای بسیاری طولانی‌تر داشته است. در ادامه برخی از دخالت‌های اولیه سازمان سیا در دوران جنگ سرد تشریح می‌گردد.

"عملیات پرنده مقلد"، برنامه مخفی سازمان سیا برای کنترل رسانه‌ها در دوران جنگ سرد

"عملیات پرنده مقلد" یکی از برنامه‌های سری سازمان سیا برای نفوذ و اثرگذاری بر رسانه‌ها بود. نامه‌های کشف شده در کتابخانه ریاست‌جمهوری آیزنهاور از شخصی به نام لوئیجی جی. لوراچی (Luigi G. Luraschi)، مدیر شرکت فیلمسازی پارامونت و کارمند هیأت استراتژی روانی سیا، نشان می دهند که چگونه در روزهای ابتدایی جنگ سرد سازمان سیا توانسته بود بر خلاف ادعاهایی که دارد در صنعت فیلمسازی آمریکا نفوذ نماید.

نامه‌های لوراچی از مدیران ارشد شرکت پارامونت در دهه 1950 نشان از نفوذ درازمدت سازمان سیا در هالیوود دارند.

برای مثال، لوراچی در نامه‌های خود بدین موارد اشاره دارد که با کارگردانان فیلم‌هایی چون "شراب قرمز" (1953) و یا یکی از فیلم‌های جری لوئیس به نام "کدی" (1953) به توافق رسیده تا صحنه‌هایی خوشایند از آمریکا ترسیم نمایند. در یکی دیگر از موارد، سیا موفق شد بخشی از فیلم "نوک پیکان" (1953) را حذف نماید. در این صحنه نحوه برخورد آمریکایی‌ها با سرخپوستان آپاچی مورد انتقاد قرار می‌گرفت و رویدادی نشان داده می‌شد که طی آن یک قبیله سرخپوست توسط ارتش آمریکا مجبور به ترک زندگی خود می‌شدند.

فیلم‌های "نوک پیکان"، "کدی" و "شراب قرمز" جزو اولین فیلم‌های دوران جنگ سرد بود

که به درخواست سیا تغییراتی در آنها ایجاد گردید

این تغییرات عمدتا به منظور مبارزه با تبلیغات شوروی انجام می‌گرفت که سعی داشت از سابقه سیاه آمریکا در مسائل نژادی استفاده تبلیغاتی ببرد. البته این اقدامات تنها جنبه دفاعی نداشتند. در سال 1950 سازمان سیا در کنار دیگر سازمان‌های مخفی به مانند "دفتر هماهنگ‌سازی خط‌مشی‌" (OPC) و با کمک "دفتر رابط رسانه‌ای" حقوق مربوط به کارتون "مزرعه حیوانات جورج اورل" (1954) را خریداری نمود. تغییراتی ضد شوروی در این انیمیشن انجام گرفت تا نیات سرمایه‌گذاران پنهانی آن برآورده شوند.

فیلم‌های "مزرعه حیوانات"، "1984" و "آمریکایی ساکت" جزو اولین فعالیت‌های سیا در هالیوود بود

که به صورت مستقیم شوروی کمونیستی را نشانه رفته بودند

به هیمن ترتیب، تولید فیلم "1984" (1956) زیر نظر "کمیته آرادی فرهنگی آمریکا" انجام گرفت که یکی از سازمان‌های تابعه سیا است. نکات کلیدی در این فیلم به نحوی تغییر یافتند تا چهره‌ای نامطلوب از شوروی ارائه نمایند. همچنین دستکاری نسخه سال 1958 فیلم "آمریکایی ساکت" توسط سیا به حدی بود که گراهام گرین (Graham Greene) نویسنده کتاب این فیلم، از آن برائت جست.

سیا و هالیوود پس از 11 سپتامبر

با توجه به سابقه نیم قرنی سازمان سیا در امور رسانه‌ای جای تعجبی ندارد که این سازمان در برخی از فیلم‌ها و سریال‌های پرطرفدار سال‌های اخیر نیز دخیل بوده است. سریال "سازمان" (The Agen)، مجموعه تلویزیونی شبکه سی‌‌بی‌اس که از سال 2001 شروع به پخش نمود توسط بازل باز (BazzelBaz) مأمور سابق سیا نوشته شده بود. در این سریال برخی دیگر از عوامل سازمان سیا نیز به عنوان مشاور شرکت داشتند.

"سازمان" (2003-2001) یکی از سریال‌های تلویزیونی هالییود که عوامل سیا در تولید آن نقش مستقیم داشتند

و نیز فیلم "جاسوس‌بازی" (2001) که تداعی‌گر توانایی برتر مأمورین سیا است.

(مایکل فراست بکنر کارگردان فیلم اول و نویسنده دومی می‌باشد)

در این سریال فعالیت‌های جاسوسین آمریکایی در جنگ با تروریست‌های عرب، روس، آلمانی و عراقی به شیوه‌ای اغراق‌آمیز و قهرمانانه به تصویر کشیده شده بود. در یکی از قسمت‌ها یکی از مأمورین سیا جان فیدل کاسترو را نجات می‌دهد. این در حالی است که سازمان سیا تاکنون چندین عملیات ناموفق برای ترور وی را هدایت نموده است.

از دیگر فیلم‌ها می‌توان به داستان تلویزیونی "در شرکت جاسوس‌ها" محصول سال 1999 اشاره نمود. تام برگنر (Tom Berenger) بازیگر اصلی این فیلم نقش یک مأمور سازمان سیا را ایفاء می‌نمود که به محل مأموریتش بازمی‌گردد تا یکی از جاسوسین دیگر سیا را که در کره شمالی دستگیر شده رها نماید. سازمان سیا تمام توان خود را برای حمایت از این فیلم به کار گرفت و به نوشته وب سایت این فیلم حتی 50 نفر از مأمورین خود را برای کمک در اختیار عوامل فیلم قرار داد. این فیلم با امتیاز 5/1 در وب‌سایت IMDB از اقبال چندانی برخوردار نشد.

فیلم "در شرکت جاسوس‌ها" یکی از محبوب‌ترین فیلم ها

نزد سازمان سیا بود که البته مورد استقبال تماشاگران قرار نگرفت

از جمله چهره‌های محبوب در سازمان سیا نیز می‌توان به تام کلانسی (Tom Clancy) نویسنده رمان‌های جاسوسی اشاره نمود. وی به خاطر نوشتن رمان فیلم‌هایی چون "شکار اکتبر قرمز" (1990) و "بازی‌های میهن‌پرستانه" (1992) بارها به سازمان سیا دعوت شده است. از دیگر فیلم‌های اخیر می‌توان به "مجموع تمام ترس‌ها" (2002) اشاره نمود که در آن مأمورین سازمان سیا در حال ردگیری تروریست‌هایی هستند که سعی در ایجاد یک انفجار هسته‌ای در آمریکا دارند.

فیلم‌هایی که از نظر سیا مطلوب قلمداد می‌گردند، با بهره‌گیری از بازیگرانی معروف

چون مورگان فریمن، بن افلک، هریسون فورد و شان کانری

("مجموع تمام ترس‌ها"، "بازی‌های میهن‌پرستانه"، "شکار اکتبر قرمز")

البته برخی فیلم‌ها نیز وجود دارند که شاید در نظر اول چنین به نظر برسد که نگاهی انتقادی به سازمان سیا دارند. یکی از این دست موارد مجموعه چهارگانه "هویت بورن" است که قسمت چهارم آن در همین ماه منتشر گریدد. داستان فیلم روایت یک مأمور سابق سازمان سیا است که اکنون در پی حوادثی حافظه خود را از دست داده و افرادی نیز درصدد قتل وی هستند و او تلاش بی‌امانی را برای بازیابی هویت از دست رفته خویش آغاز می‌کند. اگرچه در این فیلم برخی افراد سازمان سیا فاسد معرفی می‌شوند اما نکته مهمتر قدرت مبالغه‌آمیز سازمان سیا است. این سازمان دارای برترین تکنولوژی‌ها است که می‌توانند هر کسی را در هرکجای دنیا ردگیری نمایند و یا در هر شهری دست به عملیات بزنند. جیسون بورن، با بازی مت دیمون، نیز یک مأمور همه‌ فن حریف و یک ماشین کشتار است که تقریبا هیچ نیرویی نمی‌تواند جلودار وی گردد. بدین ترتیب سیا به مثابه سازمانی فوق‌انسانی و بسیار پیشرفته ترسیم می‌گردد که البته تنها افراد ترتیب شده توسط خود سازمان یارای مقاومت در برابر آن را دارند.

چهارگانه "هویت بورن"؛ اغراقی بزرگ در مورد توانایی سازمان سیا و مأمورین آن

از راست به چپ: "میراث بورن"، "بورن نهایی"، "برتری بورن" و "هویت بورن"

از کمونیست‌های دیروز تا اعراب امروز

البته تعداد این فیلم‌ها چنان زیاد است که شاید حتی مجالی برای ذکر اسامی آنها در این گزارش وجود نداشته باشد. اما نکته‌ای مشترک در تمام این فیلم‌هایی که از دهه 50 میلادی تا کنون در حال تولید و نمایش هستند وجود دارد: ترسیم چهره آمریکا به عنوان کشوری آزاد، قدرتمند و مرفه با برخورداری از سازمان های نظامی و جاسوسی بسیار قوی و ارائه چهره‌ای خشن، نامعتدل، نامعقول و افراطی از دشمنان خیالی و واقعی این کشور که به اقتضای زمان ساخت فیلم می‌توانند از کمونیست‌های شوروی تا تروریست‌های آلمانی، عرب و یا ژنرال‌های چشم بادامی چینی و کره‌ای تغییر یابند.

"جنگ چارلی ویلسون"، "یک مشت دروغ" و "سیریانا"؛

فیلم‌هایی که در سالیان اخیر و با همکاری سازمان سیا ساخته شده‌اند.

در فیلم "جنگ چارلی ویلسون" (2007) یک نماینده کنگره آمریکا و نیز تیم نخبه‌ای از سازمان سیا با همکاری یکدیگر کمک‌های آمریکا را به سوی مجاهدین افغانستانی سرازیر می‌کنند تا در جنگ با شوروی به پیروزی دست یابند. در فیلم سیریانا نیز یک مأمور سازمان سیا با بازی "جرج کلونی" در تهران دو دلال اسلحه ایرانی را به قتل می‌رساند!

ایران، هدف جدید مأمورین سازمان سیا

در سال‌های اخیر موضوع ایران تبدیل به یکی از تم‌های رایج در سینمای جاسوسی هالیوود شده است. سریال "میهن" (Homeland) که از پخش آن از سال پیش آغاز شده و هم‌اینک فصل دوم آن پخش می‌گردد یکی از این موارد است. فصل جدید سریال میهن به حمله نظامی اسرائیل به تاسیسات اتمی ایران پرداخت و اهانت به قرآن را به نمایش گذاشت. در این میان سازمان سیا و مأمورین آن سعی دارند تروریست‌های سلفی و حزب‌الله را که در اتحاد با یکدیگر (!) سعی دارند دست به حمله تروریستی در آمریکا بزنند را از این کار بازدارند.

سریال "میهن" و فیلم سینمایی "آرگو" که جزو جدیدترین تولیدات هالیوود در مورد فعالیت‌‌های سازمان سیا هستند

و البته موضوع ایران یکی از محورهای کلیدی این دو اثر است

یکی دیگر از محصولات هالیوودی که در سال جاری وارد بازار شد فیلم سینمایی "آرگو" (Argo) به کارگردانی بن افلک بازیگر و کارگردان آمریکایی است. در این فیلم که آمیزه‌ای از تخیل و واقعیت است یک تیم مأمورین سیا در قالب یک گروه فیلمسازی وارد ایران می‌شوند تا 6 نفر از دیپلمات‌های آمریکایی را که در سفارت کانادا پنهان شده‌اند به آمریکا منتقل نمایند. این فیلم تاکنون نتوانسته است انتظارات تجاری سرمایه‌گذاران خود را فراهم نماید.

آرگو؛ فیلمی تبلیغاتی و ضعیف

زمانی که در نوامبر 1979 جهان به ساختمان تسخیر شده سفارت ایالات متحده در تهران و وضعیت گروگان‌ها خیره شده بود، کاخ سفید همزمان با بحران دیگری نیز دست و پنجه نرم می‌کرد. شش دیپلمات آمریکایی که خارج از ساختمان سفارت ایالات متحده در تهران بودند، توانستند مخفیانه به سفارت کانادا پناه ببرند و به دنبال راهی برای خروج امن از ایران باشند.

در نهایت با همکاری سفارت کانادا و سازمان سیا، در تاریخ ۲۸ ژانویه ۱۹۸۰ شش دیپلمات فراری پس از صدور گذرنامه و گواهینامه رانندگی کانادایی جعلی، با هویت مبدل فیلم‌ساز از فرودگاه مهرآباد تهران به سوی فرانکفورت پرواز کردند.

سازمان سیا به بهانه ساخت فیلم سینمایی «آرگو» که به تهیه‌کنندگی «جورج کلونی» و کارگردانی «بن افلک» اکران شده و داستان فرار دیپلمات‌ها از ایران را روایت می‌کند، «تونی مندز»، چهره واقعی طراح و مجری اصلی عملیات فرار شش دیپلمات آمریکایی از ایران را مقابل دوربین تلویزیونی معرفی کرده است. او متخصص برنامه‌های فرار شناخته می‌شود و از ۵۰ مامور برجسته سیا به شمار می‌آید. تونی مندز در نوشتن فیلم‌نامه آرگو همکاری نزدیکی با تیم نویسندگان داشته است.

منابع و مآخذ

***************************************************

10. Kazin, Michael (January 27, 2008). "Dancing to the CIA's Tune".The Washington Post.Retrieved 2010-03-19.