ادامه دیپورت ایرانی‌ها از گرجستان

در همین خصوص پرواز ایران ایر دیروز چهار مسافر برگشتی داشت و 9 مسافر هواپیمایی تابان هم که شب قبل از آن دیپورت شده و در پرواز بازگشت جایی برای آنها نبود، با پرواز ایران ایر به کشور بازگشتند. در طی این مدت بسیاری از پروازها از مقصد تفلیس به تهران با تاخیرهای حتی دو ساعته برای بازگرداندن افراد طرد شده نیز مواجه بودند که اعتراض دیگران مسافران را نیز به همراه داشت.

یکی از شهروندان ایرانی که به دلیل همراه نداشتن بیمه مسافرتی و علیرغم داشتن همه مدارک مورد نیاز (بلیت برگشت (در مسیر ایران ـ گرجستان)، واچر هتل، هزینه سفر متناسب با تعداد روزهای اقامت) از ورود وی و 10 نفر دیگر به گرجستان ممانعت به عمل آمده بود در این باره گفت: ساعت‌ها ما را در اتاقی کوچک نگهداشتند، بدون اینکه حتی غذایی بدهند و بعد از اینکه حال خانم همراه ما بد شد، ما را به سالن آوردند.

گفتنی است در حال حاضر مدارک مورد نیاز برای شهروندان ایرانی که قصد سفر به گرجستان را دارند، بلیت برگشت (در مسیر ایران ـ گرجستان)، واچر هتل، بیمه مسافرتی و هزینه سفر متناسب با تعداد روزهای اقامت است.

گرجستان از جمله کشورهایی است که ایرانی‌ها برای سفر به این کشور نیازی به اخذ روادید (ویزا) ندارند و می‌توانند بدون داشتن روادید به مدت 45 روز در این کشور اقامت داشته باشند و بعد از 45 روز با خروج حتی یک ساعته از این کشور می‌توانند مجددا به گرجستان بازگردند و تمدید این مدت برای بارهای متوالی نیز امکان‌پذیر است.

قرارداد لغو روادید بین جمهوری اسلامی ایران و گرجستان، آبان 1389 بین منوچهر متکی وزیر خارجه اسبق و «گریگول واشادزه» وزیر خارجه وقت گرجستان در تفلیس به امضا رسید و این توافق تا سال 1392 ادامه داشت و گرجستان در این سال توافق مزبور را یک طرفه لغو و دلیل آن را مسائل اداری عنوان کرد. البته برای بار دوم رژیم لغو روادید اجرا و از 26 بهمن 1394 دوباره سفر بدون روادید به این کشور برای شهروندان ایرانی برقرار شد.

لازم به ذکر است، روادید سفر به گرجستان دسته بندی نشده و هر هموطن ایرانی که با هر هدفی اعم از سرمایه‌گذاری،‌ تجارت، دانشجویی و گردشگری قصد عزیمت به این کشور را دارد باید روادید 45 روزه که روادید توریستی است را دریافت کند.

در همین زمینه سید جواد قوام شهیدی سفیر ایران در تفلیس روز چهارشنبه 21 آذر ماه در گفت‌وگویی با خبرنگاران درباره اظهارنظرهای برخی از مقامات گرجستان درباره سوء استفاده اتباع ایرانی از سفر به گرجستان خطاب به آنها گفت: «شما باید روادید را دسته بندی می‌کردید، اگر نکردید نشان می‌دهد خودتان نمی‌خواستید. روادید توریستی باید از روادید کار، سرمایه‌گذاری، دانشجویی و سایر امور جدا شود. از کشوری که می‌خواهد وارد اتحادیه اروپا شود و استانداردهای مدنی را رعایت کند، انتظار می‌رود با برخوردهای خشونت‌آمیز نقص قوانین خود را جبران نکند.

سفیر ایران در تفلیس گفت: هر ایرانی که بخواهد با هدف غیر جهانگردی به گرجستان بیاید هیچ انتخابی به غیر از ورود 45 روزه ندارد و ایرانی‌ها نباید هزینه نقص و خلاء قوانین گرجستان را پرداخت کنند. 

براساس آمار غیررسمی در حال حاضر 40 هزار ایرانی در گرجستان حضور دارند که 10 هزار نفر از آنها دارای کارت اقامت هستند.

ایرانیانی که اقدام به دریافت اقامت کوتاه‌مدت در گرجستان کرده‌اند و حتی برخی از آنها در بین دیپورتی‌ها هم هستند، بر طبق قوانین داخلی گرجستان در این کشور شرکت و کسب و کاری راه انداخته‌اند، یا مشغول تحصیل هستند و یا اقدام به خرید ملک کرده‌اند. حتی در بین افراد دیپورت شده، دانشجویانی هم هستند که اخیرا در دانشگاه‌های پولی این کشور مشغول به تحصیل شده‌اند.

برخورد غیردوستانه دولتمردان گرجی با سرمایه‌گذاران و گردشگران ایرانی در ماه‌ها و روزهای اخیر در حالی صورت می‌گیرد که در طی چند سال اخیر حجم وسیعی از سرمایه ایرانیان به این کشور منتقل شده و به نظر می‌رسد این نوع برخوردهای تبعیض آمیز در قبال مهاجران در حال حاضر فقط مختص اتباع ایرانی و مصری است و حتی این تحلیل هم وجود دارد که با سر کار آمدن «سالومه زورابیشویلی» رئیس جمهور جدید گرجستان که سیاست‌های ضد مهاجرتی دارد، این روند تشدید شده است.

در پی برداشته‌ شدن رژیم لغو روادید در سال ۲۰۱۶، سرمایه ایرانی‌ها دچار مشکل جدی شد و همان روند اکنون دوباره تکرار شده است. در سال ۲۰۱۶ از دولت گرجستان انتظار می‌رفت برای صیانت از سرمایه‌های ایرانیان، اقدامی کند، ولی اتفاقی رخ نداد و ایرانیان متضرر شدند.

از زمان تشدید روند دیپورت و ریجکت ایرانیان در مبادی ورودی گرجستان و اعلام موضع بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه ایران و اعتراض به این اقدام و درخواست از اتباع ایرانی برای اینکه از سفرهای غیرضروری به گرجستان خودداری کنند، تاکنون دو بار «یوسف چاخواشویلی» سفیر گرجستان در تهران به وزارت امور خارجه ایران احضار شده است. اولین بار مدیرکل کنسولی وزارت خارجه نسبت به این رفتار غیردوستانه دولت و پلیس گرجستان اعتراض و برای بار دوم نیز «باقری مقدم» دستیار وزیر و مدیرکل اوراسیای وزارت امور خارجه برخوردهای نامتعارف بعضی از ماموران مرزی گرجستان و افزایش میزان بازگرداندن اتباع ایرانی را مغایر با روابط دوستانه فیمابین اعلام و تداوم این روند را آسیب زننده به روابط و ارتباطات خوب مردم دو کشور دانست.

وی ضمن درخواست اصلاح روند کنونی، رسیدگی و برخورد قضایی با ماموران مرزی خاطی گرجستان را الزامی خواند.

از سوی دیگر، سید جواد قوام شهیدی سفیر کشورمان که در این مدت با برخی از مقامات گرجی دیدار و اعتراض ایران را به آنها منتقل کرده بود، 22 آذر ماه با «زالکالیانی» وزیر خارجه گرجستان دیدار کرد و در این راستا مقرر شد برنامه‌های آتی جهت توسعه همکاری‌ها در زمینه‌های مختلف کنسولی ارزیابی و راه‌های رفع موانع موجود مورد شناسایی قرار گیرد تا در کمیسیون مشترک کنسولی که در ماه فوریه به همین منظور برگزار خواهد شد، نهایی شود.

سفیر کشورمان در این دیدار اجرای شفاف توافقنامه رژیم لغو روادید بین دو کشور را خواستار شد و  افزود: نگاه مردم ایران به دولت و مردم گرجستان غیر از آن چیزی است که در مرزهای این کشور شاهد آن هستیم و امیدواریم در حفظ این نگاه تلاش شود. 

قوام شهیدی در این دیدار خواستار تسریع در عقد موافقتنامه‌های پایه قضایی و همکاری نزدیک در مبارزه با جرائم سازمان یافته و مواد مخدر شد.

وزیر خارجه گرجستان نیز با تاکید بر حفظ و توسعه روابط بین دو ملت و دو کشور، مردم ایران را ملت بزرگ و قابل احترام از نظر دولتمردان و مردم کشورش خواند و اظهار داشت: طرح این موضوع که سیاست گرجستان نسبت به ایرانیان تغییر کرده، نادرست است. 

در حالی که وزیر خارجه گرجستان عنوان می‌کند که سیاست این کشور در قبال شهروندان ایرانی تغییر نکرده، ولی این نحوه برخورد قابل دفاع نیست.

سفیر ایران در تفلیس یک روز بعد (جمعه 23 آذر ماه) هم با «ماموکا جانگولاشویلی» مدیرکل گمرکات گرجستان دیدار و با اشاره به بروز برخی حوادث و رخدادهای اخیر در مبادی ورودی این کشور خواستار احترام و توجه جدی به ارزش‌های مذهبی و فرهنگی در برخورد با اتباع کشورمان شد.

وی همچنین با توجه به روابط رو به گسترش تجاری و اقتصادی بین دو کشور بر لزوم اطلاع رسانی به موقع و دقیق در خصوص تغییرات قوانین و مقررات گمرکی تاکید کرد.

ماموکا جانگولاشویلی مدیرکل گمرکات گرجستان نیز در این دیدار ضمن تاکید بر احترام دولت و مردم گرجستان به مردم کشورمان، اظهار داشت: با فرهنگ و ارزش‌های مذهبی مردم ایران آشنا هستیم و تلاش جدی شده است تا قوانین و مقررات را منطبق با فرهنگ، سنت و ارزش‌های مذهبی و ایرانی اجرا کنیم. ما نیازمند همکاری هستیم تا در فضای بسیار مثبت، دوستان ایرانی بتوانند با خاطرات خوب وارد گرجستان شده و از آن خارج شوند.

با گذشت این مدت ولی کماکان روند دیپورت و ریجکت شهروندان ایرانی از مبادی ورودی گرجستان ادامه دارد و عملا شاهد هیچ تحولی در این زمینه نبوده‌ایم و اخیرا نیز شاهد برخورد خشونت‌آمیز پلیس گرجستان در فرودگاه تفلیس با «هدی. م»  یک خانم ایرانی بودیم.

در حالی که پس از این وقایع هم وزارت خارجه ایران و هم سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشورمان از شهروندان ایرانی درخواست کردند که تا اطلاع ثانوی از انجام سفر غیرضروری به این کشور خودداری کنند، ولی کماکان آژانس‌های توریستی به تبلیغات خود برای سفر شهروندان ایرانی به گرجستان ادامه می‌دهند.

با توجه به اینکه روند دیپورت و ریجکت شهروندان ایرانی در مبادی ورودی گرجستان هنوز هم برقرار است، آیا دولت تفلیس کماکان قصد دارد به این سیاست سکوت و عدم پاسخگویی ادامه دهد؟ گرجستان فراموش نکند که این روند قطعا بر روابط دو کشور تاثیر منفی خواهد گذاشت.