در بخشی از این دیدار حضرت آیت الله خامنهای همچون گذشته از دستگاه دیپلماسی کشور تقدیر نمود و با تعابیر رزمندگان و جنگآوران خطوط مقدم در عرصه بینالملل، آنان را شایسته شغل و شأن مسئولان و کارکنان وزارت خارجه خواندند و افزودند: وزارت خارجه با توجه به اهداف و وظایف خود بخوبی فعال است و به خصوص در تجربه اخیر مذاکرات هستهای، آقای دکتر ظریف و همکارانشان آزمون خوبی، از سر گذراندند.
رهبر معظم انقلاب در حالی به بیان سیاست ها و پیشنهادات ایران برای حل بحران غرب آسیا پرداختند که طی روزها گذشته (جمعه هشتم آبان ماه) محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در رأس یک هیات عالیرتبه سیاسی برای شرکت در اجلاس سوریه، در وین به منظور بررسی اوضاع سوریه حضور یافت و اين نخستين بار است که ایران اصلیترین بازیگر در صحنه سوریه در این نشست سياسي شرکت مي کند.
چه کسی مجوز مذاکره با امریکا بر سر موضوع سوریه را داد؟ در حالی که رهبر معظم انقلاب بارها بر عدم مذاکره با آمریکا در موضوعات منطقه ای تاکید نموده اند و حضور وزیر خارجه ایران به این اجلاس که آمریکا محور اصلی آن است را مصداق همین منع می دانستند اما مرضيه افخم در پاسخ به این سوال اظهار داشت که : سفر محمد جواد ظريف به وين با تاييد بالاترين مقامات عالي کشور انجام شد.
صحبت های سخنگوی وزارت خارجه چیزی جز اذن از رهبر معظم انقلاب حکایت ندارد، اما تاکیدات مجدد رهبر معظم انقلاب در این دیدار نشان می دهد همه چیز دقیقا آنطور که خانم افخم گفته اند نبوده و احتمالا با شروطی پذیرفته شده است.
پیش تر (17 شهریور) دکتر حسن روحانی، رئیس جمهور کشورمان، از آمادگی ایران برای مشارکت در مذاکرات پیرامون حل و فصل بحران سوریه، با تمامی کشورها سخن گفته بود که با توجه تاکیدات اخیر رهبر انقلاب به یقین می توان گفت که ایران در موضوعی جز هسته ای، مذاکرات مستقیم با آمریکا نخواهد داشت که علتی جز اختلاف 180 درجه ی اهداف امریکا با ایران در منطقه نیست.
پیشنهادات رهبر انقلاب برای حل بحران سوریه از ابتدای شروع جنگ در سوریه رهبر معظم انقلاب تنها راه حل بحران سوریه را انتخابات بیان نمودند و برای تحقق همین امر نیز در دیدار با وزیر امور خارجه و سفرای ایران به تحقق چند پیش اشاره نمودند که رعایت این نکات اصولی و پیگیری آن از سوی دستگاه دیپلماسی ایران امری ضروری است.
1- دور هم جمع شدن برخی از کشورها و تصمیم گیری در مورد یک نظام حکومتی و رئیس آن حکومت بدعتی خطرناک است
2- کمکهای نظامی و مالی به همه معارضین بدون استثنا باید قطع شود
3- پایان پذیرفتن جنگ و ناآرامی
4- فراهم شدن محیطی امن و آرام برای مردم سوریه
از مهمترین نکاتی که از مجموع اشارات رهبر معظم انقلاب برای حل بحران سوریه و سکوت ایشان در مورد دولت برگزار کننده انتخابات می توان برداشت کرد که تا زمان فراهم شدن شرایط مورد نیاز برگزاری انتخابات در سوریه، دولت بشار اسد دولت قانونی است و او باید مجری انتخابات باشد و نه دولت انتقالی مورد نظر شرکت کنندگان اجلاس وین .
پیشنهادات دستگاه دیپلماسی ایران در اجلاس وین چه بود؟ هيئت ايراني در مذاکرات وين درباره بحران سوريه طرحي 3 مرحله ای ارائه داد:
1- مبارزه با تروريسم و گروههاي تکفيري و پايان دادن به حضور اين گروهها در اراضي سوريه
2- اجراي اصلاحات سياسي در سوريه و حمايت از گفتوگوهاي سوري ــ سوري براي تقويت وحدت ملي
3- اجراي طرح بازسازي سوريه با مشارکت همه طرفهاي ذيربط در بحران سوريه
یکی از مهمترین نکاتی که در این طرح بدان اشاره نشده است لزوم پایان دادن به کمک های مالی و نظامی اعتلاف ضد داعش (به رهبری آمریکا) به دیگر گروه های معارض که از نظر سازمان ملل نه تروریست شناخته می شوند و نه تکفری. این گروه های یکی از مهمترین موانع پس از داعش برای برگذاری انتخابات صحیح در سوریه می باشند .
آنچه در نشست وین تصویب و به عنوان بیانیه اجلاس خوانده شد در پايان نشست وین جان کري و سرگئي لاوروف در يک نشست خبري از توافق کشورهاي حاضر در اين نشست بر یک بیانیه 9 بندی که شامل پيگيري آتش بس ، حفظ تماميت ارضي سوريه ، لائيک ماندن سوريه ، کمک به آوارگان و آسيب ديدگان و ماموريت به سازمان ملل براي دعوت از گروه هاي معارض و دولت سوريه براي برگزاري نشست بين اين دو و همچنين تشکيل يک دولت انتقالي، اصلاح قانون اساسي سوريه و در نهايت برگزاري انتخابات زير نظر سازمان ملل خبر دادند.
در بند هفتم این بیانیه آمده است :
مشارکتکنندگان، وفق بيانيه مشترک ژنو 2012 و قطعنامه شماره 2118 شوراي امنيت، سازمان ملل را به تشکيل نشستي با حضور نمايندگان دولت سوريه و معارضان اين کشور جهت رسيدن به فرايندي سياسي که به تشکيل حکومتي معتبر، فراگير و غيرقومي، و به تبع آن، قانون اساسي جديد و انتخابات منتهي ميشود، دعوت کردند. اين انتخابات، بايستي، با هدف برگزاري انتخابات رضايتبخش و با برترين استانداردهاي بينالمللي از حيث شفافيت و مسئوليتپذيري، تحت نظارت سازمان ملل برگزار شود.
عقب نشینی دولت ایران و بازگشت به مصوبات سال 2012
با وجود آنکه در اجلاس وین مذاکرات بر سر نقش بشار اسد در آينده سوريه، به نتيجه نرسيد اما شرکت کنندگان در اجلاس اخیر از جمله ایران توافق کردند، مفاد بیانیه ژنو 1 در دستور کار قرار گیرد و این درحالی است که پیش از برگزاری اجلاس ژنو 2 (بهمن 1392) ایران با عدم قبول مفاد بیانیه ژنو 1 از حضور در ژنو 2 باز ماند .
اما حالا پس از دو سال دستگاه دیپلماسی ایران مفاد آن بیانیه ژنو 1 را که مهمترین بخش آن، ایجاد دولتی انتقالی متشکل از گروههای معارض سوری و برکناری دولت، رئیس جمهوری و حکومت کنونی سوریه است را پذیرفت و رسما به جمع کسانی اضافه شد که انتخابات صورت گرفته در سوریه را قابل قبول ندانسته و راه برون رفت سوریه را ایجاد دولت انتقالی می دانند.
در همین رابطه امیرعبداللهیان معاون عربی- آفریقای وزارت امورخارجه در پاسخ به این سوال مجری شبکه العالم که آیا ایران این نقش مرجعی را قبول دارد؛ گفت: ما نسبت به بیانیه ژنو و مفاد بیانیه ژنو تحفظات جدی داریم که در زمان خودش آن را اعلام کردیم، اما نسبت به روح کلی حاکم بر بیانیه ژنو روح کلی که اشاره دارد بر گفت وگوی بین نمایندگان حکومت سوریه و معارضین سوریه برای رسیدن به یک توافق این را یک مبنای خوبی می دانیم اما در خصوص جزئیات بیانیه ژنو تحفظات خود را داریم.
مهمترین توصیه رهبر معظم انقلاب به دستگاه دیپلماسی درخصوص منطقه رهبر انقلاب با رد مذاکره با امریکا درباره مسائل منطقه ای، خاطرنشان کردند: امریکایی ها، دنبال تحمیل منافع خود هستند نه حل مسائل، آنها می خواهند ۶۰، ۷۰ درصد خواسته هایشان را در مذاکره تحمیل کنند و بقیه اهدافشان را هم بطور غیرقانونی، عملاً اجرا و تحمیل کنند پس مذاکره چه معنایی دارد؟
این تذکر رهبر معظم انقلاب به دستگاه دیپلماسی کشور از آن جهت دارای اهمیت است که به نظر می رسد دستگاه دیپلماسی کشور به دستاوردهای حداقلی ایران در اجلاس وین (اضافه کردن بند هشتم :
فرایند سیاسی تحت رهبری و مالکیت سوریه خواهد بود و مردم سوریه درباره آینده این کشور تصمیم خواهند گرفت) که جزء اصلی ترین بندهای منشور سازمان ملل می باشد، دل خوش نموده و بدون توجه به واقعیت های موجود در صحنه سوریه ، قصد دارد در دور بعدی این مذاکرات که با حضور معارض دولت سوریه می باشد شرکت نموده و براساس مفاد ژنو 1 به چاره جویی حل بحران سوریه بپردازند .