تحلیل استراتژی‌های محور مقاومت و غرب در تنش‌های منطقه‌ای؛
همین که بحث نقد برخی سخت افزارهای فرهنگی باز شود، گفته می شود که مگر از تجربه اشتباه ممنوعیت ویدیو در دهه شصت عبرت نگرفته اید. متأسفانه در حوزه تحلیل تدبیر فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، کمبودهایی هست که امیدواریم این مقاله بتواند بار کوچکی را به دوش بکشد.
۱. اقسام مواجهه فرهنگی: در رد یا پذیرش یک پدیده یا قانون در هر نظامی دو روش وجود دارد، روش پروسه ای و روش پروژه ای (فرایندی) در روش پروژه ای، قانون همه یا هیچ حاکم است؛ ولی در روش پروسه ای و فرایندی، بسیار پیچیده و تدبیرآمیز عمل می شود.
۲. اقسام مواجهه پروسه ای؛ کنشی، واکنشی و ترکیبی: بسته به شرایط مواجهه با یک پدیده، از دو روش کنشی (تحریر طلقاء در فتح مکه) یا واکنشی (تحریم شراب) استفاده می شود. پروسه مواجهه کنشی برای شرایطی است که یک پدیده قصد هجوم به قلمرو شما را دارد و پروسه واکنشی برای شرایطی است که شما می خوهید یک پدیده شوم موجود را از بین ببرید. برای روشن تر شدن این مسأله، ابتدا به تبیین مواجهه واکنشی پرداخت، سپس به فرایند مواجه کنشی می پردازیم.
۱-۲. برخورد پروسه ای واکنشی برای تحریم شراب: چون شراب رد فرهنگ جاهلیت عرب ریشه داشت، برای تحریم آن، از رویکرد فرایندی و پروسه ای استفاده شد نه رویکرد پروژه ای (همه یا هیچ). برای تحریم شراب، چهار گام عمده تعریف شد:
الف. در گام اول قرآن می گوید که از خرما و انگور شرابی به دست می آورید و روزی نیکویی؛ تلویحا می گوید که شراب روزی نیکو نیست: «وَ مِنْ ثَمَراتِ النَّخيلِ وَ الْأَعْنابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَراً وَ رِزْقاً حَسَناً إِنَّ في ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ». النحل، ۶۷.
ب. در گام دوم خداوند فرمود که مضرّات شراب بزرگتر از منافع آن است: «يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ قُلْ فيهِما إِثْمٌ كَبيرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُما أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما». بقره، ۱۱۹.
ج. در گام سوم خداوند شرایط را به این فراهم دید که نماز خواندن با حالت مستی و ناهوشیاری را حرام اعلام کند و بدین ترتیب، نوشیدن شراب در زمان های منتهی به نماز حرام اعلم شد: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُكارى حَتَّى تَعْلَمُوا ما تَقُولُونَ». النساء، ۴۳.
د. در نهایت که زمینه برای حرمت شراب فراهم شد و آرام آرام از دلبستگی مردم به آن کاسته شد، خداوند صریحا حکم حرمت آن را صادر کرد: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَيْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون» المائده، ۹۰.
۲-۲. برخورد پروسه ای (فرایندی) کنشی برای تحریر طلقا: در جریان تشکیل جامعه اسلامی، سران مشرک قریش، خون های بسیاری ریختند و مستحق مرگ بودند و بسیاری از مسلمانان با همین طلقاء جنگیده بودند و بارها در پی قتل آنان برآمده بودند. پس برخورد فعال و کنشگر اولیه این است که با کسانی که قصد ضربه به جامعه اسلامی داشتند، سرسختانه مبارزه شود و آنان را به تسلیم درآورند، نه اینکه با نگاهی از پایین به بالا و ترس و خودباختگی با آنان مواجه شوند؛ اما پس از آنکه پیامبر خدا مکه را فتح کرد، رویکرد عوض شد و کسانی که انتظار کشته شدن داشتند، از سوی پیامبر خدا به «طلقاء» یا آزادشدگان معروف شدند. به این اکتفا نشد، بلکه منزل همین سران قاتل قریش از جمله ابوسفیان را خانه امن اعلام کردند. یعنی همان طور که مکه حریم امن است و کسی که وارد آن شود کشته نمی شود، خانه ابوسفیان هم فعلا از این جهت شبیه مکه اعلام شد. اینکه چرا پیامبر خدا این کار را کرد، محل بحث ما نیست، سخن در این است که گاهی شرایط جهان و جامعه حکم می کند که باید برای اثبات قدرت جامعه اسلامی و حفظ اقتدار آن و روحیه برتری مومنین[۱]، با یک تهدید کننده خارجی جنگید، اما وقتی بر آن غلبه کردیم و آن را مقهور خود کردیم، نگاهی از بالا به پایین به آن داشته باشیم. در این حالت دولت و جامعه وقتی با نگاه مسلط و بدون خودباختگی به آن نگاه کردند، ممکن است که آن را از بین نبرند و به شکل متناسب با فرهنگ جامعه اسلامی، آن را بپذیرند. پس نه جنگیدن با سران قریش اشتباه بود و نه بخشیدن آنان و هر کدام باید در شرایط خودش بررسی شود.
تحلیل مهندسی برخورد با ویدیوو رایتل
۳-۲. برخورد پروسه ای ترکیبی (کنشی -واکنشی): گاهی نیز یک پدیده ای در سطح جامعه نیست و به جامعه شبیخون می زند؛ اما به دلیل شدت شبیخون، توان مقابله کامل در برابر آن نیست؛ یعنی با اینکه مواجهه مطلوب، مواجهه کنشی و فعال است، اما باید ضریبی از پذیرش و واکنش نیز در برابر آن به کار گرفت. در این جا چه باید کرد؟ آیا باید یکباره و به شکل پروژه ای تسلیم شد؟ یا به شیوه ای پروسه ای جریان را مدیریت کرد؟
۱-۳-۲. تدبیر فرهنگی امام خامنه ای در برخورد با ماهواره: برای نمونه فرمایش امام خامنه ای در تاریخ ۲۸ اردیبهشت ۱۳۷۸ درباره ماهواره چنین است: «این منطق درست نیست که ما بگوییم چون تا پنج سال دیگر فناوری ماهواره پیشرفت خواهد کرد و بدون بشقاب هم مردم ممکن است تصاویر ماهواره را بگیرند، پس از حالا جلویش را باز کنیم! این منطق، منطق صحیحی نیست. آن کسی که این منطق را مطرح می کند، باید بگوید برای جلوگیری از آن [فناوری جدید هم]، چه کار تازه ای باید کرد».
۳. پاسخ نقضی به منتقدین تدبیر فرهنگی در برخورد با ویدیو: بهترین و به روزترین پاسخ نقضی به منتقدین تدبیر فرهنگی پروسه ای ترکیبی (کنشی -واکنشی) در مواجهه با ویدیو، نقد انتقاد به امیرالمومنین علیهالسلام می باشد. وهابیها به امیرالمومنین علی علیه السلام ایراد می گیرند که: اگر بیعت با جناب ابوبکر بد بود، چرا بعداً بیعت کرد؟ و اگر خوب بود چرا از اول بیعت نکرد؟ مثل اینکه برخی می گویند، اگر ویدئو خوب بود (یا بد نبود) چرا اول نپذیرفتید و اگر بد بود چرا بعداً پذیرفتید؛ پس، چه ویدیو و بیعت خوب باشد چه بد، جمهوری اسلامی ایران و امیرالمومنین علیه السلام (نعوذ بالله) دچار اشتباه شده اند.
۱-۳. پاسخ به خام اندیشی وهابیت: هر رفتاری را باید در شرایط خودش بررسی و داوری کرد. نمی توان گفت که اگر کسی در تابستان از خنک کننده استفاده کرد، حق ندارد که در زمستاناز گرم کننده استفاده کند؛ زیرا متناقض عمل کرده است! شرط تناقض وحدت های نُه گانه است. بیعت امیرالمومنین علیه السلام، در آغاز خطایی حیاتی بود؛ همان طور که اگر در شرایط بعدی، اگر ایشان بیعت نمی کرد، مرتکب اشتباهی حیاتی شده بود. در شرایط بعدی، با روشن شدن حقیقت فاجعه و قبح اتفاقات رخ داده برای تاریخ، به دلیل «حفظ مصالح اسلام» پذیرش آن لازم شد.
۴. پاسخ حلی به منتقدین تدبیر فرهنگی نظام در برخورد با ویدیو: ویدئو نیز در آغاز بسیار خطرناک و بد بود؛ ولی با موضعگیری صحیح، هم قبح آن برای بسیاری از خانواده ها جا افتاد و هم اینکه در این مدت، محصولات فرهنگی مناسب و داخلی تولید شد و امکان راه اندازی ویدیوکلوپها فراهم شد. اگر در ابتدای دهه ۶۰ که فیلم های نامناسب وجود داشت و محصولات فرهنگی وجود نداشت، به یکباره درها بر روی این سخت افزار باز می شد، معلوم نبود که چه بر سر جامعه می آمد. هر چند با ممنوعیت هم امکان قاچاق بود، ولی گستره تأثیر این پدیده در آن شرایط به شدت کاهش یافت. سپس با فراهم شدن فرهنگ نسبی استفاده و نیز تولید محصولات مناسب، آرام آرام زمینه برای رفع ممنوعیت آن فراهم شد. اگر در مدت ممنوعیت، حدود ۱۰۰ هزار خانواده به تبعات منفی آن آلوده شدند، با فرض آزاد بودن آن از آغاز، شاید ۵۰۰ هزار خانواده دچار تبعات منفی آن می شدند و آن وقت دیگر چیزی برای جامعه نمی ماند.
۵. نگاهی به برخورد آمریکا با دانش ها، فناوریها و صنعت تهدید کننده هویت شیطانی آمریکا: همان دشمنانی که به مواجهه مدبرانه نظام اسلامی با شبیخون دشمن، دست به سیاه نمایی و اتهام زده، دم از حقوق مردم و آزادی می زنند، خوب است نگاهی به روش آمریکایی ها در مواجهه با آنچه خطر می نامند، بیندازند. آمریکایی ها و دنباله روهای غربی و عربی اش، در برابر اسلام ناب و حتی اطلاع رسانی صحیح در جهان، به شدت دست به اسلام هراسی و ایران هراسی می زنند؛ حتی شبکه های ماهواره ای ایران و حزب الله؛ مانند هیسپان تیوی، پرس تیوی، العالم، المنار و ... را با بی قانونی تعطیل می کنند. و با هزاران فیلم و سریال و خبر و تبلیغات، اقدامات بی منطق خود را به پیش می برند. حتی دست یابی ایران به فناوری هسته ای و دیگر فناوری های برتر، با خشم جنون آلودی مبارزه می کنند. جالب این جا است که آمریکایی ها حتی برای ورود تکنولوژی های آمریکایی مانند اینترنت و غیره، سال ها بررسی می کنند و مراحل بسیار پیچیده ای را برای تجاری شدن و عمومی شدن آن به کار می برند. اما برخی مسوولین کم توجه ایرانی، مثل آب خوردن، رایتلی را با تبلیغات میلیاردی به خورد مردم می دهند که بنابر ادعای افراد خبره، حتی در برخی از کشورهای سازنده و پردازنده رایتل و وایمکس، هنوز از آن ها استفاده نمی شود. ا
۱. اقسام مواجهه فرهنگی: در رد یا پذیرش یک پدیده یا قانون در هر نظامی دو روش وجود دارد، روش پروسه ای و روش پروژه ای (فرایندی) در روش پروژه ای، قانون همه یا هیچ حاکم است؛ ولی در روش پروسه ای و فرایندی، بسیار پیچیده و تدبیرآمیز عمل می شود.
۲. اقسام مواجهه پروسه ای؛ کنشی، واکنشی و ترکیبی: بسته به شرایط مواجهه با یک پدیده، از دو روش کنشی (تحریر طلقاء در فتح مکه) یا واکنشی (تحریم شراب) استفاده می شود. پروسه مواجهه کنشی برای شرایطی است که یک پدیده قصد هجوم به قلمرو شما را دارد و پروسه واکنشی برای شرایطی است که شما می خوهید یک پدیده شوم موجود را از بین ببرید. برای روشن تر شدن این مسأله، ابتدا به تبیین مواجهه واکنشی پرداخت، سپس به فرایند مواجه کنشی می پردازیم.
۱-۲. برخورد پروسه ای واکنشی برای تحریم شراب: چون شراب رد فرهنگ جاهلیت عرب ریشه داشت، برای تحریم آن، از رویکرد فرایندی و پروسه ای استفاده شد نه رویکرد پروژه ای (همه یا هیچ). برای تحریم شراب، چهار گام عمده تعریف شد:
الف. در گام اول قرآن می گوید که از خرما و انگور شرابی به دست می آورید و روزی نیکویی؛ تلویحا می گوید که شراب روزی نیکو نیست: «وَ مِنْ ثَمَراتِ النَّخيلِ وَ الْأَعْنابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَراً وَ رِزْقاً حَسَناً إِنَّ في ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ». النحل، ۶۷.
ب. در گام دوم خداوند فرمود که مضرّات شراب بزرگتر از منافع آن است: «يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ قُلْ فيهِما إِثْمٌ كَبيرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُما أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما». بقره، ۱۱۹.
ج. در گام سوم خداوند شرایط را به این فراهم دید که نماز خواندن با حالت مستی و ناهوشیاری را حرام اعلام کند و بدین ترتیب، نوشیدن شراب در زمان های منتهی به نماز حرام اعلم شد: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُكارى حَتَّى تَعْلَمُوا ما تَقُولُونَ». النساء، ۴۳.
د. در نهایت که زمینه برای حرمت شراب فراهم شد و آرام آرام از دلبستگی مردم به آن کاسته شد، خداوند صریحا حکم حرمت آن را صادر کرد: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَيْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون» المائده، ۹۰.
۲-۲. برخورد پروسه ای (فرایندی) کنشی برای تحریر طلقا: در جریان تشکیل جامعه اسلامی، سران مشرک قریش، خون های بسیاری ریختند و مستحق مرگ بودند و بسیاری از مسلمانان با همین طلقاء جنگیده بودند و بارها در پی قتل آنان برآمده بودند. پس برخورد فعال و کنشگر اولیه این است که با کسانی که قصد ضربه به جامعه اسلامی داشتند، سرسختانه مبارزه شود و آنان را به تسلیم درآورند، نه اینکه با نگاهی از پایین به بالا و ترس و خودباختگی با آنان مواجه شوند؛ اما پس از آنکه پیامبر خدا مکه را فتح کرد، رویکرد عوض شد و کسانی که انتظار کشته شدن داشتند، از سوی پیامبر خدا به «طلقاء» یا آزادشدگان معروف شدند. به این اکتفا نشد، بلکه منزل همین سران قاتل قریش از جمله ابوسفیان را خانه امن اعلام کردند. یعنی همان طور که مکه حریم امن است و کسی که وارد آن شود کشته نمی شود، خانه ابوسفیان هم فعلا از این جهت شبیه مکه اعلام شد. اینکه چرا پیامبر خدا این کار را کرد، محل بحث ما نیست، سخن در این است که گاهی شرایط جهان و جامعه حکم می کند که باید برای اثبات قدرت جامعه اسلامی و حفظ اقتدار آن و روحیه برتری مومنین[۱]، با یک تهدید کننده خارجی جنگید، اما وقتی بر آن غلبه کردیم و آن را مقهور خود کردیم، نگاهی از بالا به پایین به آن داشته باشیم. در این حالت دولت و جامعه وقتی با نگاه مسلط و بدون خودباختگی به آن نگاه کردند، ممکن است که آن را از بین نبرند و به شکل متناسب با فرهنگ جامعه اسلامی، آن را بپذیرند. پس نه جنگیدن با سران قریش اشتباه بود و نه بخشیدن آنان و هر کدام باید در شرایط خودش بررسی شود.
تحلیل مهندسی برخورد با ویدیوو رایتل
۳-۲. برخورد پروسه ای ترکیبی (کنشی -واکنشی): گاهی نیز یک پدیده ای در سطح جامعه نیست و به جامعه شبیخون می زند؛ اما به دلیل شدت شبیخون، توان مقابله کامل در برابر آن نیست؛ یعنی با اینکه مواجهه مطلوب، مواجهه کنشی و فعال است، اما باید ضریبی از پذیرش و واکنش نیز در برابر آن به کار گرفت. در این جا چه باید کرد؟ آیا باید یکباره و به شکل پروژه ای تسلیم شد؟ یا به شیوه ای پروسه ای جریان را مدیریت کرد؟
۱-۳-۲. تدبیر فرهنگی امام خامنه ای در برخورد با ماهواره: برای نمونه فرمایش امام خامنه ای در تاریخ ۲۸ اردیبهشت ۱۳۷۸ درباره ماهواره چنین است: «این منطق درست نیست که ما بگوییم چون تا پنج سال دیگر فناوری ماهواره پیشرفت خواهد کرد و بدون بشقاب هم مردم ممکن است تصاویر ماهواره را بگیرند، پس از حالا جلویش را باز کنیم! این منطق، منطق صحیحی نیست. آن کسی که این منطق را مطرح می کند، باید بگوید برای جلوگیری از آن [فناوری جدید هم]، چه کار تازه ای باید کرد».
۳. پاسخ نقضی به منتقدین تدبیر فرهنگی در برخورد با ویدیو: بهترین و به روزترین پاسخ نقضی به منتقدین تدبیر فرهنگی پروسه ای ترکیبی (کنشی -واکنشی) در مواجهه با ویدیو، نقد انتقاد به امیرالمومنین علیهالسلام می باشد. وهابیها به امیرالمومنین علی علیه السلام ایراد می گیرند که: اگر بیعت با جناب ابوبکر بد بود، چرا بعداً بیعت کرد؟ و اگر خوب بود چرا از اول بیعت نکرد؟ مثل اینکه برخی می گویند، اگر ویدئو خوب بود (یا بد نبود) چرا اول نپذیرفتید و اگر بد بود چرا بعداً پذیرفتید؛ پس، چه ویدیو و بیعت خوب باشد چه بد، جمهوری اسلامی ایران و امیرالمومنین علیه السلام (نعوذ بالله) دچار اشتباه شده اند.
۱-۳. پاسخ به خام اندیشی وهابیت: هر رفتاری را باید در شرایط خودش بررسی و داوری کرد. نمی توان گفت که اگر کسی در تابستان از خنک کننده استفاده کرد، حق ندارد که در زمستاناز گرم کننده استفاده کند؛ زیرا متناقض عمل کرده است! شرط تناقض وحدت های نُه گانه است. بیعت امیرالمومنین علیه السلام، در آغاز خطایی حیاتی بود؛ همان طور که اگر در شرایط بعدی، اگر ایشان بیعت نمی کرد، مرتکب اشتباهی حیاتی شده بود. در شرایط بعدی، با روشن شدن حقیقت فاجعه و قبح اتفاقات رخ داده برای تاریخ، به دلیل «حفظ مصالح اسلام» پذیرش آن لازم شد.
۴. پاسخ حلی به منتقدین تدبیر فرهنگی نظام در برخورد با ویدیو: ویدئو نیز در آغاز بسیار خطرناک و بد بود؛ ولی با موضعگیری صحیح، هم قبح آن برای بسیاری از خانواده ها جا افتاد و هم اینکه در این مدت، محصولات فرهنگی مناسب و داخلی تولید شد و امکان راه اندازی ویدیوکلوپها فراهم شد. اگر در ابتدای دهه ۶۰ که فیلم های نامناسب وجود داشت و محصولات فرهنگی وجود نداشت، به یکباره درها بر روی این سخت افزار باز می شد، معلوم نبود که چه بر سر جامعه می آمد. هر چند با ممنوعیت هم امکان قاچاق بود، ولی گستره تأثیر این پدیده در آن شرایط به شدت کاهش یافت. سپس با فراهم شدن فرهنگ نسبی استفاده و نیز تولید محصولات مناسب، آرام آرام زمینه برای رفع ممنوعیت آن فراهم شد. اگر در مدت ممنوعیت، حدود ۱۰۰ هزار خانواده به تبعات منفی آن آلوده شدند، با فرض آزاد بودن آن از آغاز، شاید ۵۰۰ هزار خانواده دچار تبعات منفی آن می شدند و آن وقت دیگر چیزی برای جامعه نمی ماند.
۵. نگاهی به برخورد آمریکا با دانش ها، فناوریها و صنعت تهدید کننده هویت شیطانی آمریکا: همان دشمنانی که به مواجهه مدبرانه نظام اسلامی با شبیخون دشمن، دست به سیاه نمایی و اتهام زده، دم از حقوق مردم و آزادی می زنند، خوب است نگاهی به روش آمریکایی ها در مواجهه با آنچه خطر می نامند، بیندازند. آمریکایی ها و دنباله روهای غربی و عربی اش، در برابر اسلام ناب و حتی اطلاع رسانی صحیح در جهان، به شدت دست به اسلام هراسی و ایران هراسی می زنند؛ حتی شبکه های ماهواره ای ایران و حزب الله؛ مانند هیسپان تیوی، پرس تیوی، العالم، المنار و ... را با بی قانونی تعطیل می کنند. و با هزاران فیلم و سریال و خبر و تبلیغات، اقدامات بی منطق خود را به پیش می برند. حتی دست یابی ایران به فناوری هسته ای و دیگر فناوری های برتر، با خشم جنون آلودی مبارزه می کنند. جالب این جا است که آمریکایی ها حتی برای ورود تکنولوژی های آمریکایی مانند اینترنت و غیره، سال ها بررسی می کنند و مراحل بسیار پیچیده ای را برای تجاری شدن و عمومی شدن آن به کار می برند. اما برخی مسوولین کم توجه ایرانی، مثل آب خوردن، رایتلی را با تبلیغات میلیاردی به خورد مردم می دهند که بنابر ادعای افراد خبره، حتی در برخی از کشورهای سازنده و پردازنده رایتل و وایمکس، هنوز از آن ها استفاده نمی شود. ا
اخبار ویژه
رهبر انقلاب در دیدار اعضای مجلس خبرگان:
یادآوری/ بازنشر
در پاسخ به رسانه‌های مدعی اصلاحات بیان شد:
نظرات بینندگان
ارسال نظرات
عباس
۰۳:۰۵ - ۱۷ اسفند ۱۳۹۱
خدا را شکر که دغدغه های فرهنگی رها نشده اند. مساله عملکرد ما در ویدیو مدتها برایم ازار دهنده بود. خدا را شکر این مقاله تا حدی در تبیین آن رویکرد و ضابطه دادن به آن موفق بوده است. مواجهه ما با اینترنت هم خیلی رها بود. حتی بعدها که قانون فیلترینگ هم اجرا شد، باز هم ناامنی زیادی داره. باید به سرعت به دنبال اینترانت بود.
پاسخ
فیلم و عکس
جدیدترین اخبار پربازدید ها
